Uw zoekacties: Alle wegen leiden naar St. Gerlach (34): Sinds wanneer schri...

Artikelen ( Heemkundevereniging Houthem-St.Gerlach )

beacon
 
 
Artikel
Alle wegen leiden naar St. Gerlach (34): Sinds wanneer schrijft opa sprookjes?
Datering:
2021
Titel:
Alle wegen leiden naar St. Gerlach (34): Sinds wanneer schrijft opa sprookjes?
Auteur:
Lou Bastiaens
Titel tijdschrift:
Parochieblad voor Broekhem en Houthem
Afleveringsnummer:
Parochieblad voor Broekhem en Houthem, 29 (2021) nr. 6 (5 juni). p. 4-6
Samenvatting:
De geboorte van dit artikel vindt plaats tussen de ontluikende voorjaarsflora van ons zonnig Geuldal. Vrolijke vogels fluiten er al lustig op los en huppen geestdriftig van tak naar tak. Tot "leringhe ende vermaeck," voor U als lezer, levert voormalig inwoonster van Broekhem, Annie, middels echtgenoot's sappig "Gheschrift met hare Fondamenten en Onderirghtinghe," een bijdrage voor deze aflevering. Hoewel haar warmhartig karakter en levensvrolijke aard al meteen uitnodigen tot het opstarten van deze reportage, komt een laag overkomend vliegtuig, onverdraaglijk brommend als een irriterend insect, roet in het eten gooien. Een terugblik op haar verglijdend leven, dat zich steeds weer moest leren aanpassen aan de mores van een voortdurend veranderende en accelererende samenleving.

Terwijl het geronk achter de spaarzame wolken wegtrekt, worden koffie en vlaai geserveerd! Na aanwijzingen van de Duitse cameraploeg, die een reportage maakt over het mijnverleden van de euregio, kunnen de opnamen beginnen. Niet zo eenvoudig, het licht moet kloppen en tijdens de geluidsopname mag geen geruis voorkomen. Verbaasd staren wat kinderen de opstijgende drone na.
Jarenlang boende de zeer bescheiden en behulpzame Annie de kerkbanken, schrobde de kerkvloer, verzorgde de liturgische gewaden en al het kerkelijk vaatwerk. Pro Deo! Dit alles onder het toeziend oog van achtereenvolgens de uiteraard zeer tevreden pastoors Rohs, Prompers en Quadvlieg.

"Oma, sinds wanneer schrijft opa sprookjes?" zo vroeg haar verontwaardigde kleindochter, toen 20 jaar oud, terwijl ze het vergeelde en verfrommelde hierboven aangehaalde verslagje vol gespierde volzinnen las over de tewerkstelling van haar oma op 14 jarige leeftijd. Wie het leest, krijgt inderdaad de indruk dat de meest gehanteerde werkwoordsvormen in de gebiedende wijs staan!
Samenvatting2:
Om binnen de lijntjes van dit parochieblad te blijven lijkt het opleggen van enige zelfcensuur zeker gepast om verder selectief op de inhoud van genoemde overlevering schriftelijk te mogen inhaken!

Na een dramatische pauze reageerde Annie toen wat verward op de onverwachte vraag van haar kleindochter. De werkomstandigheden van vroeger verschilden immers nogal van tegenwoordig. Je was gehoorzaam en gewend te zwijgen. Geen discussie mogelijk! Heel Nederland was opgebouwd in sociale lagen, ook de hiërarchie in werkzaamheden van je baan. Ze volgde het katholiek lager onderwijs in Broekhem onder leiding van de zusters Franciscanessen uit Vroenhof.

Haar Eerste Communie deed ze in Houthem-St. Gerlach, omdat Broekhem toen nog tot die parochie behoorde. Ze laat een randgekartelde zwart-wit klassenfoto zien waarop fragiele kindertjes met eerbiedig gevouwen handjes devoot poseren onder de instemmende blikken van de wel zeer streng toekijkende pastoor, een liefdevol ogende hoofdzuster en haar trotse onderwijzeres.

Het verhaal gaat dat in het voorjaar van 1931, als de huishoudster van pastoor Ribbergh de zolder van de Houthemse pastorie poetst, een "stöbberige Slevrow" vindt. Op onverklaarbare wijze komt dit Mariabeeldje uiteindelijk "zomaar" in de kerk van Broekhem terecht. Vanzelfsprekend dat zo'n wonderbaarlijk verhaal in die tijd meteen de krant haalt, waardoor Broekhem vanaf toen een gekend Mariaoord wordt. Gezien dit heuglijke feit werd Annie sindsdien, net zoals al haar vriendinnetjes, een fervent Maria-vereerster.
'Wij waren toen al trouwe "Madonnafans," grapt ze! Dit blijkt nog steeds uit haar zorgvuldig ingerichte en vers bebloemde Maria-hoekje in haar knusse huiskamer.
Samenvatting3:
Ze krijgt nog tranen in haar ogen over het historische moment toen de leerlingetjes op school een gidsje over een pelgrimage naar 'De Lieve Vrouwkes van Limburg," overhandigd werd, waarin je met de in de school verdiende "Moodergödskes-plakpreentsjes," het boekje kon versieren. Bovendien was dit bedevaartgidsje voorzien met een voorwoord van "Gulielmus," de toenmalige bisschop van Roermond. Hierin schrijft de monseigneur zijn volgende sleutelzin over de verschillende ingeplakte Limburgse "Slevruikes:"
"Hier zien wij hoe Zij in Limburg vereering vindt onder alle titels en bijstand verleent in alle nooden. Dat jullie kind moge blijve van Maria, trouw aan de Moeder en daardoor nog steeds trouwer aan Haar Goddelijk Kind."

Toen Annie 14 jaar werd, ging ze niet meteen in loondienst, want daarvoor was ze lichamelijk te zwak. Daarom werd ze naar het nabijgelegen klooster gestuurd om te leren hoe ze een huishouden moest runnen. Uiteindelijk zou ze in het mijnziekenhuis te Heerlen haar eerste loon verdienen. Als voorwaarde gold, eerst je godsdienstdiploma behalen, daarna pas je verpleegstersdiploma. Ze verhuisde toen naar de onlangs opgeknapte mijnwerkerskolonie aan het Laurentiusplein te Voerendaal. Heerlen beschikte toen al over de Kneippinrichtingen Mariabad en St. Josephs Heilbronn, waar respectievelijk de zusters en de broeders van de Heilige Joseph de scepter zwaaiden. Vanwege de opkomende mijnbouw moest er op aanwijzingen van de geestelijkheid wel nog een katholiek ziekenhuis komen. Dit eerste ziekenhuis, niet meer dan een uitgebreide huisartsenpost, kwam er in de tuin van de Kleine Zusters van St. Joseph en werd uiteraard toegewijd aan St. Jozef.

"Reinheid, rust en regelmaat," zo luidde het devies. Dit bereikte men door gewonde mijnwerkers langdurig in bed te houden. "Het uitstekende verloop der genezing," werd toen altijd toegeschreven aan de 'bijzondere bijstand der Allerheiligste Maagd Maria"
Samenvatting4:
'Waardering voor je werk kreeg je niet, want dan zou je te trots kunnen worden. Nederigheid was een deugd! Een vanzelfsprekendheid. Er bestond een tijdrovend ritme van gebeden en kapelbezoek, terwijl het ziekenhuiswerk wel volledige inzet vroeg. Patiënten bezoek moest wachten zolang de rozenkrans nog niet volledig gebeden was. Kletsen in de kapel kon je ontslag betekenen:' aldus Annie.

Het principe van gelijkberechtiging als vrouw kwam in de dagelijkse praktijk van haar verplegend werk in het mijnziekenhuis nog wel eens onder spanning te staan. Toen ze als communicantje de 10 Geboden van buiten moest leren, kende ze de begrippen "waarden en normen" nog niet. Door haar werk als verpleegster begreep ze later dat de Tien Geboden, vooral Tien Woorden waren. Woorden die het leven zin geven, die het leven ordenen. Ze vormen volgens Annie feitelijk het fundament voer onze beschaving. Onze kerk is al eeuwenlang een plek waar mensen zich kunnen bezinnen op waarden waarbij ze leven en werken. Annie blijft hopen dat kerken ook nu nog onthaastingsoorden zullen blijven waar met name de jeugd weer geïnspireerd kan worden om een duurzame samenleving gestalte te geven. We kunnen immers niet wachten en blijven stilstaan!

Nog 5 takes te gaan en we filmen inmiddels al 3 uur, goed voor 8 minuten zendtijd. Nieuwe ronde! Concentratie.....Nog "even" schminken! De set staat onder groeiende spanning, maar 96-jarige Annie is een doorbijtster, de rust zelve en vervolgt met flair haar betoog voor de draaiende camera's als een volleerde presentatrice in overigens perfect Duits met een uitstekende intonatie.
"Door de jaren heen," zo stelt ze, "kregen we als verpleegsters steeds meer oog voor duurzaamheid en solidariteit. Werken aan een duurzame samenleving heeft enerzijds te maken met het volgen van een spiritueel ideaal?'
Samenvatting5:
Annie noemt dat zoeken naar het antwoord op de vraag hoe onze Schepper dat bedoeld zou kunnen hebben. Anderzijds heeft het voor haar te maken met een besef van levensnoodzaak.

Refererend naar bovenstaande filosofie van Annie wordt de regisseur verzocht één dag te reserveren voor het filmen bij de rechtbank van Amsterdam. Een bijzonder wezen houdt hier de wacht: een neergebogen reus in trainingspak. De vriendelijke reus roept met zijn uitnodigende uitstraling nieuwsgierigheid op. In zijn uitgestrekte hand bevinden zich een uil, een pijl en een eikel. Symbolen van wijsheid, volharding en bescherming. Symbolen, die zich laten leiden om haat, woede en verachting te beantwoorden met liefde en edelmoedigheid. Annie heeft geen kristallen bol, maar gelooft stellig dat mensen te midden van mensen gevraagd, wegen markeren, waarop alles wat leven heeft, verder kan gaan! En dat geldt ook voor onze Moeder de Kerk!
Dank je wel Annie voor je boeiende bijdrage. We zien en horen je graag later weer terug op Arte-tv!.
Trefwoorden:
Geografische namen: