Liefde voor Houthem
"Het bescheiden begin van mijn verzameldrift ontstond toen ik nog een kind was. Evenals veel jongetjes van mijn leeftijd spaarde ik lucifersmerken, sigarenbandjes en postzegels. Na de HBS begon ik met het aanleggen van een verzameling tijdschrift- en krantenknipsels over mijn geboortedorp Houthem, waar ik mijn leven lang woon," vertelt Heijnens ontspannen. Toen hij werkzaam was als bibliothecaris bij het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) in Heerlen is zijn belangstelling gewekt om ook boeken over Houthem en oude ansichtkaarten te verzamelen. "Na mijn pensionering als waarnemend hoofd Marketing en Verkoop bij de CBS-vestigingen in Heerlen en Voorburg houd ik mij dagelijks bezig met mijn verzamelingen. Mijn oudste krantenknipsel dateert uit 1852. Tegenwoordig raadpleeg ik steeds vaker relevante krantenartikelen via het internet," aldus de heemkundige. Hij heeft verder drieduizend tot vierduizend originele foto's van Houthem, Broekhem en Geulhem, maar zijn digitale collectie bevat zelfs 25 duizend exemplaren. Fons verduidelijkt: "Ik heb evenals sommige andere leden van onze heemkundevereniging in de beginjaren vooral veel foto's geleend (en gekopieerd) of als geschenk gekregen. Onze oudste foto's zijn van het einde van de 19e eeuw. De laatste jaren 'plukken' we veel foto's van internet of maken we ze zelf met een digitale camera. Onze collectie bevat ook films over Houthem en Geulhem."

Zeldzaam
"Ik heb zeshonderd ansichtkaarten van Houthem, Broekhem en Geulhem. De oudste ansichtkaart van de heemkundevereniging betreft een zeldzame afbeelding van 27 augustus 1897 van Hotel Cuijpers-Linssen, een rotswoning en de Geulhemermolen. Hotel Cuijpers-Linssen aan de Onderstestraat heet nu Hotel De Geulvallei", weet Fons Heijnens. Vervolgens opent hij in zijn computersysteem een prachtige foto van de bouw van de stationshalte in Sint Gerlach omstreeks 1902. De NS bestond toen nog niet. Een zeldzame ansichtkaart uit 1903 toont een feestelijke gebeurtenis bij dezelfde halte. De Nederlandse vlag 'wappert' er fier. Een stoomlocomotief staat klaar voor vertrek, terwijl de omstanders er op hun paasbest uitzien. Deze nostalgische afbeeldingen roepen bij hem de reactie op dat het nu leegstaande, verwaarloosde gebouwtje - dat mede hierdoor te kampen heeft met vandalisme - dreigt te verdwijnen. "Zodoende krijgen de oude ansichtkaarten nog meer historische waarde", stelt hij vast. "Het is jammer dat het voor Heemkundevereniging Houthem-Sint Gerlach financieel niet haalbaar is om het stationsgebouw van NS te huren. Ons verenigingsarchief is ondergebracht bij Dorpsgemeenschapshuis De Holle Eik, maar we zijn daar uit ons jasje gegroeid." Fons heeft bovendien veel nagedachtenis(bid)prentjes verzameld uit Houthem, Geulhem, Broekhem en verrassend Bunde, omdat zijn vrouw Tiny Heijnens-Hoeberichts uit Bunde afkomstig is. Ondertussen heeft de Houthemer een aanzienlijk deel van zijn verzamelingen geschonken aan de heemkundevereniging. Veelschrijver Heijnens' drang om een groot publiek voor zijn heemkundige kennis te interesseren, heeft voorts geresulteerd in het schrijven en publiceren van boeken, onder andere zijn standaardwerk getiteld 'Houthem en Sint Gerlach in de literatuur' (1989). Vervolgens publiceerde hij 'In een boek bewaard - Genealogie van de familie Heijnens' (1992).

De naamgever van zijn' Straat komt uitvoerig terug in zijn uitgave Houthem 1926-1940 tijdens het pastoraat van pastoor Ribbergh' (2006). Vier jaar geleden verscheen van zijn hand Van Jonkheid tot Young Generation'. Daarnaast voert de bevlogen heemkundige de eindredactie van publicaties van anderen bijvoorbeeld het jubileumboek van Brassband Sint Gerlach. Fons Heijnens schrijft bovendien met evenveel plezier en degelijkheid artikelen in tijdschriften en "t Sjtegelke', het verenigingsblad van de zeer actieve Heemkundevereniging Houthem-Sint Gerlach. Hij is hoofdredacteur, eindredacteur en opmaker van "t Sjtegelke'.

Eenduidig systeem
Met gepaste trots opent Heijnens zijn notebook om zijn documentatiesysteem te demonstreren. Hij kan daarmee gewenste informatie snel terugvinden op auteur, titel en trefwoorden. Het vullen van dit systeem was een gigantische klus. Hij heeft alle ongeveer 14 duizend artikelen ingevoerd die tot nu toe over Houthem, Broekhem en Geulhem verschenen zijn in het blad Geulrand, regionale dagbladen, weekkrant Het Land van Valkenburg en andere regionale weekkranten. Hij heeft er haast een dagtaak aan, waarbij hoofdzakelijk het invoeren van gegevens een tijdrovende bezigheid is. Ik zou graag mijn documentatiesysteem via de heemkundevereniging voor iedereen toegankelijk willen maken. Het gebruik van de typemachine ligt gelukkig ver achter mij," grapt hij. Door zijn drukke hobby heeft hij amper tijd om zijn kennis te delen met heemkundigen buiten zijn' vereniging. Desondanks zou hij graag zien dat alle heemkundeverenigingen in de regio een centraal systeem kopen, waarmee ze gegevens op dezelfde manier kunnen invoeren. Hierdoor worden ze voor een groot publiek toegankelijk.

"Ik wil graag meewerken om dit systeem te ontwikkelen. Het boeit mij enorm om verzamelingen nog meer toegankelijk te maken. Dit idee is enige tijd geleden gepresenteerd tijdens de heemkundecontactdag in Heerlen. Jammer dat de zusterverenigingen er nog weinig heil in zien."

Vraagbaak
Steeds meer Houthemers weten Heemkundevereniging Houthem-Sint Gerlach en vooral Fons Heijnens te vinden als vraagbaak bij hun zoektocht naar hun eigen stamboom of de geschiedenis van hun geboortedorp. "Ik heb er geen verklaring voor dat velen grote belangstelling aan de dag leggen voor hun eigen verleden," stelt hij. De heemkundevereniging legt zich toe op het bevorderen van de kennis van de voormalige gemeente Houthem (nu Houthem, Sint Gerlach, Vroenhof, Strabeek en Broekhem) en Geulhem. Dit gebeurt door de geschiedenis van Houthem en Geulhem te onderzoeken en deze onder andere door publicaties voor uiteenlopende belangstellenden toegankelijk te maken.
Fons Heijnens is als bestuurslid tegelijk de verenigingsarchivaris, webmaster en belast met "t Sjtegelke'. Volgens Fons kijkt het bestuur samen met de 375 abonneeleden vol vertrouwen uit naar het verenigingsjubileum in 2013.
Bekijk de zeer actuele verenigingswebsite www.houthem.info