De groep die op 8 september 1914 vertrekt naar het westfront in Virton (België) hoeft echter niet in actie te komen. Weer thuis gaan ze een spoedcursus ziekenverpleging volgen.
Kriegslazarett 8 in Vouziers (Frankrijk), waar ook Hulsberge jezuïeten dienstbaar zijn, wordt in januari 1915 gedeeltelijk overgeplaatst naar Charleville. Charleville heeft veel gewonden van het Champagnefront. De druk op het lazaret (veldhospitaal) in Vouziers neemt in de herfst fors toe door de komst van ongeveer dertigduizend meest zwaargewonden binnen vier weken.

Kriegslazarett 51
Begin mei 1915 wordt het Ignatiuscollege opgeroepen voor Kriegslazarett 51 aan het oostfront. 85 jezuïeten en 63 zusters reizen vervolgens per sneltrein naar Polen. Ze doen nuttig werk in Przeworsk en besmettelijke ziekten-zorg in Jarozlow. Het ontbreekt hier aan medicijnen en eten. Ook psychische problemen en vermoeidheid eisen hun tol. Achttien zelf besmette paters kunnen (ook) worden gered. De hulpverleners verhuizen naar Zuid-Hongarije en Servië.
Student Oswald von Nell(-Breuning) S.J. wordt aan het oostfront afgekeurd voor oorlogsdienst. Een arts raadt hem af zijn studie te vervolgen ‘wegens het voor zijn gezondheid minder geschikte klimaat in Valkenburg’. Von Nell kiest daarop voor Innsbruck. Hij heeft in zijn 101 jaar(!) lange leven een belangrijke bijdrage geleverd aan de sociale leer van de katholieke kerk én aan de arbeidsverhoudingen in West-Duitsland.

Geestelijke vorming
De jezuïeten houden zich ook bezig met het geestelijke en religieuze welzijn van zieken en gewonden en ze doen apostolisch (zendings)werk. Voorts wordt enige tijd vanuit Hulsberg het veelgelezen soldatentijdschrift ‘Am Lagerfeuer’ uitgegeven.
In de lazaretten groeien de bibliotheken. De paters organiseren aldaar voordrachten over kunst en geschiedenis, ze geven theatervoorstellingen en verzorgen orkestoptredens. Veertig paters functioneren als aalmoezeniers (veldzielzorg). Het religieuze communiteitsleven gaat ook in de lazaretten door.

Nog meer goede werken
Namens het Ignatiuscollege wordt ook lazaretzielzorg in Duitsland uitgevoerd. Een pater heeft de zorg voor de familie van Duitse soldaten in Zuid-Limburg, terwijl een collega in 1918 vlakbij Arnhem zielzorger is van Duitse gevangenen. Voorts wordt in een kamp bij Paderborn zorg verleend aan krijgsgevangenen van andere landen.
Noodlijdende jongens uit Berlijn en Düsseldorf worden tijdelijk opgevangen in jezuïetendependance villa Aalbeek bij Hulsberg.
Ondanks de onderbezetting van het Ignatiuscollege worden tijdens de oorlog honderd nieuwe priesters gewijd.

Geraadpleegde literatuur onder anderen:
Brodkorb, Clemens und Niccola Steiner S.J. (Bearbeiter). Geschichte der
deutschen Jesuiten 1814-1983 im Spiegel des Provinzarchivs. München
2015.
Keulen, Huub, Een vleugje Valkenburg in het leven van een honderdjarige.
Oswald von Nell-Breuning (1890-1991), in: Geulrand nr. 38 (april 1992)
54-56.
Lange S.J., Hermann (Ed.), 25 Jahre Ignatiuskolleg Valkenburg. Freiburg
(1919).
Muckermann S.J., Friedrich, Im Kampf zwischen zwei Epochen. Lebenserinnerungen.
Bearbeitet und eingeleitet von Nikolaus Junk. Mainz 1973.

LIMBURGSE SINGLE MALT
De oorsprong van het woord distilleren betekent 'druppelen'. Hoe langzamer gedistilleerd, hoe hoger het alcoholpercentage. Met mineraalwater brengt Thijs aan het eind van het productieproces het alcoholpercentage van Gerlachus Wiskie voor het in de fles gaat terug tot veertig procent.
What's in a name? Het is een zin die opborrelt bij het lezen van de naam Gerlachus Wiskie. Geen whisky? Volgens Britse en waarschijnlijk ook Brusselse regelgeving moet een moutwijn drie jaar en een dag in een houten vat zijn gerijpt voor je het whisky mag noemen. En dat haalt Gerlachus bij lange na niet. En de binnenkant van een eikenhouten vaatje heeft hij ook niet gezien. Thijs doet wat Australiërs met hun wijn doen. Althans dat beweren de Fransen. Gewoon een handje eikenhoutkrullen erbij en een paar maanden laten staan. En ziedaar, Gerlachus Wiskie is geboren. Een discussie over de naam is met 'wiskie' ook meteen opgelost. Uisge beatha (de Keltische naam voor whisky), levenswater, whiskey met een 'e', eau de vie, wat maakt het uit. Als het maar een betrouwbaar, goed product is. En ruikt en smaakt als whisky. En dat doet Gerlachus vinden tal van proevers.

In een weekendje distilleren verandert honderdvijftig liter wort in dertig liter moutwijn. 'Daarmee is voor mij de kous niet af. Er zijn allerlei administratieve en organisatorische eisen. Het duurde anderhalf jaar voor ik die vergunning had', vertelt Thijs. De dikbuikige Gerlachus Wiskiefles kwam op 17 mei jl. voor het eerst op de markt. En was meteen uitverkocht. Deze maand denkt Thijs de tweede batch te kunnen bottelen. Op www.gerlachuswiskie.nl kunt u alvast proberen een flesje te reserveren.