Mijn Studiezaal (inloggen)Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.
Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:
• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen
De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.
De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.
De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.
Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.
821-6
Protestantsche vereeniging onder de zinspreuk 'Unitas', departement Utrecht
Inleiding
Op 8 juli 1842 is in 's-Gravenhage de protestantse vereniging onder de zinspreuk 'Unitas' opgericht. De oprichters waren E.W. van Dam van Isselt, mr. F.H.C. Drieling, C.H.Th. baron Nahuijs en C.G. Withuis. Op 7 november 1843 werd tijdens een algemene ledenvergadering de verenigings'wet' vastgesteld. Hierin werd (o.a.) bepaald dat Nederland zou worden verdeeld in gewesten en departementen. In 1845 waren er twee gewesten, te weten Utrecht en Zeeland, en 20 departementen. Het departement Utrecht van Unitas is opgericht 11 oktober 1844, toen er een eerste, constituerende vergadering werd gehouden. Het eerste bestuur bestond uit: ds. J. van Hoogstraten (praeses), mr. H.A.R. Vosmaer (scriba), mr. J.J.D. Nepveu (thesaurier) en ds. R. Rodenburgh Mentz (lid). Het doel van de vereniging, bestaande uit leden van verschillende protestantse kerkgenootschappen, werd als volgt geformuleerd: "het protestantismus te beveiligen tegen de aanvallen der propaganda van Rome". Vijf jaar later spraken de nieuwe statuten van "de handhaving en ondersteuning der aangelegenheden van het protestantisme in Nederland".
De gewestelijke bestuurslaag is vermoedeijk rond 1870 opgeheven: in de statuten van 1869 wordt zij nog genoemd, in het verslag van de Algemene Ledenvergadering van 1871 niet meer.
De doelstelling van de vereniging werd op verschillende manieren uitgedragen. Unitas speelde een rol in het protestantse verzet tegen het herstel van de bisschoppelijke hiërarchie, de Aprilbeweging van 1853, en ook in de schoolstrijd. Zo werd in 1849 een "commissie ter bevordering van het Christelijk beginsel in het volksonderwijs" ingesteld door Unitas, de Maatschappij Christelijk Hulpbetoon en de Maatschappij van Welstand.
Of, en zo ja wanneer de vereniging is opgeheven, is niet duidelijk. Het aantal leden was in de jaren '30 van deze eeuw al niet erg groot meer. Het departement Utrecht telde in 1930 nog zeven leden en begunstigers en in 1938 nog twee.
Evenmin is duidelijk hoe het archief bij de G.A.U. is terechtgekomen: er zijn geen stukken betreffende de acquisitie aangetroffen in het archief van de G.A.U. Het archief zal vermoedelijk tussen 1968 en 1985 zijn verworven, aangezien het archief niet vermeld wordt in de Gids voor de Utrechtse archieven (1968), maar wel in De archieven in Utrecht (1985).
Na de inventarisatie bedraagt de lengte van het archief 0,50 m1.
februari 1993 G.J. Röhner
Inventaris
 
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Protestantsche vereeniging onder de zinspreuk 'Unitas', departement Utrecht 1842-1938 meer informatie over MAIS-(M)DWS