1999

Wat blijft is het verhaal. B. van de Woude-Hettinga

Fries Verzetsmuseum

Fries Verzetsmuseum

Mevrouw Van de Woude vertelt voor een schoolklas uit Grou over haar ervaringen in de Tweede Wereldoorlog. Het betreft de familie Hettinga, wonend in Hasselt.
Ze legt uit waarom ze dit verhaal wil vertellen:
•Om te voorkomen dat de nieuwe generatie weer een oorlog moet meemaken
•Sommige mensen ontkennen de jodenvervolging en -vernietiging, ook de daden van het verzet
•Het opkomende pacifisme, voor afschaffing van het leger

Ze vertelt over de opkomst van het nazisme in Duitsland onder Hitler, het aanwijzen van de Joden als zondebok, het bezetten in 1938 van Oostenrijk, Tsjechië en later Denemarken, Noorwegen, Nederland, België, Frankrijk, Luxemburg en de Balkan.
Op 10 mei 1940 vielen de Duitsers ons land binnen, o.a. in Friesland. Bij de kazematten was er fel verzet. Om het verzet te breken werd Rotterdam gebombardeerd. Daarop gaf Nederland zich over en werd Seyss-Inquart aangesteld als Rijkscommissaris. Koper, tin, radio’s en fietsen moesten ingeleverd worden.
Omdat alle Duitse mannen in het leger moesten dienen, werden Nederlandse mannen vanaf 17 jaar opgeroepen om te werken in Duitse munitiefabrieken. Om daaraan te ontkomen gingen jonge mannen onderduiken maar dat was voor de gastgezinnen gevaarlijk: daar stond de doodstraf op. Als Duitsers te weinig mensen hadden voor de fabrieken in Duitsland hield men razzia’s: straten werden afgesloten en jonge mannen werden uit huis gehaald en meegenomen.
Om onderduikadressen te regelen kwam het verzet op. In Nederland namen ca. 25.000 mensen deel, in Friesland ca. 280 waarvan een derde is omgekomen. Ca. 25.000 NSB jongeren vochten mee in het Duitse leger. Zo’n 400.000 mensen hebben verplicht dwangarbeid moeten verrichten. Het verzet heeft ca. 200.000 Joden verborgen.

De vader van mevrouw Van de Woude, dominee Hettinga, was medeoprichter van de illegale kranten Trouw en Je maintiendrai.
Hij werd verraden en overgebracht naar een gevangenis in Haren. Door te doen alsof hij een psychische stoornis had, met steun van een professor van het AZ in Groningen, werd hij overgeplaatst naar de psychiatrische inrichting in Zuidlaren. Tussen de patiënten kon hij in het geheim zijn verzetswerk voortzetten waarbij zijn dochter zich voordeed als verpleegster en boodschappen doorgaf.
Op een nacht viel de SS het ouderlijk huis binnen, haar moeder en een onderduiker werden opgepakt. Vertelster mocht thuisblijven om voor de jongste broertjes te zorgen. Voordat de Duitsers het huis vorderden, heeft ze foto’s, zilverwerk, papieren etc. in een melkbus gestopt en deze begraven. Alles was nog intact na de oorlog.
Moeder werd overgebracht naar het Scholtenhuis in Groningen. Daar heeft vertelster haar een paar keer kort kunnen spreken, gebruikmakend van schuilnamen van verzetsmensen. Na 3 maanden ging moeder op transport naar kamp Vught, waar ze een ‘bunkeraffaire’ heeft meegemaakt. De dochter wist in de trein te komen om haar moeder nog te zien, ook nam ze van andere gevangenen sieraden in bewaring.
De moeder ging via een concentratiekamp bij Krefeld naar een concentratiekamp in Polen. Daar moest ze in steengroeven holen bikken voor het verbergen van munitie voor de oprukkende Russen. Na de bevrijding is ze lopend teruggekomen.
De oudste broer werd naar een Duits concentratiekamp gebracht. Net voor de bevrijding wist hij te ontsnappen. Zwaar verwaarloosd bereikte hij een klooster in Limburg, waar hij verzorgd werd. Hij meldde zich vervolgens bij het Engelse leger en kwam als militair thuis.
Het hele gezin heeft de oorlog overleefd, 6 leden ervan hebben een verzetskruis ontvangen.
Na de oorlog hebben veel mensen zich voorgedaan als verzetsstrijders, terwijl zij verraad hadden gepleegd.

Video

Kleur

Ja

60,01 minuten

Fries Verzetsmuseum