Dit archief is sinds 1 januari 2025 grotendeels openbaar.

De inventarisnummers 38 en 187 zijn slechts raadpleegbaar na verkregen schriftelijke toestemming van de directeur van het NIOD. Onderzoekers kunnen zich schriftelijk wenden tot de directeur van het NIOD via dit formulier.

Meer uitleg over openbaarheidsbeperkingen leest u hier.

Het archief van het Departement van Sociale Zaken is, zoals gebruikelijk, gesplitst in het eigenlijke departement en de diensten die onder het departement ressorteerden. De afdeling "departement" vormt slechts een fractie van het geheel, maar bevat naast de gebruikelijke circulaires, besluiten e.d. van de secretaris-generaal (tot 30 augustus 1940 mr.dr. A.L. Scholtens, door de Duitsers ontslagen en opgevolgd door ir. R.A. Verwey) een uitvoerige correspondentie tussen Scholtens, Tenkink en Rabl over de verdeling der bevoegdheden tussen het Rijkscommissariaat en de departementen, alsmede over de wijze waarop en de gevallen waarin de secretarissen-generaal wel dan niet de wetgevende macht konden uitoefenen. Van enige omvang, maar van weinig betekenis is het daarop volgende gedeelte, dat betrekking heeft op de diensten Arbeid (Directeur-Generaal van den Arbeid), Arbeidsinspectie, Gemachtigde van den Arbeid, College van Rijksbemiddelaars, Arbeidersverzekering (Rijksverzekeringsbank en Raden van Arbeid), Volksgezondheid en Werkverruiming.

Dan volgt het archief van het Rijksarbeidsbureau, voor het merendeel bestaande uit een serie telexberichten gericht aan de gewestelijke arbeidsbureaus (deze serie was tot en met december 1942 doorlopend genummerd; per 1 januari 1943 begon men aan een nieuwe nummering, die echter in februari 1943 ophield). Deze hebben betrekking op de arbeidsbemiddeling in Nederland en de arbeidsinzet naar Duitsland. Hierin is een groot aantal Runderlasse van de HSV, gericht aan de Fachberater en de Aussenstellen, in afschrift opgenomen. Het zijn aankondigingen tot - en instructies betreffende de verschillende Sauckel-acties, zoals de Holland-Aktion en de Stahl- und Eisen-Aktion; verder aankondigingen betreffende de jaargangeninzet en het ZS-Verfahren.

Tot slot de afzonderlijke gewestelijke arbeidsbureaus, voor het overgrote deel stukken van weinig belang. Van sommige arbeidsbureaus als Amsterdam, Rotterdam en Den Haag, is verhoudingsgewijs weinig of zeer weinig aanwezig.

Propagandaposter voor vrijwillige arbeid in Duitsland.

aanvraaginstructie

Archiefstukken uit dit archief kunnen in de studiezaal van het NIOD worden aangevraagd
onder vermelding van: archief 216j, inv.no. ...
Het inventarisnummer is vermeld in numeriek oplopende volgorde
links naast de beschrijving van de stukken