Archieven.nl - Kranten (gescand) (Gemeentearchief Zaanstad)

Duurzaam webadres

Mijn Studiezaal

Stel een vraag of plaats een opmerking op de tijdlijn

Zaanlandsche Courant, 1868-09-19; p. 1

Naam krant:

Zaanlandsche Courant

Datum:

1868-09-19

Jaar:

1868

Pagina:

Het stelsel, door de commissarissen-generaal in de jaren 1817—1819 over liet grootste ge¬ deelte van Java ingevoerd, was, zoo als wij reeds te kennen gaven, eene verbeterde uitgaaf van dat van Raffles; het was dus mede een stelsel tan vrijen arbeid. Onderzoeken wij thans hoe dat stelsel gewerkt en welke resultaten het

Maar, zoo werpt men ons welligt tegen, is dat onderzoek niet overbodig? Is het met alge¬ meen bekend , dat Java, van het vertrek der com¬ missarissen-generaal in 1819 tot het optreden van van den Bosch in 1830, in een toestand van achteruitgang en verval heeft verkeerd? Dat de kolonie toen iinanciëel een lastpost is geworden voor Nederland? Dat de invoering van het kul- tuurstelsel juist dharom onvermijdelijk was, om¬ dat de vrije arbeid gebleken is een illusie te .zijn ? Dat de Javaan van 1819 tot 1830 overgeleverd was aan Chinezen en Arabieren , die zijn oogst, wanneer die nog te velde stond, tot spotprijzen opkochten? Eerst* "van den Bosch heelt daaraan immers een einde gemaakt door de bevolking te dwingen hare producten tot vaste prijzen te leveren aan het gouvernement?

Elout had zeer goed begrepen dat de Javaan- sche landbouwer, hoe geschikt ook voor een stel¬ sel van vrijen arbeid, den noodigen geest van initiatief mist om zonder aanmoediging van par¬ ticulieren , en vooral zonder hulp van vreemde kapitalen, producten voor onze markt te telen. Het was derhalve een hoofdbestanddeel van het stelsel van C. G. om , zoo veel maar eenigzins mogelijk was, Europesche planters en industriëlen naar Java te lokken en alle hinderpalen uit den weg te ruimen , die de ontwikkeling der parti¬ culiere industrie kouden belemmeren.

Den 9den Januarij 1821 nam de Gouverneur- Generaal een besluit waarbij verboden werd om .zonder speciale schriftelijke vergunning van het plaatselijk bestuur, op eenigen afstand van de gewone verblijfplaatsen der Residenten , pakhuizen of haudelsetablissementen te vestigen , of zelfs de reeds bestaande in stand te houden op straffe van (NB.) zoodanige arbitraire dispositie als het gou¬ vernement in elk geval zal oorbaar achten. En ten bewijze dat deze publicatie niet (gelijk het vastgestelde regeringsreglement) eene doode letter bleef, diene het volgende:

Een chineesch koopman bezat in de residentie Japara een pakhuis, waarin hij de koffij bewaarde die hij gewoon was van de bevolking te koopen. Kort na de uitvaardiging van bovengemeld besluit kwamen een paar gouvernements-ambtenaren bij hem, lieten kort en goed het pakhuis afbreken, verdeelden de opgestapelde koffij — een waarde van ruim ƒ 80,000 — onder de bevolking en namen het pakhuisboek mede.

Men begrijpt dat zulke maatregelen juist niet geschikt waren om de vreemde kapitalisten aan te moedigen, zich in Javas binnenlanden te ves¬ tigen. De regering maakte er ook volstrekt geen geheim van, dat zij met deze bepaling geen an¬ der doel had dan het vestigen van handelseta¬ blissementen in de binnenlanden van Java tegen te gaan. Zij meende aldus het opkoopen van pro¬ ducten tot lage prijzen te beletten. Doch dat het kwaad op die wijze wel verergerd maar niet ver¬ beterd werd, spreekt van zelf. De concurrentie onder de koopers te weren, is zeker niet het beste middel om aan de verkoopers hooge prijzen te verzekeren. Handelsvrijheid is bij genoegzame mededinging het onfeilbare middel tegen opkoo- perij. Hoe? in onze 19de eeuw zou het bekend worden*, dat men in Indië met eenige goede woor¬ den en een handvol gelds tot zeer lage prijzen de producten van de bevolking kan afdwingen, ja dat enkele lieden , door hiervan partij te trek¬ ken , binnen korten tijd een groot fortuin heb¬ ben ' bijeengebragt, zonder dat onmiddelijk eene groote concurrentie zou ontstaan van Nederlan¬ ders, Engelsehen en Duitschers, om van Chinezen en Arabieren te zwijgen. Men begraaft zich in de binnenlanden van Amerika, om land te ont¬ ginnen , men stroomt bij duizenden naar Austra¬ lië en Californië, om goud te delven; men sluit zich op in Japan of in eene afgelegen havenstad van de golf van Bengalen, om handel te drijven en zou men dan niet naar zulk een heerlijk land als Java trekken, dat zoo vele voordeelen aan¬ biedt, wanneer men door een eenvoudig kunst¬ middel in weinig jaren daar duizenden kan ver¬ zamelen? Zulk eene onderstelling is immers on¬ gerijmd.

