Het artikel beoogt een bijdrage te leveren aan de discussie over het ontstan van steden in de Lage Landen. Niet zozeer over de vroege geschiedenis tot de 11e eeuw (Verhulst, 1996 ; 1999), maar over de periode die daarop volgt: 12e tot de 14e eeuw, waarin het grootste deel van de Nederlandse steden tot stand kwam. Uit het recentelijk verschenen artikel "Het "format" van de stad, een evaluatie van recente Nederlandse stadsgeschiedenissen" door Pim Kooij, blijkt dat de discussie over de theorie van de stadsgeschiedenis zich in Nederland voornamelijk toespitst op de periode ná de wording van de steden (Kooij, 2002). Bovendien werd tot nog toe aan het politeike aspect binnen het stadswordingsproces weinig aandacht besteed. In een poging daar verandering in te brengen, worden in deze bijdrage de bevindingen gerapporteerd van een onderzoek naar stedenpolitiek en stadsplanning van landsheren in de 12e en 13e eeuw (Rutte, 2002).