Mijn Studiezaal (inloggen)
Artikelen ( Heemkundevereniging Houthem-St.Gerlach )
Artikelen Collectie artikelen
Gedresseerd in de kerkbanken
Datering:
2005
Titel:
Gedresseerd in de kerkbanken
Auteur:
Ivo Jongsma
Titel tijdschrift:
Dagblad De Limburger
Afleveringsnummer:
DDL, 21/5/2005
Samenvatting:
Iedere week plaatst deze krant in de rubriek Wetste Nog een historische foto waar lezers op kunnen reageren.
Op de foto van vorige week staat een lagere-schoolklas uit Broekhem op de communiefoto uit 1937. In een tijd dat je nog geen fiets kreeg voor de eerste communie. Zelf staat ze niet op de foto.
Toch herkent Lenie Moonen-Deurenberg (76) uit Valkenburg vrijwel alles en iedereen op de afbeelding. Haar broer staat er namelijk op. En zelf stond ze precies een jaar daarvoor, in 1936, op dezelfde plek. In een lichtgroen jurkje, met haar klasgenoten. Voor de viering van de eerste communie. Een echt belangrijke dag was het, dat staat haar nog helder voor de geest. Je ging immers maar een keer voor het eerst ter communie. En net zoals nu nog, betekende de eerste communie dat er een groot feest was thuis, waar de hele familie op bezoek kwam. Met cadeautjes natuurlijk. Geld? 'Nee, geld kreeg je in ieder geval niet', vertelt Lenie Moonen. Een fiets dan? Nee, ook niet. Daar was geen geld voor. Lenie kreeg schilderijtjes. 'Een hele stapel', lacht ze. 'Allemaal met religieuze afbeeldingen, bijvoorbeeld met engelenhoofdjes erop.' Ze kan het niet genoeg benadrukken: het waren andere tijden. En dan doelt de 76-jarige, die geboren en getogen is in Broekhem, niet alleen op de cadeaus bij de eerste communie. Ook de kleding, die toen veel formeler was. 'Tegenwoordig kan je alles dragen naar de communie, je ziet zelfs korte broeken. Dat vind ik te ver doorgeschoten. Maar vroeger was het te formeel.' Ook de hele kerkgang was veel stijver dan nu. Die was toen nog dagelijks. Niet omdat je dat wilde, vertelt de Valkenburgse. 'Je móest. Zo was het vroeger. Je werd gewoon gedresseerd.' Voordat je naar de kerk ging, mocht je niet eten; je moest 'nuchter zijn' als je ter communie ging.
Op de foto van vorige week staat een lagere-schoolklas uit Broekhem op de communiefoto uit 1937. In een tijd dat je nog geen fiets kreeg voor de eerste communie. Zelf staat ze niet op de foto.
Toch herkent Lenie Moonen-Deurenberg (76) uit Valkenburg vrijwel alles en iedereen op de afbeelding. Haar broer staat er namelijk op. En zelf stond ze precies een jaar daarvoor, in 1936, op dezelfde plek. In een lichtgroen jurkje, met haar klasgenoten. Voor de viering van de eerste communie. Een echt belangrijke dag was het, dat staat haar nog helder voor de geest. Je ging immers maar een keer voor het eerst ter communie. En net zoals nu nog, betekende de eerste communie dat er een groot feest was thuis, waar de hele familie op bezoek kwam. Met cadeautjes natuurlijk. Geld? 'Nee, geld kreeg je in ieder geval niet', vertelt Lenie Moonen. Een fiets dan? Nee, ook niet. Daar was geen geld voor. Lenie kreeg schilderijtjes. 'Een hele stapel', lacht ze. 'Allemaal met religieuze afbeeldingen, bijvoorbeeld met engelenhoofdjes erop.' Ze kan het niet genoeg benadrukken: het waren andere tijden. En dan doelt de 76-jarige, die geboren en getogen is in Broekhem, niet alleen op de cadeaus bij de eerste communie. Ook de kleding, die toen veel formeler was. 'Tegenwoordig kan je alles dragen naar de communie, je ziet zelfs korte broeken. Dat vind ik te ver doorgeschoten. Maar vroeger was het te formeel.' Ook de hele kerkgang was veel stijver dan nu. Die was toen nog dagelijks. Niet omdat je dat wilde, vertelt de Valkenburgse. 'Je móest. Zo was het vroeger. Je werd gewoon gedresseerd.' Voordat je naar de kerk ging, mocht je niet eten; je moest 'nuchter zijn' als je ter communie ging.
Samenvatting2:
De hostie met de hand aannemen was uit den boze: de pastoor legde hem wel in je mond. En aan kauwen moest je ook niet denken, dat hoorde niet. Verder zat je stil in de kerkbank, je mocht zelfs niet omkijken. Daar zag de lerares van de school op toe, weet Lenie nog. 'Die zat achter ons in de kerk. Als je omkeek, kreeg je straf: dertig keer schrijven: 'Ik mag niet omkijken'.' Geen wonder dat de jeugd toen veel gehoorzamer was. De klas op de foto van vorige week is zo'n 35 man groot, maar een leraar kon die makkelijk in toom houden, vertelt de Valkenburgse. 'Dat is niet te vergelijken met tegenwoordig.' Overigens lijkt de klas nog groter dan ze daadwerkelijk was, doordat er vier 'leidsters' uit hogere klassen bij staan: de vier meisjes met een tulp in de hand, zoals uiterst links Martha Smeets en uiterst rechts Johanna Wessels. Taak van de leidsters: het begeleiden van de kinderen naar hun plaats in de kerk, en weer terug. Een meisjestaak, weet Moonen nog. Jongens kwamen er niet voor in aanmerking. Waarom? 'Geen idee. Dat was overal zo.' Op de middelste rij, de tweede jongen van links, dat is de broer van Lenie: Hub Deurenberg. Ze herkent bijna de hele klas. Zoals het meisje dat links onder haar broer staat, Annie van Pelt. En het meisje links daarvoor, Mieneke Heugen. Maar ook Lenie Rooden, Kitty Bartels, Roos Baadjou en Lies Cordewener, de dochter van de slager, staan erop.
Samenvatting3:
Net als John Keune, zoon van de eigenaar van een meubelzaak aan de Lindenlaan. 'Ik vind dat hij er modern op staat', zegt Sientje Kusters (68) uit Houthem over haar broer John, de eerste jongen van links op de middelste rij. In tegenstelling tot de meesten heeft hij geen matrozenpakje aan, maar een kostuum. Kusters kent de plaats van de foto goed: het was voor de kleuterschool in Broekhem. Niet de plaats waar de communicantjes les kregen; de lagere school lag ergens anders. Waarom dan toch daar de foto nemen? Omdat het dicht bij de kerk was, namelijk pal erachter. Sientje herkende haar broer direct. Maar de eerste die ze herkende, was pastoor Bernhard Janssens. Persoonlijk heeft ze weinig met hem van doen gehad, maar wel met zijn opvolger. Niet dat biechten echt nodig was, vindt de Houthemse. 'Wat deed je als kind nou verkeerd? Dus vroeg je aan een vriendin: 'Wat heb jij gezegd?' en dan verzon je zelf wat anders. De straf was altijd drie weesgegroetjes en zeggen dat je berouw had. 'Ik denk dat die pastoor heus wel gelachen heeft, met die kinderverhalen.'
Trefwoorden:
Geografische namen:
Organisatie: Heemkundevereniging Houthem-St.Gerlach
laatste wijziging 01-11-2024