Doch genoeg over de koffij teelt; een andere maatregel van den Baron van der Capellen met het doel om de particuliere productie op Java te weren, is het besluit geweest van 6 Mei 1823 omtrent de verhuringen in de Vorstenlanden, waarbij wij nog eenige oogenblikken moeten stil¬ staan.

Naar een oud Aziatisch gebruik worden ambte¬ naren en gunstelingen van Indische vorsten meestal niet bezoldigd in geld maar in land; hetgeen beteekent, dat de belastingen , die de ingezetenen van dat land aan hun souverein zoowel in geld en in natura als in arbeid moeten opbrengen, aan die bepaalde personen zijn afgestaan. Dit ambtelijk landbezit was door C. G. op Java af¬ geschaft; doch het spreekt van zelf dat deze af¬ schaffing niet van toepassing kon zijn op de lan¬ den van den Keizer van Solo en den Sultan van Djokjokarta, die onder onmiddelijk beheer van hunne eigene vorsten staan. Het stelsel van amb¬ telijk landbezit bleef daar tot den huidigen dag

De ambtenaren of huisbedienden kunnen echter niet persoonlijk de belastingen innen welke de vorst hen heeft afgestaan: zij moeten die natuur¬ lijk aan derden verpachten. Zulke pachters beta¬ len aan hunne concessionarissen óf jaarlijks óf in eens een vaste som, maar zij treden ook in alle de regten van dezen, zoodat zij van de bevolking s/6 van den oogst en één dag arbeids in de week mogen vorderen.

Van dezen stand van zaken wisten voor ruim 50 jaren eenige Europesche en andere onderne¬ mers gebruik te maken, door zich bij de personen, die in land waren bezoldigd, als pachters aan te bieden. Zulk een aanbod was voordeelig voor alle partijen. Voor den pachter, die met de be¬ volking overeenkomsten wilde sluiten, waarbij deze zich verbond te zijnen behoeve producten te telen, geschikt voor de Europesche markt; voor den concessionaris, want de Europesche on¬ dernemer kon hem natuurlijk eene hoogere pacht¬ som bieden dan elk ander; voor de bevolking, want de pachter was wel gedwongen haar goed te behandelen wilde hij haar tot overeenkomsten bewegen die hem voordeel zouden aanbrengen.

De meeste ondernemingen maakten goede reke¬ ning en in 1822 verwachtte men binnen weinig jaren eene productie van 200,000 pikols koffij in de vorstenlanden. Ook de schatkist trok voor¬ deelen van de meerdere welvaart in dat gedeelte van Java door de aanzienlijke verhooging in de opbrengsten der tolpoorten en bazaars. En de be¬ volking op de gehuurde landen gevoelde zieli te¬ vreden en gelukkig. Ten bewijze voor dit laatste diene, dat in een contract tusscheu een Engel- schen ondernemer en een Javaansehen prins, in de vorstenlanden gesloten , eene bepaling voorkomt, waarbij de Prins bedingt, dat geen Javanen van zijne andere landen zouden worden toegelaten op de gronden, die de Engelscliman gepacht had. Het volk behoeft toch door geene dwangmidde¬ len geweerd te worden uit plaatsen waar het niet naar zijn genoegen is.

Desniettemin werd door de regering den 6llen Mei 1823 een besluit genomen dat op eens al die landverhuringen deed eindigen. Die geheele opkomende kuituur van stapelproducten werd met eeu enkele pennestreek vernietigd.

Die maatregel van 1823 was niets anders dan een vervolg op het besluit omtrent de pakhuizen, dat twee jaren vroeger was genomen , opzettelijke tegenwerking van alles wat niet tot de gouver¬ nementskuituur behoorde , wering van Europeesch vernuft en Europesche kapitalen, zoo noodig, om het gebrek aan kunde en financiëele krachten der inlandsche bevolking aan te vullen. Welken indruk maakten echter die handelingen op de re¬ gering in Nederland? De minister Elout die des¬ tijds het departement van koloniën bestuurde en die als Commissaris Generaal (zelf de regeling van 1818 had vastgesteld, keurde de gedragslijn van het Indische bestuur ten strengste af en be¬ klaagde zich bitter over de ontrouw die aan de eenmaal vastgestelde beginselen was gepleegd. Eu bij die klagten en overdenkingen liet Elout het niet. Hij wist den Koning te bewegen een spe- cialeu commissaris, waarvoor de Burggraaf du Bus de Ghisignies werd gekozen, naar Indië af te vaardigen.

Gevonden alinea's: 13

Organisatie: Gemeentearchief Zaanstad

laatste wijziging 26-09-2016

1 gedigitaliseerd

WEE-1875 De Week

Delen

Duurzaam webadres

Mijn Studiezaal

Stel een vraag of plaats een opmerking op de tijdlijn

De Week, 1875-07-15; p. 2

Naam krant:

De Week

Datum:

1875-07-15

Jaar:

1875

Pagina:

officieren gevonden , voorts de Carlistische junta van Aragonië , de intendanee , de kadet-tenschool ( kadet-tenschool ) , een belangrijke hoeveelheid mate-riaal ( materiaal ) en al de gijzelaars die de vijand had opgebracht . De geheele landstreek ten zuiden van de Ebro is thans van Carlisten gezuiverd , zoodat Martinez Campos zijn troepen in Cata-lonië ( Cata-lonië ) kan laten oprukken , terwijl Jovellar zich naar het Noorden begeeft tot ondersteu-ning ( ondersteuning ) der Generaals die Dorregeray vervolgen . Terwijl dus het leger van het centrum in het Oosten met veel voordeel heeft gemanoeu-vreerd ( gemanoeuvreerd ) , heeft het Noorder-leger onder Que " veda en Lorna een overwinning behaald bij Trevino , waarbij de Carlisten — altijd vol-gens ( volgens ) officieele berichten 400 man dooden en 60 gevangenen hebben verloren . De vijand heeft zich noordelijk Yan Alava terug ge-trokken ( getrokken ) onder bevel van Peruia , terwijl men verzekert dat de Carlistische aanvoerder Men-docy ( Men-docy ) zijn ontslag heeft aangeboden . De weg naar Victoria is thans geheel open . Ook op andere punten zijn gevechten geleverd met goed succes voor de Regeeringstroepen . Niet alleen te land , maar ook aan de zeezijde worden de Carlisten bestookt . De Regeerings-vloot ( Regeerings-vloot ) , die zich in de golf van Biscaye be-vindt ( bevindt ) , bombardeert sedert een paar dagen de havenstad Bermeo , 4 uren ten oosten van Bilbao , welke nog in handen der Carlisten is , zoodat deze thans van alle zijden met kracht worden bestookt . Mocht het gelukken nog in dit seizoen den Carlistischen opstand geheel meester te worden , dan kan men voor Spanje een tijdvak van nieuwe ontwikkeling te gemoet zien en zal het aan de jeugdige Regeering van Koning Alfonsus een groote weldaad te denken hebben . Slaagt men daar-in ( daarin ) echter niet , dan zal de winter den Car-listen ( Carlisten ) weder

' t Is een lastige zaak , want geven , vrijwillig geven , is een Christelijke deugd , die nog al spoedig verveelt .

„ De toekomst van Europa — zegt dat blad — bracht Oostenrijk's verleden ten grave . Keizer Ferdinand had zijn eigen tijd lang overleefd . Om hem heen was in het geheel veranderde werelddeel een nieuw met vroeger ongekende krachten scheppend en werkend Oostenrijk opgegroeid , dat in hem de levende herinnering aan een door den loop der jaren welwillender

beoordeeld verloden eerde . In den door de herinnering der goedhartigheid des overlede-nen ( overledenen ) bestraalden , zachten glans zal de naam des Vorsten bij zijn volk blijven leven , al is er nauwelijks een Oostenrijker of een Hongaar meer te vinden , die de dagen van Ferdinand vcor zijn Vaderland zou terug wenschen ."

De Engelsche Minister Disraëli heeft dezer dagen in het Lagerhuis verklaard : „ als ik vol-doende ( voldoende ) bewijzen verkrijg van de inmenging van den Paus of van wien ook in ' t Bestuur van En-geland ( Engeland ) , dan zal dat bij de Regeering een zaak van ernstige overweging uitmaken ."

Er hangt weer wat in de lucht . Den een of anderen dag zullen we verrast worden met een nieuwe wijziging der kiestabel , die telkens onverwachts komt opduiken uit de parlemen-taire ( parlementaire ) zeeën . Heel gelukkig is de heer Heems . kerk niet met de driemalen gewijzigde wij-ziging ( wijziging ) . Loenen , Apeldoorn en Bergen op Zoom zullen de drie nieuwe districten zijn , en als men het Dagblad mag gelooven , dan zou dit volstrekt geen invloed op de politiek uitoefenen

' t zou slechts een administratieve maatregelwezen . Terecht zegt het Vaderland , dat mende namen van de drie nieuwe districtenslechts behoeft te noemen om te weten waarde schoen wringt , ' t Ligt voor de hand datde conservatieve premier de liberale meerder-heid ( meerderheid ) wil verknippen . Onmogelijk is ; het niet,dat dit nog zal geschieden voordat de vernieuw-de ( vernieuwde ) Kamer bijeen komt , althans het „ orgaan "

dat op roerende wijze vriendschap sloot metden Standaard , zinspeelde er op dat er nogeen zomerzitting zal worden gehouden totbehandeling der kiestabel . " We twijfelen erintusschen ernstig aan of dit balletje op zalgaan , indien de liberalen slechts op hun postzijn . Men verlieze toch niet uit het oog datin ' t hartje van den zomer vele leden op reiszijn en — „ waarom het te verbloemen ? — zegtde welbekende correspondent der Rotterdam-sche ( Rotterdam-sche ) Courant — alweder ligt het in den ge-wonen ( gewonen ) loop der zaken , dat de conservatievepartij tot die categorie van afwezigen het groot-ste ( grootste ) contingent levert . De Regeering zou zichdus waarschijnlijk overleveren aan het Ionplaisir van de oppositie die , wie weet het,misschien nog vóór het nieuwe zittingjaar opdeze wijs een beduidend échec zal trachten uitte lokken ." Op ' grond van een en ander raadtdeze correspondent , die in den regel met hetMinisterie door dik en dun gaat , een zomer-zitting ( zomerzitting ) af .

1 °. Het concept-besluit om door een geld-leening ( geld-leening ) te dekken het subsidie over 1875 , ten behoeve der Hondsbossche zeewering .

2 °. De aanvrage om subsidie voor de res-tauratie ( restauratie ) der Groote Kerk te Haarlem . De con-clusie ( conclusie ) is afwijzend . De conclusie werd aan-genomen ( aangenomen ) , na verwerping van een amende-ment ( amendement ) van den heer Six , om 10 jaren lang ƒ 1000 toe te staan ,

4 °. Het adres der Commissie voor de indijking van het Wieringermeer , om subsidie . De con-clusie ( conclusie ) strekt om een subsidie van ƒ 750,000 te verleenen , uit te betalen als het werk ge-reed ( gereed ) is . Aangenomen , in strijd met het ge-voelen ( gevoelen ) van Gedep . Staten , die ƒ 500.000 wil-den ( wilden ) stellen .

5 °. De afwijzende conclusion op de adres-sen ( adressen ) van T . C . Schol , om subsidie voor een stoombootdienst Terschelling — Vlieland — Har-lingen ( Har-lingen ) , en van A . H . Meursing om subsidie voor zijn stoombootdienst van Amsterdam op Nieuwendam . Overeenkomstig deze con-clusie ( conclusie ) werd besloten .

Zaandam . In de Maandag avond gehouden kiezersvergadering was aan de orde het stellen van kandidaten voor het lidmaatschap van den Gemeenteraad . Er waren slechts 47 leden opgekomen en daaronder eenige , die men juist niet onder de trouwe bezoekers kan rang-schikken ( rangschikken ) . Van den Heer Dr . A . Sasse ( aftr . lid ) was een schriftelijke kennisgeving ingekomen dat hij bij de aanstaande verkiezing niet weder in aanmerking wenschte te komen . Nadat de overige 4 aftr . leden , de Heer S . Ebmeijer , Art . De Lange , C . Corver Mats en J . Zwaardemaker , Hz . kandidaat waren gesteld , volgde een aanbeveling van niet min-der ( minder ) dan 9 andere kandidaten . Bij eerste stemming werden gekozen de aftrodende leden de Heeren Ebmeijer en Art . de Lange met 30 en 32 van de 47 geldige stemmen . Bij de 2e vrije stemming werd geene volstrekte meerderheid verkregen , zoodat een herstem-ming ( herstemming ) moest plaats ' t hebben tusschen de Heeren C . Corver Mats ( aftr . lid ) die 21 — J . Zwaar-demaker ( Zwaardemaker ) , Hz . ( aftr . lid ) die 19 — P.F . Dekker die 21 — A . E . G . Avis die 13 — A . Laten-steijn ( Laten-steijn ) van Voorst die 11 — en C . Langebaerd die 11 stemmen bekwamen .

Wij gelooven dat verschillende invloeden werkzaam waren bij deze langdurige en uit-een ( uiteen ) ! oopende stemming en dat de voorvallen op kerkelijk gebied niet vreemd zijn gebleven aan den uitslag , doch daar het Reglement alleen toelaat de aanbeveling der gesteldo kandidaturen en niet de bestrijding , zoo is het onmogelijk hier omtrent iets met zeker-heid ( zekerheid ) te zeggen .

dingen tot mij en ' t kluchtigst was , dat zijn vriend , de stille Armand de Somberville , ' t altijd met hem eens was . Me dunkt Madame dat ik een eerste overwinning heb behaald ."

„ Aimée ziet er allerliefst uit . Getuigt dat niet van een goeden smaak ?"

„ Foei , madame , dat is een vleierei — of liever een malice ," zegt Lucy lachend . „ Zou hij mijn geld het hof hebben gemaakt ? Maar ik heb geen fortuin . Papa kan nog huwen ."

Mevrouw de Kerbec lacht op zonderlinge wijze en speelt met haar hand in de gouden lokken . „ Lucy , papa zou reeds sedert lang gehuwd zijn als dit zijn plan was . Overigens heb ik geene malice willen zeggen , want Henry Plonard is zelf rijk . Kindlief ge ziet er uit als een roos ."

Mevrouw de Kerbec geeft wederom aan haar gedachten den vrijen loop . Hoe levendig . staat het haar voor den geest , toen Mr . de Kerbec na het garnizoensbal te Chalons op zekeren voormiddag haar mama bezocht om na heur welstand te informeeren . Doch eens-klaps ( eensklaps ) schrikt ze op . Ze drukt Lucy een kus

Daar buiten is het lente en in het garni-zoensstadje ( garnizoensstadje ) is alles reeds op de been . De soldaten zijn ijverig bezig met poetsen en exer-ceeren ( exer-ceeren ) . De dames hebben ' t zeer druk om alles weer te ordenen , wat gisteren zoo bijster overhoop kwam . Het park is in een zee van groen licht herschapen , die de donkerste tot de lichste schakeeringen te genieten geeft .

' t Water is zóó doorschijnend , dat men de visschen tot op den bodem kan zien darte-len ( dartelen ) , ' t Was een prachtig , verheven schouw-spel ( schouwspel ) . Te midden dier schoone natuur stond Lucy ; die gouden lokken teekenden zich wonderschoon tegen dat groen af , en terwijl ze zich verkwikte met haar lievelingen , de bloemen , kwamen de twee officieren aanrij-den ( aanrijden ) . De luchthartige , zwarte , kleine Henry de Plonard en de blonde Armand de Som-berville ( Somberville ) bereden de schoonste hunner paarden en ' t scheen wel , alsof ze zich met de nieuwste hunner uniformen hadden getooid . Zoodra Lucy hen zag , wilde ze de wijk in het Kasteel nemen ; — maar ' t was reeds te laat en , terwijl een hoogroode blos haar wangen tintte , groette ze Henry Plonard . Daarna verdwijnt ze als een fee om eerst na papa en Mevrouw Kerbec in het salon te verschijnen .

Graaf de Lustigny is zoo vriendelijk als heel zijn Kasteel . De elegante Plonard is uiterst gepomadeerd . De uniform is als aan zijn lichaam gegoten . Het gesprek loopt na-tuurlijk ( natuurlijk ) over het bal , het genot , de groote vermoeienissen . Plonard's haar is des daags nog zwarter dan des avonds en Lucy meent , dat ze nog nimmer zulk een beminnenswaar-digen ( beminnenswaar-digen ) officier heeft ontmoet . Zoo'n bal i

toch iets genotrijks ; men kan met iedereen spreken ; men wordt er als het ware eensklaps meerderjarig door . Tevergeefs trachtte de graaf het gesprek op de jacht te brengen ; Plonard's thema was en bleef ^ beauté " en „ marriage ", en hij ging zóó ver als voor een eerste bezoek slechts mogelijk was , om te doen doorschemeren dat hij minde en „ vrij " was .

De graaf met zijn negen en dertig jaren , zijn fraai licht haar , zijn flinke houding en die zekere souvereinitcit in zijn doen en laten , is veel interessanter dan de beide officie-ren ( officieren ) . Hij is niet ijdel . Maar toch — toen hij weinige minuten later een spiegel voorbij gaat , neemt hij met meer dan gewone belang-stelling ( belangstelling ) zijn hoofd in oogenschouw en hij zucht : „ Welk behagen kunnen meisjes toch stellen in zulk ijdel gesnap .... ze bezoeken altijd te vroeg het eerste bal .

Er werd nog een bal gegeven , en nog een tweede ; de heer de Lustigny gaf een soiree ten beste en de president der rechtbank noode de - -beau ( -beau ) monde op een luisterrijke partij . In één woord , men vermaakte zich kostelijk , het eene feest was nauw voorbij of men zon over het andere .

Op zekeren morgen kwam Monsieur met haastiger tred dan gewoonlijk in de ontbijt-kamer ( ontbijt-kamer ) en toen hij er mevrouw de Kerbec niet vond , nam hij een courant ter hand ,

legde haar weder weg en trommelde met do vingers tegen de vensterruiten , ' t Scheen dat zijn hart geweldig klopte . En toen me-vrouw ( mevrouw ) Kerbec ten langen leste verscheen begroette hij haar met een „ eindelijk !"

„ Ik ben te laat beneden gekomen ? Lucy is slaperig en moede van de partij bij de Morkers . Ze blijft op haar kamer en ik heb haar eerst verlaten , toen ik zag dat de hoofd-pijn ( hoofdpijn ) maar werd voorgewend om een slechten luim te verbergen .

De graaf schoof haar met een lichte bewe-ging ( beweging ) der hand een fauteuil toe . Madame ziet hem vragend aan . Daarop glimlacht ze .

Ze ziet hem met een zeldzame uitdrukking aan en antwoordt „ Neen !"

Mevrouw do Kerbec lacht bijna hoorbaar en een schelmsche gedachte blikt uit die donkere geestige oogen . „ Zoo , ik dacht drie ."

