Uw zoekacties: Een merkwaardige voornaam
titel ( Heemkundevereniging Houthem-St.Gerlach )

Veel archieven hebben ook een bibliotheekcollectie. Dit is zeer divers van aard, denk bijvoorbeeld aan informatieve boeken over de regio, tijdschriften van een vereniging, programmaboekjes van verkiezingen, artikelen uit kranten en tijdschriften.

beacon
 
 
Artikel
Een merkwaardige voornaam
Datering:
2021
Titel:
Een merkwaardige voornaam
Auteur:
Rinus Suijkerbuijk
Titel tijdschrift:
Genever
Afleveringsnummer:
Genever, 24 (2021) nr. 2 (mei), p. 44-47
Samenvatting:
In de huidige 21e eeuw geven de ouders bij de geboorte aan hun kinderen de meest merkwaardige voor- en roepnamen. De kranten geven in het begin van het jaar steevast een hitlijst van meest gekozen voornamen uit het afgelopen jaar en melden dan ook hoeveel plaatsen Daisy, Cheney, Bickel, Klaas, Tim, Ralph enz. op de ranglijst gestegen of gedaald zijn.
Als genealogie-amateurs hebben we veel belangstelling naar de benamingen van onze voorouders en proberen we te achterhalen waar die vandaan komen. Dat is nu al vaak lastig, maar gevreesd mag worden dat het in de toekomst, ondanks de technische vooruitgang en digitalisering, niet gemakkelijker gaat worden. Een modern mens wordt geacht zich aan te passen en periodiek van baan/beroep te wisselen, iets wat sommigen al geregeld ook met huwelijkse status, scheiding, partnerschap, keuze van familienaam enz. doen. En dan vergeten we gemakshalve maar de problemen die allochtonen, uit een vreemde religiegroep, tegenkomen waar een man wel met X-vrouwen officieel een relatie mag aangaan en nakomelingen uit Y-relaties ( + natuurlijke buitenechtelijke affaires) krijgen kan. Teken dat in een genealogisch programma uit, wordt een hele opgave!.

De voornamen uit het verleden duiden is, in tegenstelling tot sommige familienamen, in onze westerse christelijk joodse cultuur, betrekkelijk eenvoudig. De kinderen werden gedoopt en werden vernoemd naar familieleden, die eerder ook al gezegend waren met heiligennamen uit de Christelijke Erelijst. Afhankelijk van de streek waren sommige heiligen meer of minder geliefd, maar soms raakten ze ook in het vergeetboek. En dan wordt het voor de amateur-genealoog een leuke speurtocht, iets waar men bij de huidige fantasienamen nauwelijks aan hoeft te beginnen.
Samenvatting2:
De ambtenaren van de burgerlijke stand, en de kerkelijke bedienaren van het doopwater waren er tot het midden van de vorige eeuw van overtuigd dat gewaakt moest worden voor het introduceren van 'vreemde' voornamen. Er waren zelfs voorschriften waar men zich aan te houden had: Jan Willem [of Jean Guillaume] kon wel burgerlijk, maar katholiek werd het dan Johannes Wilhelmus/Gulielmus.
Omdat GeneVer vraagt om lezerservaringen en vragen te delen, twee voornamen die recentelijk tot nader onderzoek leidden (en deels nog geen bevredigende verklaring vonden).

Trewa

Op 30 augustus 1863 werd te Strabeek, een zoon van landbouwer Jan Pieter Willems en Maria Catharina Hubertina Kleuters geboren die in de geboorteakte, opgemaakt door de ambtenaar van de burgerlijke stand van Houthem F[rans] Corneli, de voornamen kreeg van Carolus Trewa.
Carolus [Karel, Charles] een veelvoorkomende voornaam, die men al Googelend ontelbare malen op het Worldwide Web tegenkomt. Maar tikt men 'Trewa' in dan kan men advertenties voor Chileense wijn tegenkomen, en zelfs een verklaring voor die naam: het zou uit het Mapudungun, een Chileense (indiaanse) taal kunnen stammen, waar het woord Trewa "hond" betekent. [Met dank aan mede NGV-lid Y. Drummen]. Maar overigens blijkt de naam, noch in Delpher, noch in Wiewaswie of enige andere bezochte zoeksite voor te komen.
De verklaring die er lokaal (Houthem-St. Gerlach) aan gegeven zou kunnen worden is dat Frans Corneli, de burgemeester die tevens de kasteelheer was, op zijn landgoed door (en met) zijn enige, jongere, reislustige broer een dierentuin had laten inrichten. Daar werden in volières exotische
vogels gehouden, terwijl in ijzeren kooien getemde wilde dieren als leeuwen, tijgers, beren werden gehouden. Bij de aanschaf van die wilde dieren waren (gekleurde) jongens meegekomen, die gewend waren om met die dieren om te gaan en ze konden verzorgen.
Samenvatting3:
En een van die jongens zou door Frans Corneli als pleegzoon zijn opgevoed, en bij de geboorte van de zoon van zijn vriend Jan Pieter Willems, als peter hebben mogen optreden. Vandaar de ontraceerbare naam Trewa. En als ambtenaar van de burgerlijke stand zal Corneli wel geen enkele bedenking gehad hebben die naam in de geboorteakte op te nemen: hij kende de man en noemde hem dagelijks bij die naam.
Toch heeft de zoektocht naar Trewa nog niet tot die persoon, die toch ook een achternaam moet hebben gehad, die toch sporen in de registers en archieven moet hebben achtergelaten, geleid. Wie komt hem op het spoor??

Chinolineus

Op 1 januari 1929 is gedoopt te St. Petrus Banden Venray: Gulielmus Chinolineus Maria Bakker, geboren 31-12-1928, vader Gulielmus Petrus Josephus Bakker en moeder Maria Magdalena van Mil, peetouders Guilelmus Bakker en Anna Laurent.
"Er staat verder geen verwijzing naar de herkomst van de naam Chinolineus; ik kan geen heiligennaam achterhalen die zo klinkt", voegt de deken van Venray er welwillend aan toe, op mijn verzoek om mogelijke opheldering.
Willem Chinolineus Maria geboren te Venray op 31 dec 1928, arts te Berg en Terblijt, en overleden te Berg en Terblijt op 6 jun 2007, kan de vraag waar de naam Chinolinus vandaan komt niet meer beantwoorden.
Op oudejaarsdag geboren, na een verwelkoming van de boreling en de komst van het nieuwe jaar gevierd te hebben, gaat de vader met getuigen en dopeling naar de kerk te Venray en fluistert de doopvader de namen in: Gulielmus Chinolineus Maria.
Die namen klinken erg rooms en erg heilig, dus zal het kerkelijk wel in orde zijn. Maar is hier wellicht sprake van "waar het hart vol van is, loopt de mond van over"?
Samenvatting4:
Soms denken ouders niet goed na met welke namen ze hun kinderen opzadelen, hoewel in dit geval de latinisering van een naam nog altijd naar een imaginaire heilige verdraaid kan worden. Een timide jongetje dat als 'Bickel' zijn schooljeugd moet doorlopen zal er meer last van hebben dan Wim Chinolineus, want die tweede voornaam zal hij desnoods wel verdoezelen; (en anders fantaseert hij er iets bij van Chino-Linus, een veel voorkomende Zweedse voornaam met een oosters sausje).

Zoeken op Google levert ook geen naam op die naar een Heilige of andere verklaring voor de naam Chinolineus, (als Scandinavische' sterke kerel' of 'paardentemmer' bijvoorbeeld) kan leiden. Wel wordt er veel aandacht besteed aan allerlei artikelen over chinoline en verbindingen daarvan. Chinoline is een hetero cyclische aromatische verbinding met als bruto formule C9H7N. In zuivere vorm is het kleurloze vloeistof met een sterke geur (Wikipedia)..
Het lijkt te mooi om waar te zijn, maar hier is toch de waarschijnlijke verklaring voor de mysterieuze voornaam te vinden.
De in 1902 te Doesburg geboren Willem Petrus Jozef Bakker promoveerde op 5juli 1932 tot doctor in de wis- en natuurkunde aan de Universiteit te Amsterdam op het scheikundige onderwerp 'Sulfoneering van chinoline' [Google-vondst van Fons Heijnens]. En tijdens zijn promotie studie zal die naam wel constant in zijn geheugen hebben rondgespookt.
Als leerling aan het Henric van Veldeke college te Maastricht mocht ik enkele jaren genieten van de lessen van scheikundeleraar Bakker, bijgenaamd 'de Sik', maar kan mij niets herinneren over een stof met de naam Chinoline. Ook de naam 'Chinolineus' heb ik hem nooit horen gebruiken. Niet al te goed opgelet misschien?
Trefwoorden:
Geografische namen: