De geschiedenis van het Tolhuisch te Oegstgeest wordt in drie delen verteld. Als eerste wordt de relatie van het monument met de Trekvaart als verbindingsroute tussen Haarlem en Leiden uit de doeken gedaan. Vervolgens wordt aan de hand van persoonlijke verhalen van oud bewoners en betrokkenen een beeld geschetst van het dagelijks leven in en rond het Tolhuis. Aan de hand van de gebeurtenissen in de wereld van met name de twintigste eeuw worden de verhalen en gebeurtenissen in een breder kader geplaatst.