Gevonden alinea's: 31

Organisatie: Gemeentearchief Zaanstad

laatste wijziging 13-02-2019

1 gedigitaliseerd

WEE-1875 De Week

Delen

Duurzaam webadres

Mijn Studiezaal

Stel een vraag of plaats een opmerking op de tijdlijn

De Week, 1875-11-25; p. 3

Naam krant:

De Week

Datum:

1875-11-25

Jaar:

1875

Pagina:

maken met een aantal kunstwerken van le-vende ( levende ) meesters . Let men in de eerste plaats op het cijfer van het tentoongestelde , dan moet reeds dadelijk worden erkend , dat deze expositie met een schitterend succes werd be-kroond ( bekroond ) . Ofschoon vele meesters , op wier hij • dragen wij hoogen prijs zouden gesteld heb-ben ( hebben ) , door hun afwezigheid schitterden , werd er meer , zelfs voel meer ingezonden dan ge-voegelijk ( gevoegelijk ) in de „ kunstzalen " kon worden geborgen , en van „ bergen " mag men spreken als men ziet hoe elk plekske aan den wand , ' t zij in de zalen of in den corridor , met doek of paneel werd bedekt . Dat men ' t zoodoende nu en dan niet te nauw nam met het licht , dit spreekt uit den aard der zaak .

Is het cijfer van het geëxposeerde meer dan voldoende , de percentage van het mid-delmatige ( middelmatige ) is zeer groot en ofschoon tevens veel schoons te genieten werd gegeven , mist men — althans wat do schilderijen betreft — doeken , die op iederen bezoeker onmid-dellijk ( onmiddellijk ) onwederstaanbaro aantrekkingskracht oefenen , door stoutheid of originaliteit vai > conceptie . Misschien zou men kunnen be-weren ( beweren ) , dat H . W . Mesdag's Hoogtij bij Sche-veningen ( Sche-veningen ) hierop een uitzondering maakt en voorzeker moet worden erkend , dat de wijze , waarop hij het penseel voerde , zoo al niet orgineel is , dan toch in hooge mate boeit . Een allerverrassendst effect brengt hij teweeg door zijn specimen van decoratief schilderen , en toch liet zijn doek , althans bij ons , geen blijvenden indruk achter . Veel meer was dit het geval met P . Van Der Velden's Begrafenis op het eitaitd Marken . Welk een eenvoud en toch hoe treffend tevens ! Welk een sombere gedachte , die niettemin het gevoel diep aan-tast ( aantast ) . Men weet , dat Van Der Velden zich vrijwillig twee jaren bande op dit plekje eronds , aan alle kanten door de Zuiderzee omspoeld ; men verbaasde zich over zooveel moeds , om daar zulk een tijd te toeven , ten einde er de natuur en den natuurmensch te bespieden , om stoffe te verzamelen voor zijn vruchtbaar penseel . Maar als er poëzie schuilt in het gemoed , als het harte diep gevoelt , dan biedt zelfs Marken een vruchtbaar terrein ; dat bewees Ten Kate met zijn wonderschoon Wiegelied der Markerinne „ slaap mijn zoet kindeken ! sluimer zacht ," dat bewees Van Der Velden door zijn treffende conceptie . Te toeven voor die schilderij geeft voedsel aan geest en hart . Toch vreezen we , dat velen van oordeel zullen wezen , dat er in die be-grafenis ( begrafenis ) geen diepe gedachte schuilt ; het on-derwerp ( onderwerp ) — zoo wil men — is zóó somber , zoo realistis

Doch te lang reeds verzuimden we gewag te maken van het meesterstuk der expositie — de heerlijke schepping van den Milanee-schen ( Milanee-schen ) beeldhouwer F . Barzaghi . Voor wei-nige ( weinige ) maanden gaf hij hier zijn voortreffelijken Colin maillard te bewonderen , maar zijn „ IJdelheid ," thans geëxposeerd , overtreft eerstgenoemd chef d'oeuvre o . i . verre . Dit prachtig gemodelleerde beeld verraadt een niet te overtreffen meesterschap iu de tech-niek ( techniek ) , ' t Is der volmaaktheid nabij . In dat koude , kille stuk marmer is door ' s meesters beitel , gloed , vuur en leven gebracht en ' t is alsof die steen onder zijn . handen voor een deel — het kleed — in satijn is gemetamor-phoseerd ( gemetamor-phoseerd ) . ' t Is even als het zoo straks ge-noemde ( genoemde ) door Z . M . den Kouing aangekocht , tegen een prijs ( 6000 frks .) die fabelachtig

groen , zooals de natuur het aangeeft als er leven komt in heggen en struiken en al wat boom heet met vert de Paris aangestreken schijnt , tot het grijste grijs , dat met de levende natuur niets gemeen heeft , maar het tarwe-meel ( tarwe-meel ) in kleur het meest n*,bijkomt . Man-nen ( Mannen ) van naam zijn blijkens hun producten , warme voorstanders geworden van die grijze school , zij zullen er dus ongetwijfeld wel hun goede gronden voor hebben . We eer-biedigen ( eerbiedigen ) ze , al deelen we ze niet . Dat Ie . venlooze grijs heeft voor ons al bitter wei-nig ( weinig ) aantrekkelijks . Men moge meester zijn in de kunst , hot penseel onberispelijk han-teeren ( han-teeren ) , het gevoel weten uit te drukken , schilderachtig - kunnen ordonneeren , geest en originaliteit verraden , — men moge al deze préeieuse eigenschappen bezitten , toch mis-sen ( missen ) zij die een , die ziel en leven geeft aan alle andere , die de fiat lux van den chaos is , het schitterende kleed der stoffe — de kleur . Intusjchen er is menig landschap tentoongesteld waarvoor men gaarne toeft , en dat grooto verdiensten hee/t . Hoe breed van conceptie , uitstekend van teekening is b.v . Louis Apol''s Na zonsondergang ; hoe verdienstelijk i's zijn „ Winterdag . Van deSande Bakhuizen prijkt met zijn Herfstlandschap ; P . L . F . Kluyver kweet zich verdienstelijk met zijn Winter-landschap ( Winterlandschap ) , P . A . Schipperus verrijkte de ex-positie ( expositie ) met een drietal doeken ; zijn land-schap ( landschap ) bij Rotterdam en het najaar in het Bosch doen zijn penseel alle eer aan . Hij werkt consciëntieus , bespiedt de natuur in haar diepste sjhuilhoeken ; het licht en bruin weet hij op zijn doek te tooveren . Deze be-trekkelijk ( betrekkelijk ) jeugdige artist bezit in groote mate de gave van op te merken en weer te geven , zooals hij bewees met zijn Kijkje uit het venster , dat het bronze

De dierenschilders zijn vrij schraal verte-genwoordigd ( vertegenwoordigd ) . Te Gempt zond zijn bekende Werkstakers in , over de waarde van dit schil , derij werd reeds zooveel gezegd , dut ik liefst in geen repetition treed . Zoo min als met zijn kat ( fabel van Lafontaine ) dweepen we met deze creation , we kennen betere doeken van dezen artist , die trouwens in zijn genre een naam verwierf , waarop hij lang kan teren . C . Cunaeus zond o . a . Doornen in ; een flinke geschilderde hond , voorzien van een muilband ( ministerieel model ). Dat onaestetische stuk ijzerdraad , bederft heel de schilderij , dat daar-door ( daardoor ) min of moer onder de c itegorie der uit-hangborden ( uithangborden ) behc ort te worden gerangschikt . Mevr . Henriette Ronner handhaafde haar ge-vestigde ( gevestigde ) reputatie met de Vos in een kippenhok ; ' t is een geestig geschilderd stukje . Aan Gip de Bulldog van den Parijschen schilder A . Dumaresq werd een allerongunstigste plaats beschoren ; in het tegenovergestelde geval zou wellicht , ja , meer dan waarschijn-lijk ( waarschijnlijk ) , grooter ' eer worden bewezen aan dit doek . De Stier van omen Tom is flink ge-schilderd ( geschilderd ) . Dat de eenzame en verlatene , te midden der grijs-groene weide , zijn aanzijn meer te danken heeft aan een studie , dan aan een andere beweegreden , is schier aan geen twijfel onderhevig .

De Parijsche schilder E . Jadin zond een horsd'oeuvre in . Met zijn Arabier , zijn Djejahvergezellende , bewees hij de waarheid van hetlaat,te gedeelte van het gezegde : que tous lesgenres sont bons , hors Ie genre ennuyeux . Zijntafereel uit het oosten heeft de regelings-com-missie ( regelings-com-missie ) overigens getracht zooveel mogelijkgloed en warmte bij te zetten , door het eenplaats te geven achter den kachel , die heel dendag , door een hel roode kleur zijn schaamteschijnt te kennen te geven , dat kunstzalenals deze op zoo premitieve manier moetenverwarmd worden . De heer W . De FamarsTestas van Brussel kweekt zich verdienstelijkervan zijn taak dan de zoo even genoemde artist . / Jijn barbiers winkel te Kaïro is goedvan teekening , flink van coloriot en verraadteen vaardig gehanteerd penseel . U . ü .

de Brouwersplaat , slechts 150 schreden van ' t strand . Te 12 ure bood hot schip nog weerstand aan de golven , die haar schuim tot aan do toppen dor masten wierpen . Do 6 man der equipage waren op . het achterdeel van het schip gevlucht , waar zij handenwringend en in vertwijfeling zich aan het een of ander touw of houtwerk vastklemden . Kon kwartier later viel do groote mast , waarna do be-manning ( bemanning ) , langs het dek kruipend , zich naar hot voorste gedeelte van ' t schip begaf . Nauwelijks daar gekomen , brak ook do andere mast . In doods-angst ( doodsangst ) trachtten de ongolukkigen , op hun buik en met de handen zich vasthoudende , op do kajuit te komen . Een die een betore plaats scheen te zoe-ken ( zoeken ) , kroop van ' t eene eind naar ' t andere , terwijl een stortzeo hem van ' t dak van de kajuit wel 10 voet ver over boord slingerde . Na eenige min . Bpoelde een andere baar de kajuit met do 5 overige personen ook over boord . Een geweldige golf wierp de kajuit met de - 5 menschen oen paar maal on-dersteboven ( ondersteboven ) , en weder waren 3 man verloren . De beide overgeblevenen zochten zich op de balken te redden . Zij dreven zoo een eind het strand langs , waar zij waarschijnlijk , door andere balken ' verplet-terd ( verpletterd ) , den dood gevonden hebben .

