De stichting Dichter in Beeld uit Heerlen wil in Valkenburg een monument plaatsen ter nagedachtenis aan dichter Jan Hanlo.

Hanlo, die na zijn dood in opspraak kwam vanwege zijn pedofiele geaardheid, woonde lange tijd in het portiershuisje van de Geerlingshof in Broekhem. Het monument - "een plaquette of beeld" - zou daar moeten komen, zegt initiatiefnemer Gijs van Elk. Volgens Van Elk heeft de Vereniging van Eigenaren van het Stiena Ruypers Park medewerking toegezegd. Kunstenares Renee van der Zanden heeft een prent ontworpen ter ere van de honderdste verjaardag van Hanlo. De opbrengst van de verkoop is bestemd voor het monument. Burgemeester Martin Eurlings is positief over het initiatief. "Hanlo is een van de zeven dichters die baanbrekend zijn geweest in de Nederlandse poezie. We moeten over de schaduw heenstappen van zijn seksuele geaardheid. Hij was een toonaangevend dichter en verdient een monument." Vijftien jaar geleden wilde de gemeente al eens een plein naar Hanlo vernoemen, maar dat leidde tot veel protesten van bewoners.

In Valkenburg komt alsnog een monument voor de schrijver en dichter Jan Hanlo, die na zijn dood in opspraak raakte wegens zijn pedofiele geaardheid.
Volgens kunstenares Renee van der Zanden, student aan de Kunstacademie Maastricht, is de Vereniging van Eigenaren van het Stiena Ruypers Park in de wijk Broekhem akkoord gegaan met een monument op de plek waar Hanlo vroeger gewoond heeft. De gemeente Valkenburg besloten in 1997 om het pleintje in Broekhem naar Jan Hanlo te vernoemen, maar dat leverde felle protesten op van bewoners. Het plein werd daarom vernoemd naar Stiena Ruypers, de eerste vrouwelijke wethouder van Nederland. Kunstenares Van der Zanden heeft een prent ontworpen ter ere van de 100ste verjaardag van Jan Hanlo. De prent is te koop bij de stichting 'Dichter in Beeld' die de opbrengst aan het monument gaat besteden. Jan Hanlo (1912-1969) kwam in 1927 als 15-jarige in Valkenburg te wonen.

Als eerbetoon aan alle dodelijk verongelukten in Geulhem heeft de Stichting De Rotswoning in de maand december van het jaar 2008 in de bosrand vlakbij de ingang van de Geulhemergroeve een mooi gietijzeren kruis geplaatst.

Naast het kruis bevindt zich een grote aluminium plaquette waarop alle bekende dodelijk verongelukten van de afgelopen vierhonderd jaar staan vermeld. Het is jammer dat de Stichting voorafgaand aan haar initiatief tot plaatsing van dit “monumentje” niet met de heemkundevereniging heeft overlegd, want ook de heemkundevereniging had bepaalde gedachten m.b.t. het plaatsen van een blijvende herinnering aan de verongelukten in Geulhem. Bovendien kwamen er naar aanleiding van het eerste heemkundige artikel over de dodelijke ongelukken in Geulhem (zie Sjtegelke nr. 29; juni 2008) nog diverse reacties en aanvullingen binnen. Zodoende staat de verdrinkingsdood van Maria Wijler in 1738 niet op de plaquette vermeld evenals de tijdens het Geuloffensief in 1944 omgekomen Amerikaanse soldaten Leonard Oldfield en Roy Duck. Ook de op de plaquette in 1951/1952 vermelde dodelijke val in een kalkoven van “Wiel (achternaam onbekend)” klopt in die zin niet helemaal omdat de achternaam van de betrokken persoon waarschijnlijk “van de Wiel” was en derhalve zijn voornaam onbekend was. De vermeldingen op de herinneringsplaquette zullen natuurlijk nooit compleet zijn want er zullen in het grijze verleden wel meer ongevallen gebeurd zijn waarvan geen aantekeningen zijn gemaakt of ongevallen die eenvoudigweg in vergetelheid zijn geraakt en zodoende niet bij ons bekend zijn. Het belangrijkste doel van het monument is en blijft natuurlijk het eerbetoon aan alle verongelukten in Geulhem. Op deze manier geeft het monumentje waarschijnlijk aan diverse nabestaanden alsnog een bepaalde rust en hulp met het verwerken van hun verlies.

Foto: Sjef Diederen voor zijn geboortehuis in Broekhem.

Er is veel veranderd in het dorp, maar het uitzicht op de kerk - uit 1931, dus een jaar ouder dan hijzelf - is gebleven. In Valkenburg gaat eind deze maand de vlag uit voor Sjef Diederen. De troubadour uit Hoensbroek groeide op in Broekhem. Zijn geboorteplaats eert hem straks met een gedenksteen van frater Leo Disch op de gevel van zijn ouderlijk huis. Hij is al sinds zijn veertiende weg uit Broekhem. Maar waar je ouderhuis heeft gestaan, blijft voor altijd je thuis, constateert Sjef Diederen: "De vele wandelingen met vader naar de Beemde, naar de Geul of naar Vilt en Berg hebben een onuitwisbare indruk bij me achtergelaten.” Liedjeszanger Diederen is ‘van Hoensbroek’. Maar óók van Schinnen, waar hij enige tijd heeft gewoond, en dus óók van Broekhem. "Van overal waar woont, neem je iets mee”, legt hij uit. "En dat komt vroeg ook laat ook terug in je liedjes. Als ik over de deur van ’t auwershoes zing, zie ik dat mergelhuis in Broekhem weer voor me.” Diederen bewaart mooie herinneringen aan zijn jeugd in Broekhem. "We hadden het thuis niet breed”, zegt hij. "Moeder was ziekelijk en lag regelmatig in bed. Bovendien had ze drie kinderen verloren, wat haar toch wel getekend had. Maar daar denk je als kind niet bij na. En later vergeet je dat, je onthoudt alleen de leuke dingen.” Geëmotioneerd vertelt hij hoe hij zijn vader, die meubelmaker was, hielp in de werkplaats achter het huis: "Als ik iets goed had gedaan, kreeg ik een schouderklopje van hem. Meer niet, nee, maar meer had je ook niet nodig: die blijk van waardering van je eigen vader was meer waard dan geld.” Als hij tien is, overlijdt zijn moeder. Nauwelijks drie jaar later verliest hij ook zijn vader.