Waterstaatswerken ( Hoogheemraadschap van Rijnland )
Filter: Op kaartx
beacon
311  records
 
 
Waterstaatswerk
247-092-00003 Ondermolen
Alternatieve namen:
Poldermolen (Nieuwe) Driemanspolder
Type:
Poldermolen
Beschrijving:
Een bestek van circa 1671 geeft aan dat men voor de droogmaking van de Driemanspolder acht molens wilde plaatsen. Uiteindelijk werden er zeven aanbesteed voor elk 6.000 gulden: drie aan de Kerklaan en vier aan de Stompwijkseweg of Kostverlorenweg. Om toch twee viergangen te creëren werd gebruik gemaakt van een eerder gebouwde plasmolen. De beide bovenmolens langs de Stompwijksche Vaart werden rond 1679 en 1687 buiten werking gesteld, waardoor zes molens, in twee gangen van drie, overbleven.

In de tweede helft van de 19de eeuw werd geconstateerd dat de windbemaling niet meer voldoende was. De molendriegang aan de Stompwijkseweg werd in 1876 vervangen door een stoomgemaal. De hoofdbemaling bleef berusten bij de molendriegang aan de Kerklaan, terwijl het stoomgemaal functioneerde als hulpgemaal.

De ondermolen brandde op 11 juli 1902 af door blikseminslag. In november van dat jaar begon molenmaker Jan Dekker te Hazerswoude met het geheel herbouwen van de molen. Op 2 juli 1903 werd de molen weer officieel in gebruik genomen. Het scheprad van de ondermolen werd in 1944 vervangen door een centrifugaalpomp.

In de jaren '30 werden de drie molens verbeterd volgens het systeem Dekker. Op den duur nam het gemaal geleidelijk de bemalingstaak van de molendriegang over. Daarbij waren de molens ondertussen aan groot herstel toe. In 1952 werden de molens buiten bedrijf gesteld. Enkele jaren later, in 1958, werden de molens overgedragen aan de provincie Zuid-Holland. De molens werden door de fa. De Gelder grondig gerestaureerd naar aanleiding van de wet Bescherming Waterstaatswerken in Oorlogstoestand (BWO) en dienen sindsdien als hulpbemaling. Hoewel de molens weer maalvaardig werden opgeleverd, werden zij nauwelijks gebruikt. Sinds de introductie van de Nationale Molendag in de jaren '70 is de molendriegang weer regelmatig in actie te zien.
Bijzonderheden:
Op zaterdag 9 maart 2024 is de molendriegang bij Leidschendam door de provincie Zuid-Holland overgedragen aan de Rijnlandse Molenstichting.

Type: Achtkante grondzeiler.
Opvoerwerktuig: Centrifugaalpomp.
Opvoerhoogte: 2,55 meter (eerste bemalingstrap).
Staat: Maalvaardig.
Kadastrale sectie: Stompwijk, sectie D 1291.
Eigendom: In 1958 overgedragen aan de Provincie Zuid-Holland. In 2024 overgedragen aan de Rijnlandse Molenstichting.
Gebruiksperiode:
1903 tot heden
Bouwjaar:
1903
Monumentale status:
Rijksmonument
Monumentenregister:
25726
Trefwoorden:
Toon op kaart Toon op kaart
 
 
 
 
 
Waterstaatswerk
Gemaal Zuidzijderpolder
Type:
Poldergemaal
Beschrijving:
In 1875 werd er een hulpstoomgemaal gesticht naast de aanwezige poldermolen. Dit gemaal bleef tot 1911, samen met de molen, de polder bemalen. Het was uitgerust met een 16 pk stoommachine van de Utrechtse IJzergieterij A.F. Smulders. In 1911 werd de installatie vernieuwd, door de plaatsing van een nieuwe stoommachine met een centrifugaalpomp, met een capaciteit van 52 m3/minuut bij een opvoerhoogte van 1,7 meter. De naastgelegen poldermolen werd in 1912 afgebroken. In 1962 werd de stoommachine vervangen door een elektromotor van het fabricaat Heemaf, met een vermogen van 70 pk. Omstreeks 1990 werd het gemaal buiten bedrijf gesteld en vervangen. Tegenwoordig is het in particulier bezit en verkeerd het in een bouwtechnisch slechte staat.
Bijzonderheden:
Kadastrale sectie: Bodegraven, sectie C 3794/7132.
Staat: Niet werkend.
Gebruiksperiode:
1875-1990
Bouwjaar:
1875
Toon op kaart Toon op kaart
 
 
 
 
 
Waterstaatswerk
250-036-00021 Gemaal Bulaeus Brack
Type:
Poldergemaal
Beschrijving:
Dit oorspronkelijk door stoom aangedreven gemaal werd in 1892 aan de Vlietkade in Bodegraven gebouwd op de plaats waar daarvoor twee molens stonden. Het werd vernoemd naar de voorzitter en secretaris van de Polder Reeuwijk, F.H. Bulaeus Brack. Het gebouw werd ontworpen door de ingenieur L. Exalto.
Verbouwingen en revisies van het gemaal vonden plaats in 1935 (van stoom naar diesel), 1975 en 1992. Het gemaal bemaalt het veenweidegebied in de Polder Reeuwijk en Sluipwijk en een deel van de Polder Willens. De bemaling vindt plaats in samenwerking met het gemaal Burgvlietkade.
Het water wordt opgevoerd met een in 1935 geplaatste Jaffa centrifugaalpomp, met een capaciteit van 196 m3/minuut bij een opvoerhoogte van 1,8 meter. De centrifugaalpomp heeft twaalf schoepen en een toerental van ongeveer 240 omwentelingen per minuut. In eerste instantie werd de pomp aangedreven door een dieselmotor van het fabricaat Industrie met een vermogen van 190 pk, tegenwoordig wordt dit gedaan door een elektromotor. De bemaling is geheel automatisch. In 2011 is er een krooshekreiniger geplaatst. Het gemaal is tot op heden ten dage in gebruik.
Bijzonderheden:
Kadastrale sectie: Bodegraven, sectie G 234.
Gebruiksperiode:
1892 - heden
Bouwjaar:
1892
Zie ook:
Toon op kaart Toon op kaart