Uw zoekacties: Films en filmfragmenten

Films en filmfragmenten ( Fries Film en Audio Archief )

Zoektips  

Trefwoorden kunnen ook jaartallen, namen of filmeigenschappen (kleur, zwartwit, geluid) zijn.


Gebruik voor een groter resultaat een asterisk (*), bijvoorbeeld met "197*" zoek je in alle films uit de jaren 70. Ook verbreed je zo termen, denk aan "aardappel*" om ook resultaten als "aardappelteelt" en "aardappels" te krijgen. En met "*molen*" vang je ook "windmolens".


Gebruik voor een groter resultaat meerdere versies van hetzelfde woord (niet tegelijk invoeren). Bijvoorbeeld niet alleen "aardappelteelt", maar ook "telen aardappels" of verbreed: "aardappel" of "aardappels". Hetzelfde geldt voor de Friese en Nederlandse spelling.


Meerdere zoektermen zijn tegelijk mogelijk, bijvoorbeeld "Leeuwarden kleur".

beacon
74  films en filmfragmenten
sorteren op:
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Datering:
1999
Titel:
Wat blijft is het verhaal. T.H. Spijker-Moll
Maker:
Fries Verzetsmuseum
Opdrachtgever:
Fries Verzetsmuseum
Samenvatting inhoud:
Mevrouw Spijker-Moll vertelt aan een schoolklas over haar verblijf in voormalig Nederlands-Indië (nu: Indonesië) tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Voor de oorlog vlogen er geen vliegtuigen naar Nederlands-Indië. Eens in de 6 jaar mochten mensen met groot verlof naar Nederland. Als kind groeide ze op zonder grootouders, ooms en tantes etc. Haar laatste bezoek aan Nederland was toen ze 2 jaar oud was, bij het volgende was alleen één opa nog in leven. Haar vader werd vaak overgeplaatst van het ene naar het andere eiland. Als kind ging ze naar 7 verschillende lagere scholen: ze steeds andere vriendjes en vriendinnetjes. Haar oudere broers gingen naar Nederland naar de middelbare school, waardoor ze als enig kind overbleef.
Na het begin van de oorlog in 1940 was er geen contact meer mogelijk met familie in Nederland en in 1941 brak de oorlog in Azië uit. In september 1941 werd haar vader overgeplaatst naar Batavia (nu Jakarta), ze ging daar naar het lyceum. Door de agressie van de Japanse bezetter viel het dagelijkse leven steeds meer stil, ook haar school stopte. Na een paar dagen thuiszitten ging ze weer naar buiten en zag daar een groep krijgsgevangenen een greppel graven in de tropische hitte. De Japanners trokken haar van de fiets en sloegen haar omdat ze niet een diepe buiging had gemaakt. Haar vader werd thuis ook geslagen, ze besefte dat hij niet langer zijn gezin kon beschermen. De geborgenheid van vroeger was er niet meer. Later werden blanke jonge mannen vanaf 16 jaar opgepakt door de Japanners om dwangarbeid te verrichten.
Vervolg samenvatting inhoud:
De Japanners streefden naar een groot Aziatisch rijk, zonder Nederlanders. Deze kleine volledig blanke Nederlandse minderheid zat al snel zonder geld en personeel. De Nederlanders werden overgebracht naar honderden kampen in een beschermde wijk met prikkeldraad en bamboe omheining. In de kampen zaten in totaal meer dan 10.000 mensen. Hun huizen werden geannexeerd door de Japanners. Mevrouw Spijker had het geluk dat ze kleine kinderen mocht begeleiden.
In 1943 gingen de kampen op slot, radio’s moesten weg, voedsel van buiten werd verboden, extern contact was niet meer mogelijk. Eten was alleen verkrijgbaar via de gaarkeuken, waar mevrouw Spijker ging werken. Een volwassene kreeg 60 gram rijst, een kind 30 gram.
Elke dag moesten de kampbewoners zich opstellen in rijen om geteld te worden, een foute telling werd afgestraft door zweep- of bamboeslagen. In één gezinshuis zaten soms 120 mensen met slechts 1 toilet, douche en wastafel. Door de vervuiling kregen mensen zeer besmettelijke tropische en darmziektes zoals hepatitis A en geelzucht. Ook mevrouw Spijker werd ziek en verloor daardoor haar baantje bij de gaarkeuken. Ze miste de gezelligheid in de keuken, ondanks de honger en vlooien. Toen ze hersteld was kon ze aan de slag in een geïmproviseerd kinderziekenhuis, daar hielp ze uitgedroogde kleine kinderen en vertelde hen verhalen. Ook ondersteunde ze Engelse vrouwen en kinderen in het ziekenhuis. Voor het eerst zag ze kinderen met hongeroedeem met een opgezette buik. Dat greep haar zo aan dat ze een tijd niet kon praten en lopen. Pas veel later kon ze over deze periode praten.
Op 3 mei 1946 is de hele familie terug in Nederland maar haar vader overlijdt vrij snel daarna.
Ze herinnert de kinderen eraan dat kinderen recht hebben op sociale verzorging volgens de Rechten van de Mens. Ook vluchtelingen hebben veel meegemaakt, daarom moeten we niet te snel oordelen.
Ze kan niet tegen onrecht en vindt dat je je hart moet laten spreken.
Bronformaat:
Video
Kleur:
Kleur
Geluid:
Ja
Duur:
29 minuten
Collectie:
Fries Verzetsmuseum
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Datering:
1999
Titel:
Wat blijft is het verhaal. Dhr. P. Veeninga
Maker:
Fries Verzetsmuseum
Opdrachtgever:
Fries Verzetsmuseum
Samenvatting inhoud:
De heer Veeninga vertelt voor een schoolklas over de droppings in Friesland tijdens de Tweede Wereldoorlog. Op een prachtige dag hoort hij op zijn boerderij in Aalsum, 2 kilometer boven Dokkum, dat Nederland in oorlog is met de Duitsers. Nadat Nederland zich overgaf was het gedaan met de vrijheid; er kwamen geboden en verboden en men moest producten leveren aan de Duitsers. De bevolking kwam in verzet, het was nodig bonkaarten te stelen en gevangenen te bevrijden.
Op een dag kwamen mensen van de Nederlandse regering langs zijn boerderij om hem te vragen mee te werken aan wapendroppings dichtbij zijn boerderij. Als de slagzin “de worm heeft rode haren” te horen was op radio Oranje, volgde er vrij snel een dropping van wapens. In de herfst van 1944 was een dropping aangekondigd op de radio, direct daarop gingen koeriersters met deze boodschap op pad naar verzetsgroepen. Op een kaart laat hij zien hoe de planning van een dropping eruitzag. Alles gebeurde in het geheim en was erop gericht niet op te vallen bij de Duitsers. Onderling gebruikten mensen van het verzet wachtwoorden zodat ze elkaar konden vertrouwen.
Mensen kwamen lopend naar het droppingsveld, soms wel 15 km van hun woonplaats. De groepen verzamelden zich bij de boerderij, na het roepen van het wachtwoord, gingen ze naar een kamer voor verdere instructies van de strenge veldcommandant Bertus Nauta uit Ternaard. Hij verbood o.a. sigaretten en pijp omdat het opviel in het duister. Verder was de dropping zeer goed georganiseerd. Op en bij de boerderij zaten verschillende wachten verstopt, één zat op het erf en gebruikte een lichtsignaal als er Duitsers in de buurt waren. Bij gevaar ging elke groep van 10 man apart weg, totaal waren er zo’n 40 man.
Vervolg samenvatting inhoud:
Om ontdekking door de Duitsers te voorkomen had men zaklampen in kokers geplaatst die op de grond niet zichtbaar waren. Een grote, zware bommenwerper kwam laag over, trok steil omhoog en dropte 28 containers van 400 pond aan parachutes. Elke container werd door 6 man met draagstokken naar de boerderij gebracht of direct naar een dichte schuit om verder te vervoeren.
Tijdens de actie was men niet bang, maar later was de spanning wel voelbaar. Bij een huiszoeking op een andere boerderij werden wapens gevonden. Vier mensen, die ook betrokken waren bij de dropping, werden opgepakt en gefusilleerd.
De meeste containers werden in Noordoost Friesland gedropt, 87 stuks met 16 ton wapens. Ze waren bestemd voor de gemeenten Leeuwarden, Dongeradeel, Ferwerderadeel, Kollumerland, Dantumadeel. Met een praam werden de wapens goed verstopt vervoerd, ze werden op de kade van Termeulen Bouwmaterialen afgeleverd en daarna met een bakkerskar door Teake van der Veen overgebracht naar een kelder van een rusthuis.
De laatste 2 maanden van de oorlog waren steeds spannender en gevaarlijker waarbij o.a. 20 mensen uit Dokkum e.o. werden gefusilleerd. Na een wapenvondst besloot Veeninga onder te duiken.
In de oorlog is 40 miljoen opgehaald voor het bekostigen van illegale acties. Bij de boerderij staat een monument met de tekst ‘Droppinghiem’.
Bronformaat:
Video
Kleur:
Kleur
Geluid:
Ja
Collectie:
Fries Verzetsmuseum
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Datering:
1996
Titel:
Keuzes maken en verzet
Maker:
Cees Bijlstra, Lenny Dijkstra
Opdrachtgever:
Omrop Fryslân Skoalle TV
Samenvatting inhoud:
In een interview door Swanhilde de Jong geeft Gerk Koopmans van het Fries Verzetsmuseum aan dat het in de Tweede Wereldoorlog ging om het maken van keuzes en bewust zijn van de gevolgen. Welke keuzes konden mensen maken in de oorlog?
1. Collaboratie, dat is het samenwerken met de Duitsers
2. Niets doen, aanpassen aan de omstandigheden
3. Verzet plegen
4. Vervolgd worden, dat is geen eigen keuze

1.Collaboratie
Familie Van der Meulen werkte mee met de Duitsers en was lid van de NSB (Nationaal Socialistische Beweging), deze lijkt op de Nazi-partij van Hitler in Duitsland: veel massabijeenkomsten o.l.v. Anton Mussert. De dochter moest verplicht lid worden van de Jeugdstorm, de jeugdbeweging van de NSB.
2.Aanpassen aan de omstandigheden
De grote meerderheid, 95% van de Nederlanders, koos hiervoor. Veel ging na de bezetting gewoon door: de landbouw, sport, twee elfstedentochten.
3.Verzet
Het eerste verzet kwam na de eerste razzia, dit was de Februaristaking in 1941 in Amsterdam.
De omstandigheden werden steeds slechter: mensen verdwenen of werden opgeroepen voor de Arbeitseinsatz. Er heerste tekort aan alles maar vooral voedsel, dat alleen via een bonnensysteem te krijgen was. De winter van 1944-1945 stond bekend als de Hongerwinter omdat er in het Westen en de grote steden bijna geen voedsel meer was. Uitgehongerde kinderen (evacuees) werden o.a. naar Friesland gestuurd, waar voldoende te eten was.
Ook worden mensen geëxecuteerd door de Duitsers. Dan ontstaat er gewapend verzet in Friesland, georganiseerd vanuit de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten (NBS). Op het laatst waren er zo’n 3000 mensen actief in het verzet.
Het verzet was heel divers in Fryslân: van drukken en verspreiden ondergrondse bladen, onderduikers helpen, Engelse piloten vervoeren tot Joden helpen. Er zijn zo’n 290 verzetsmensen omgekomen in de oorlog.
Vervolg samenvatting inhoud:
4.Vervolging
Er komen steeds meer maatregelen die vooral de Joden treffen: hun bedrijven en winkels werden verkocht, zij werden verplicht een gele ster te dragen en in het persoonsbewijs werd een ‘J’ vermeld. In zijn boek ‘Mein Kampf’ had Hitler dit al voorbereid. Verder werden de Joden beschuldigd van allerlei zaken, ze werden gediscrimineerd. Dit startte 1938 vanaf de Kristallnacht in Berlijn. De eerste razzia in Nederland vond februari 1944 plaats in Amsterdam. De opgepakte Joden gingen eerst op transport naar Kamp Westerbork, van daaruit werden ze overgebracht naar concentratiekampen in Duitsland. In veel kampen moesten de gevangenen zware arbeid verrichten waarbij veel mensen bezweken door uitputting en ziektes.
Van de ca. 100.000 Joden die moesten vertrekken hebben slechts ca. 5000 mensen het overleefd. 602 mensen van 800 Joden in Friesland zijn vermoord door de nazi’s.

Ook nu moet je elke dag keuzes maken. Op school bijvoorbeeld kun je kiezen voor de pester of gepeste. Kiezen en verzet is dus van alle tijden!
Bronformaat:
Video
Kleur:
Kleur en zwart-wit
Duur:
23:40 minuten
Collectie:
Fries Verzetsmuseum
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Datering:
1994
Titel:
De Vergelding: de moord op twintig mannen in Dokkum
Maker:
Jacob van Gelder
Samenvatting inhoud:
Is gelijk aan AV4727
Bronformaat:
Video
Collectie:
Fries Verzetsmuseum