— Een koopman , die voor zak?n naar Amster-dam ( Amsterdam ) was gegaan , word ; aldaar ziek en ' moest de hulp van oen dokter inroepen .

Deze was , volgens Amsterdamschc gewoonte , behoorlijk gepeperd , en do herstelde patient zat haar juist te bostudoeren , toen ' t de doktor hem nog een laatste bezoek bracht .

Zekere J . 15 ., van Oostkapelle op Walcheren,is in hechtenis genomen wegens het uitgeven vanpapieren tienguldenstukken . Hot was hom werke-lijk ( werkelijk ) gelukt zulk een papieren tientje voor oen echtte doen doorgaan ; men zij dus op zijn hoede .

Naar men verneemt , kan binnen kort te ge-rnoet ( gernoet ) gezien worden een wetsontwerp omtrent deafschaffing der lijfstraffen bij do zeemacht . Nopenshaai-opheffing ( Nopenshaaiopheffing ) heeft reeds mondeling overleg plaatsgehad met don advocaat-fiscaal voor ' s Konings zee-ën ( zeeën ) landmacht en met den minister van justitie .

HOORN , 20 Sov . 7 m . Tarwe ƒ 9.50 ; 32 m . Gerst ; / 6.50 ; 31 m . Haver f 6 . — ; op monster verkocht ; Mosterdzaad ƒ 19.75 ; Karweizaad ƒ 21.87 ; Booueu : Bruine f ' 13 .—; paarden f 9 .—; aangevoerd 7 mud Erwten : Grauwe ƒ 24 .—; Groene ƒ 17 . — ; witte groote ƒ 15 .— ; aangevoerd U mud ; 2 50 mud Aardappelen ƒ 2.40 a f 2.60 per heet . 6Ü manden Appelen f 2.25 a f 2.50 ; 50 manden Peren f 1.20 a f 1.50 . per mand . 1400 kop Boter f 1.75 a ƒ 1.85 per kg . 900 Kipeieren ƒ 5.50 per 100 stuks . Handel matig Vee : 25 Vaarden ƒ 70 .— a f 200 . —; 18 Kalveren ƒ 12 .— a ƒ 28 .—; 425 Schapen f 18 ..— a ƒ 35 . — ; 30 Varkens ƒ 14 .— a ƒ 23 . — ; 3 Zeugen f 40 .— a f 60 .-; 300 Biggen ƒ 5.50 a ƒ 9 .— . Han-del ( Handel ) matig .

Op den Houtzaagmolen „ het Vliegende Hert " kunnen dadelijk geplaatst worden een bekwame Meesterknscht en Middelknocht

N ° 2 . Een groot ERE , waarop een in tweeën verdeelde HOUTEN LOODS met g teenen voorimiur , gelegen in de

achter hot sub N °. 1 omschreven Perceel , be-kend ( bekend ) bij het Kadaster onder Sectie J , N °. 1405 , groot 1 Are en 35 Centiaren . Bree-der ( Breeder ) bij Biljetten omschreven . De Perceelen N ". 1 en N °. 2 zullen eerst ieder afzonder-lijk ( afzonderlijk ) bij opbod en afslag worden geveild en daarna te zanien in afslag worden gebracht . Verder zijn de Perceelen zoodanig ' ingericht en van alle gemakken voorzien als door de daarin gading hebbende kan worden be-zichtigd ( bezichtigd ) des Dinsdags en Donderdags , alsmede op den Verkoopdag van 2 , tot 4 uur , op ver-toon ( vertoon ) van een Toegangsbiljet , bj bovenge-noemde ( bovengenoemde ) Makelaars verkrijgbaar . De bewij-zen ( bewijzen ) van Eigendom en de Veileonditiën zul-len ( zullen ) vier dagen vóór , alsook op den Verkoop-dag ( Verkoopdag ) ter lezing liggen van voornoemden No-taris ( Notaris ) , Heerengracht bij het Reguliersplein .

Chonolatino is geen Chocolade , zooals men uit don naam zoude op naken , maar een geconcentreerde Cacao , bereid uit de fijnsto Cao lo-bdonon , zj is beter oplosbaar dan eenig and o - monster d i-t wij onder-zochten ( onderzochten ) , en zij die een fijnen smiak hebben , zuilen aan de ChoeDlatine de voorkeur te ireven boven elke andere soort .

Wij houden ons overtuigd dat zii in groote hoeveelheden zal worden verkocht .

Gevonden alinea's: 17

Organisatie: Gemeentearchief Zaanstad

laatste wijziging 13-02-2019

1 gedigitaliseerd

ZLC-1876 Zaanlandsche Courant

Delen

Duurzaam webadres

Mijn Studiezaal