Uw zoekacties: Kapitän M. Sommer en Fa. Union

095 Kapitän M. Sommer en Fa. Union ( NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies )

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

  • Kenmerken van het archief
  • Inleiding op het archief
  • Inventaris of plaatsingslijst
  • Eventueel bijlagen
  • De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

    De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

    De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

    Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

    beacon
     
     
    Openbaarheid
    Het archief is in zijn geheel beperkt openbaar. Het is slechts raadpleegbaar na verkregen toestemming van de directeur van het NIOD. Voor bezoekers die deze toestemming willen hebben, is ter plekke bij balie van de studiezaal van het NIOD een archiefverklaring verkrijgbaar. Direct na ondertekening kunt u de stukken aanvragen en inzien.
    Inleiding
    titel archief
    archiefvormer
    omvang
    citeer- en aanvraaginstructie
    periode van ontstaan
    beheersgeschiedenis/overbrenging naar het niod
    aard van de archiefbestanddelen
    selectie, vernietiging en bewerking
    aanvullingen
    wettelijke status
    reproductiebeperkingen
    taal van de archiefbescheiden
    materiële staat
    bewerking
    Geschiedenis
    Reeds van de zomer van 1940 af zijn, behalve door particulieren, ook door een aantal Duitse instanties op kleine of grotere schaal, soms regelmatig, inkopen gedaan op de Nederlandse zwarte markt. Een belangrijke rol op dit gebied werd gespeeld door het bureau van Oberst Veltjens, die als gevolmachtigde van Göring al kort na de capitulatie een kantoor in Den Haag vestigde, waar de Duitser Hans Plümer als zijn zaakwaarnemer optrad. Bij hun transacties werden tal van Nederlandse inkopers ingeschakeld, waaronder een aantal joodse. Deze joodse inkopers werden aangetrokken via een tweetal tussenpersonen:
    a) De Duitser "Kapitan" (Michael) Sommer, die zich in 1940 in Amsterdam had gevestigd en die (naast zijn functie als Treuhänder) een van de belangrijkste organisatoren werd van de Duitse zwarte aankopen, met name t.b.v. het Reichsministerium für Bewaffnung und Munition. Geschat wordt, dat hij in totaal voor tientallen miljoenen guldens heeft aangekocht. Na moeilijkheden in de tweede helft van 1943 staakte hij zijn werkzaamheden en dook min of meer onder bij de Kriegsmarine in ons land. Intussen waren op zijn minst elf joodse inkopers bij het doen van zwarte aankopen door hem ingeschakeld.
    b) de Duits-joodse emigrant Ernst Theodor Heymann, die bij de door hem verrichte transacties gebruik maakte van een als joods vermogen onder beheer gestelde firma: de Agentuur en Commissiehandel voorheen NV Union en Co, oftewel de "Union". De "Union" kreeg een hoofdkantoor in Den Haag, een filiaal in Amsterdam en depots in een drietal andere plaatsen in Nederland. Het Amsterdamse filiaal, waar ca. 90% van alle "Union"-transacties tot stand kwam, stond onder leiding van Max Fleischmann. Evenals bij de inkooporganisatie van Sommer liepen de transacties tot in totaal tientallen miljoenen guldens op. Ook aan de activiteiten van de "Union" kwam in 1943 een einde, nadat Hitler aan het begin van dat jaar bevel had gegeven, dat het doen van Duitse zwarte aankopen diende te worden gestaakt (zie verder deel 7 van L. de Jong, Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog).
    Inventaris
    aanvraaginstructie

    Archiefstukken uit dit archief kunnen in de studiezaal van het NIOD worden aangevraagd
    onder vermelding van: archief 095, inv.no. ...
    Het inventarisnummer is vermeld in numeriek oplopende volgorde,
    links naast de beschrijving van de stukken

    Kenmerken

    Datering:
    1940-1945
    over het archief:
    Deze twee bureaus deden in opdracht van Oberst Veltjens (gevolmachtigde van Göring) inkopen op de Nederlandse zwarte markt ten behoeve van Duitse instellingen.
    Openbaarheid:
    Deze stukken zijn beperkt openbaar. Zij zijn slechts raadpleegbaar na verkregen toestemming van de directeur van het NIOD. Voor bezoekers die deze toestemming willen hebben, ligt een formulier bij de balie van de studiezaal van het NIOD.
    Omvang:
    0,63 meter (48 inventarisnummers)
    Status:
    Bruikleencollectie Nationaal Archief
    Trefwoorden: