1970

Wilskracht op IJzers

Anton Stoelwinder

Cinecentrum

Coöperatieve Condensfabriek Friesland (CCF)

Mensen zitten aan een tafel en vertellen verhalen over Adam de hurdrider en andere bijzondere schaatsers. Er worden namen genoemd van schaatsers die de Elfstedentocht voltooiden vóór de eerste officiële tocht in 1909. De winter van 1890 was streng genoeg om langs alle elf steden van Friesland te schaatsen. Een van hen was Pim Mulier. Mulier kwam met het idee om het evenement professioneel te organiseren. Op 2 januari 1909 heeft de Friesche IJsbond op initiatief van Mulier de eerste Elfstedentocht georganiseerd. Dit jaar werd de tocht door 9 van de 23 deelnemers uitgereden met Minne Hoekstra als Winnaar. De gebroeders Kaastra uit Huizum werden 6de en 7de. Jacob Haye Kaastra is te zien in deze film.
Twee weken na de eerste Elfstedentocht richt Mr. Mindert E. Hepkema uit Leeuwarden de Friesche Elfstedenvereniging op.
De tweede tocht wordt gehouden in 1912 met onder andere deelnemers Jan Ferwerda en Coen de Koning. De Koning won en deed dat ook tijdens de tocht in 1917.
De vierde Elfstedentocht wordt gehouden op 7 februari 1929. Van deze tocht met honderden deelnemers zijn filmbeelden te zien. Karst Leemburg kwam dit jaar als eerste over de eindstreep.
De Elfstedentocht van 1933 was uniek omdat deze in de herfst werd gehouden, op 16 december. Abe de Vries won, gevolgd door Sipke Castelein.
1940 was het jaar van Het Pact van Dokkum. Hier kwamen 5 deelnemers tegelijk over de streep. Hun namen zijn: Piet Keijzer, Auke Adema, Cor Jongert, Durk van der Duim en Sjouke Westra. De enige vrouw die de tocht dit jaar uitreed was Sjoerdtsje Faber uit Wergea.
De 7de Elfstedentocht werd een jaar later gereden op 7 februari. Er deden 600 wedstrijdrijders en 1900 toerrijders mee. Vanwege het mooie schaatsweer waren er weinig afvallers. Auke Adema kwam als eerste over de finish. Deze editie deden er twee vrouwen mee, naast Sjoerdtsje Faber was ook Wopkje Kooistra van de partij.
Voor het derde jaar achterelkaar werd er een Elfstedentocht gereden.

Op 22 januari 1942 was het ontzettend koud, waardoor zelfs drie deelnemers omkomen door bevriezing. Sietse de Groot uit Weidum komt als eerste over de eindstreep.
Op 8 februari 1947 mochten de deelnemers vanuit elke stad beginnen. Het ijs was slecht door de vele wakken en het was erg koud. Van de 1800 toerrijders komen er slechts 300 over de finish. Bij de 277 wedstrijdrijders zijn het nog geen 40. Winnaar was Jan van der Hoorn. Dit jaar waren er vele schaatsers die zich niet aan de regel hielden, zo lieten ze zich bijvoorbeeld vervoeren door anderen.
Jeen van den Berg uit Nij Beets is de winnaar van de 10de Elfstedentocht op 3 februari 1954, het is die dag prachtig weer om te schaatsen.
Twee jaar later deed Van den Berg weer mee. Jeen Nauta, Jan van der Hoorn, Aad de Koning, Maus Wijnhout en Anton Verhoeven kwamen gezamenlijk over de finish. Hiervoor werden de heren gediskwalificeerd. De Vereniging boodt de nummer 6, Jeen van den Berg de eerste prijs aan, maar deze meende hier geen recht op te hebben.
De Elfstedentocht van 1963 is berucht. Tot Bolsward ging het redelijk, maar daarna wordt het weer slecht. Van de ca. 10.000 deelnemers voltooien slechts 69 tochtrijders en 57 wedstrijdrijders de barre tocht. Reinier Paping is de winnaar.
Schaatsers van elk niveau houden sinds 1963 hun conditie op peil op de kunstijsbanen, zo zijn ze altijd klaar voor een Elfstedentocht.


Stoelwinder heeft de film later nog aangepast en beelden van de tocht in 1985 toegevoegd.

Smalfilm

Kleur

Ja

Collectie Stoelwinder

040727-STO, 170215-BEE (V3808)