Uw zoekacties: Artikelen

Artikelen ( Heemkundevereniging Houthem-St.Gerlach )

Filter: plaatsnamenx
beacon
35  artikelen
sorteren op:
 
 
 
 
Artikel
What's in a name? Valkenburg of Fauquemont?
Datering:
1950
Titel:
What's in a name? Valkenburg of Fauquemont?
Titel tijdschrift:
Land van Valkenburg
Afleveringsnummer:
LvV, 25-8-1950
Trefwoorden:
Geografische namen:
 
 
 
 
 
Artikel
WAT ZEGT 'N PLAATSNAAM? : Rode c.s.
Datering:
1942
Titel:
WAT ZEGT 'N PLAATSNAAM? : Rode c.s.
Titel tijdschrift:
De Nieuwe Koerier
Afleveringsnummer:
De Nieuwe Koerier, 22/10/1942
Samenvatting:
M. G. Emels schrijft in ,,de Telegraaf": De veldheer-schrijver Julius Caesar en de staatsman-schrijver Tacitus, respectievelijk levend in de eerste eeuw voor en de eerste eeuw na Christus' geboorte, hebben ons het een en ander verteld over Noordwest-Europa, waar hun landslieden het in die, dagen zoo zwaar te verduren hadden.
De moeilijkheden voor de Romeinsche legers lagen niet alleen in de hardnekkigheid van hun tegenstanders, maar ook in de terreingesteldheid. Tacitus verhaalt in één van zijn werken, dat de bodem over 't algemeen "of ijselijk was door de bosschen, 6f leelijk door de poelen." Zoo was 't ook in de lage landen. Geen wonder dus, dat tientallen plaatsnamen van ons vaderland nog aan de "poelen" en tientallen andere nog aan de "bosschen" herinneren. Wat die bosschen betreft, niemand zal beweren, dat Nederland ook nu nog een typisch boschland is. Dus moeten er vele wouden verdwenen zijn en juist van die verdwijning brengt de atlas vele getuigen aan: de plaatsnamen op rode. Wie het eerst komt, het eerst maalt, dachten ook de oudste Keltische bewoners van ons land en vestigden zich in de vruchtbare dalen en weiden. Maar door den gestage aanwas der bevolking werden zij, en na hen de Germanen, gedwongen de ruige hei- en boschgronden op te zoeken. In menig woud gaapten weldra opengekapte plekken, waar hun koren groeide of hun vee weidde. Zoo'n plek door rooien ontstaan, heette rode; terwijl ook vormen als rade, roth, raath, roy en ray voorkomen. Men poogde en, poogt uit deze verschillende vormen af te leiden, welke volken en hoe zij verspreid waren in West-Europa, een streven, dat ernstig bemoeilijkt wordt door de vele kleine en groote verhuizingen, b.v. van Saksen naar Frankisch gebied en van Franken naar Saksische landstreken ten tijde van Karel den Grooten.
Samenvatting2:
Wij mijden dit glibberige pad en doen liever uit de honderden voorradige namen een bescheiden keus. Veel dorpen, gehuchten en vlekken in ons land dragen den naam Rode zonder meer. In Overijssel liggen b.v. deze vijf: Rade, Raath, Rhaan, aRaal en Reutje. Was de rode breed, dan heette het kasteel, dat er verrees, Brederode. Werd er naast een rode een nieuwe ruimte opengekapt, dan heette de burcht op de nieuwe rode Nijenrode; een naam, dien wij behalve aan de Vecht ook in Overijssel en de Geldersche Betuwe vinden. Was de rode lang, dan ontstond de naam Langenrade (0.); was zij klein: Lutterade; was de grond geel: Goudenroot bij Houthem-St. Gerlach. Ter vergelijking zij Blackrod (= zwarte rode) bij 't Engelsche Lancaster en Finsterrotli in Würtemberg gememoreerd. Een andere factor was de boomsoort, die weggekapt moest worden. In Utrecht treft men Eikenrode aan, in Noord-Holland Berkenrode ("in den hout, dat die Berkenrode helt"), Ipenrode en Boekenrode (boek = beuk, vgl. boekweit!). Een molen deed Mulrade ontstaan, in den volksmond Muldermeulen genoemd, terwijl het Limburgsche Tienray stamt van thy of tye, oudtijds de plaats waar recht werd gesproken. Veel ontginningsarbeid ging in de Middeleeuwen van de kloosters uit en zij drukten hun stempel op menigen plaatsnaam. Het Rodensis Parochia van 1105 werd in het Nederlandsch Kerkrade, het Monasterium Rodense van 1109 werd Kloosterrade, herinnerd aan de oude Augustijnerabdij daar ter plaatse. Ook de heilige, aan wien een op 'de rode verrezen kerk of kapel werd gewijd, kon de de naamgever worden b.v. de Rhode St. Agathe bij Leuven en binnen onze landsgrenzen St. Oedenrode in Brabant en St. Marienrode in Overijssel. In de mlddeleeuwsche charters lezen wij van de Rhoda Winandi, een heerlijkheid bij Valkenburg. In de 13de en begin 14de eeuw heette dit gebied eenvoudig Rode of Royde, maar sinds Wijnant van den Bongart er heer was, komt de naam Rhode Winandi of Wijnants Rolde op.
Samenvatting3:
Een merkwaardig geval ten slotte is Vaasrade, eveneens In Zuid-Limburg. Hier stond een oude heerlijkheid van de kerk van Sint Servatius te Maastricht en in de Latijnsche acten werd zij vermeld als Rhode Sancti Servacii, in 't Nederlandsch: Sint Servaerode of- rade. Dit kortte in tot Servaasrade en uit gemakzucht maakten de streekbewoners er Vaasrade van, waarin de heilige Servatius nauwelijks terug te vinden is! Nu we weten, dat rode c.s. aanduidt, dat daar ter plaatse een bosch was, kunnen, wij aan de band van de rode-namen een landkaart samenstellen die met verrassende nauwkeurighejd het oude boschgebied in de lage landen weergeeft.
Samenvatting4:
[Goudenrood]
Trefwoorden:
Geografische namen:
 
 
 
 
 
Artikel
Valkenburg wordt Valkenburg-Houthem
Datering:
1941
Titel:
Valkenburg wordt Valkenburg-Houthem
Titel tijdschrift:
De Limburger
Afleveringsnummer:
De Limburger, 12/7/1941
Samenvatting:
’s Gravenhage, 11 Juli. In de Nederlandsche Staatscourant is opgenomen een beschikking van den secretaris-generaal van het departement van Binnenlandsche Zaken, waarbij met ingang van 15 Juli a.s. de naam der gemeente Valkenburg wordt veranderd in Valkenburg-Houthem.
Geografische namen:
 
 
 
 
 
Artikel
Raadsvergaderingen
Datering:
1941
Titel:
Raadsvergaderingen
Titel tijdschrift:
De Limburger
Afleveringsnummer:
De Limburger, 2/1/1941
Samenvatting:
Maandag vergaderde voor 't het laatst van het jaar de Valkenburgsche gemeenteraad.

Wethouder Caselli was met kennisgeving afwezig. De 10 punten rijke agenda ging vlug onder den hamer door.
Bij de ingekomen stukken bleef de Raad lang debatteeren, vooral over den naam der nieuwe gemeente. Indertijd had de gemeente Houthem er bij den Secretaris-Generaal op aan gedrongen om aan den naam Valkenburg die van Houthem toe te voegen. Thans vragen Ged. Staten de meening van den Raad van Groot-Valkenburg. Na ruim een uur gedebatteerd te hebben, wordt op verzoek van den heer DIEDEREN dit onderwerp aangehouden tot de volgende vergadering.

De bioscoophouder heeft aan den raad het verzoek gericht om kindervoorstellingen te mogen geven, die ook bezichtigd kunnen worden door kinderen beneden den thans verordenden leeftijd 1 van 14 jaar. Aan B. en W. werd de bevoegdheid gegeven om in deze zaak te beslissen.

Dhr. Hoen, gemeente-opzichter der voormalige gemeente Houthem wordt met algemeene stemmen benoemd tot gemeente-opzichter van Valkenburg. Met het oog op het zeer vele werk is een tweede opzichter geen luxe.

Het arrestantenlokaal van Schin op Geul moet gerestaureerd worden en in Valkenburg is op het oogenblik geen arrestantenlokaal. Hierin moet zoo spoedig mogelijk voorzien worden. B. en W. adviseeren een arrestantenlokaal te bouwen bij de veldwachterswoning in de Plenkert. Thans moeten arrestanten naar de marechausseekazerne overgebracht worden of naar Sibbe. Dit is te ver. Trouwens de veldwachterswoning is vrij afgelegen; als het postkantoor klaar is kan men een arrestantenlokaal bouwen bij het raadhuis, hetgeen een puike oplossing bleek. Het voorstel van B. en W. om thans een cachot te bouwen wordt verworpen met 9 stemmen tegen, 3 voor, n.l. die van weth. Curfs en de heeren v. Aken en Bielders.
Samenvatting2:
Op het Raadhuis der voormalige gemeente Oud-Valkenburg komt een uitkijkpost voor den dienst luchtbescherming. De wegen op Sibbe worden voorloopig gerestaureerd met tuingrint, daar spramexert niet kan wegens den huidigen toestand.
In de Heitgracht staan enkele Canadaboomen; B. en W. stellen voor deze te verkoopen aan den meestbiedende, bij inschrijving. Voor het dienstjaar 1941 moet belastingverhooging komen. Daar de inspecteur voor 1 Januari bericht moet hebben, inzake het aantal opcenten op de personeele belasting meenen B. en W. 155 opcenten te verhalen over de geheele gemeente. Door dezen maatregel profiteeren de vroegere gemeenten Schin op Geul en het gedeelte van Hulsberg; de andere gemeenten moeten bloeden. Tot nu toe waren de opcenten als volgt: Houthem 85; Valkenburg 100; Berg en Terblijt 125; Oud-Valkenburg 135; Hulsberg 185; en Schin op Geul 200 opcenten. Verder invoering van straatbelasting over de geheele gemeente voor alle perceelen.
Wethouder Curfs maakt de opmerking, dat de gemeente Houthem hier weer het meest gedupeerd wordt, namelijk van 85 op 155. En straatbelasting kende men in Houthem niet.
Het voorstel van B. en W. tot toekenning van steun aan kleine boeren kon de goedkeuring der vergadering wegdragen. De oninbare en achterstallige posten werden voor den dienst 1939 vastgesteld.
Hierna had de benoeming en beëediging plaats van den nieuwen gemeente-ontvanger dhr. Willems uit Houthem, die met algemeene stemmen gekozen wordt.
Dan wordt een regeling getroffen voor den kinderbijslag voor het personeel in dienst der gemeente. Besloten wordt tot het aangaan van een rekening-courant overeenkomst bij de Boerenleenbank te Houthem; het huidige bedrag ad f 98000, wordt verhoogd met f 3000.
Samenvatting3:
Ten slotte had de aanbieding plaats der rekeningen van Valkenburg-Houthem en Oud-Valkenburg met de rekeningen der bedrijven en vleeschkeuringsdienst over 1939. Van de rondvraag maakten verschillende raadsleden gebruik. Hierna ging de raad over in geheime zitting.
Trefwoorden:
Geografische namen: