Uw zoekacties: Artikelen
beacon
30  artikelen
sorteren op:
 
 
 
 
Artikel
Zegenen van brood en het Gerlachusbroodje
Datering:
2023
Titel:
Zegenen van brood en het Gerlachusbroodje
Auteur:
Jos Lodewick
Titel tijdschrift:
e-mail
Samenvatting:
Het zegenen van brood in de traditie van de verering van St. Gerlach bestaat al sinds mensenheugenis.
Schriftelijke bronnen zijn mij (nog) niet bekend.

Het past in de verering van Gerlach als patroonheilige voor het vee.
De mensen namen (meestal oud) brood mee naar de wekelijkse Gerlachusmis op dinsdagmorgen (of tijdens de viering van het octaaf dagelijks) om het aan het einde van de mis te laten zegenen.
Het brood werd mee naar huis genomen, verdeeld en aan het vee gevoerd om hiermee ziektes bij de dieren af te wenden.
Het getuigt van een groot vertrouwen in de voorspraak van Gerlach.
Maar de mensen hadden natuurlijk ook niet veel keuze in een tijd dat de veterinaire wetenschap nog niet of nauwelijks ontwikkeld was!
Hoewel de agrarische maatschappij grotendeels verdwenen is, heeft het gebruik zich tot in onze tijd (sporadisch) weten te handhaven.
Ik zie tijdens de viering van het octaaf nog wel mensen die een paar broden laten zegenen.

Het Gerlachusbroodje bestaat nog niet zo lang.

Het gebruik werd ingevoerd in tachtiger jaren van de 20e eeuw door wijlen pastoor Keulers.
Hij onderkende al vlug dat de wat ingedommelde cultus van St. Gerlach wel een nieuwe impuls verdiende.
Het aantal agrariërs nam snel af en hij vond dat Gerlach als een van de weinige authentieke Limburgse heiligen weer meer aandacht moest krijgen.
Daarbij werd de aandacht meer gericht op de levenswijze van Gerlach en daarin inspiratie gezocht voor het dagelijks leven van iedereen.
Daartoe werden diverse activiteiten ondernomen, zoals de organisatie van een grote Ommegang in 1990 b.g.v. de herdenking van de 800e sterfdag van Gerlach, de opdracht tot een wetenschappelijk onderzoek van het gebeente van St. Gerlach en een literatuurstudie naar het fenomeen kluizenaar in de 12e eeuw.
Samenvatting2:
Ook de viering van het Gerlachusoctaaf rond zijn feestdag (5 januari) werd anders aangepakt.
Niet alleen de agrarische sector werd uitgenodigd, maar diverse groeperingen zoals senioren, religieuzen, broederschappen werden nadrukkelijk uitgenodigd een pelgrimage naar St. Gerlach te maken.
Daarbij werd het gebruik ingevoerd om tijdens de broodzegening aan het einde van de mis ook twee manden met broodjes te zegenen.
Deze werden na afloop van de mis bij de verering van de (schedel)relikwie aan de pelgrims uitgedeeld en dan tijdens een informeel samenzijn na de mis (met een eveneens aangeboden drankje) genuttigd konden worden als een soort ‘agape’ maaltijd.
Geografische namen:
 
 
 
 
 
Artikel
Heemkundevereniging Houthem -St. Gerlach restaureerde de H. Familiekapel in Strabeek
Datering:
2020
Titel:
Heemkundevereniging Houthem -St. Gerlach restaureerde de H. Familiekapel in Strabeek
Auteur:
Jos Lodewick
Foto's door:
Jos Lodewick, Bart Erens en Sander van Daal
Titel tijdschrift:
Kruisen en kapellen
Afleveringsnummer:
Kruisen en kapellen (2020) nr. 88 (sept.), p. 11/12
Samenvatting:
Toen 125 jaar geleden de kapel in een weiland op de hoek van de Klaterstraat en de doorgaande weg gebouwd werd, kon men niet bevroeden dat door verbreding van de Klaterstraat de fundering van de kapel boven het maaiveld zou komen te liggen. De Klaterstraat was destijds een weg van ongeveer 3 meter breed, waarover de boeren de achterliggende weilanden konden bereiken. In de loop van de tijd is de weg echter een stuk breder geworden, waardoor de druk op de fundering langs de straat is weggevallen. Hierdoor en door de trillingen door het steeds zwaardere vracht- en landbouwverkeer zijn de muren en het gewelf gaan scheuren en dreigde de kapel op termijn in te storten.
De voornaamste herstelwerkzaamheden bij de hoognodige restauratie van de beeldbepalende kapel bestonden uit het onderstromen (verstevigen) van de fundering aan de kant van de Klaterstraat, het verankeren van de gevels en het herstel van de scheuren die zijn ontstaan. Daarnaast waren nog wat kleinere onderhoudswerkzaamheden gepland die door vrijwilligers uitgevoerd konden worden, zoals het schoonmaken van de muren, schilderwerk en reparaties aan het dak.
Bouwbedrijf Coppes begon in november 2019 met het aanbrengen van een stalen 'korset' om de kapel, waarmee werd voorkomen dat er scheuren of verdere verzakkingen zouden plaatsvinden, zodat aan de fundering gewerkt kon worden.
En inmiddels nadert de restauratie van de kapel stilaan haar voltooiing. Na de constructieve ingrepen door de aannemer zoals het verstevigen van de fundering, het leggen van een stukje bestrating en het aanbrengen van verankering van de muren, kon na de winter aan de overige werkzaamheden begonnen worden door een aantal vrijwilligers. Het bestuur van de heemkundevereniging is verheugd over de ondersteuning die daarbij is ondervonden.
Samenvatting2:
Mensen van de werkgroep Kruisen en Kapellen in Valkenburg, leden van de vereniging en buurtbewoners meldden zich spontaan aan om mee te helpen. Vanwege de corona maatregelen moest dat gespreid en met de nodige voorzichtigheid gebeuren.

Met behulp van een hogedrukreiniger werden de oude verflagen zoveel mogelijk verwijderd zowel aan de binnen- als aan de buitenkant. Daarna werden de zichtbaar geworden gaten en scheuren zoveel mogelijk weer gevuld met minerale mortel. Vervolgens zijn de muren voor de eerste keer geschilderd met speciale verf. In de tussentijd zijn ook de windplanken en sierlijsten vervangen en geschilderd. Kapotte pannen zijn vervangen en de nokpannen zijn weer met specie vastgezet. Het hekwerk werd van een aantal oude verflagen ontdaan en opnieuw geschilderd. Dat gebeurde ook met het smeedijzeren kruis dat op de kapel staat met de haan als windwijzer erop. Delen van de oude tegelvloer waren met het verzakken van de muur omhooggekomen, andere juist weggezakt. Waar mogelijk zijn de tegels met de nodige voorzichtigheid opgepakt en na egalisatie van de vloer weer teruggelegd. Na nog een laatste schilderronde konden de eveneens gerestaureerde beelden van de H. Familie hun plaats weer innemen in hun 125-jarig onderkomen.

De restauratie is financieel voor een groot deel mogelijk gemaakt door bijdragen van de provincie Limburg, de gemeente Valkenburg a/d Geul en de parochie Houthem-St. Gerlach.
Daarnaast werden ook donaties ontvangen van stichtingen, bedrijven en particulieren. Hiervoor is de heemkundevereniging iedereen bijzonder dankbaar. We hopen in de komende tijd, als de situatie het weer toelaat, een gelegenheid te vinden om de kapel weer in gebruik te nemen en alle donateurs en werkers op gepaste wijze te bedanken voor hun ondersteuning.

Bron: t Sjtegelke, (1994) nr. 2, p.6-8
Foto's: Jos Lodewick, Bart Erens en Sander van Daal
Samenvatting3:
De kapel werd in 1894 gebouwd door André Sleijpen uit Houthem, in opdracht van Bernardus Philippi. Drie jaar voor diens dood liet hij de kapel optrekken als dank voor de vele genezingen op voorspraak van St.-Gerlachus. Omdat er al een Gerlachuskapel in de buurt was, is deze kapel gewijd aan de H. Familie. Het bouwjaar en de initialen 'B. Ph." zijn gegrift in de sluitsteen boven de ingang. Eens in de vier jaar doet de kapel dienst als rustaltaar tijdens de sacramentsprocessie. Ook dat was een reden om de kapel op te trekken: de pastoor vond tijdens de sacramentsprocessie de weg erg lang en verzocht om een rustaltaar op te richten. Aan deze wens gaf Bernardus Philippi, een godsdienstig en niet onbemiddeld man, gehoor door op de hoek van zijn weiland een kapel te bouwen.
De kapel is opgetrokken in mergel, op de ingangsboog met het smeedijzeren hekwerk na, deze is gemetseld in baksteen. De dakpannen zijn niet veel voorkomend en gelegd in kruisverband. In de kapel is een altaar in mergel opgetrokken met een uitgehouwen voorstelling van het Lam Gods. Ervoor ligt een fraaie tegelvloer in mozaïek. Op het altaar stonden drie gipsen beelden: Maria met Kind, Sint jozef en het Heilig Hart van Jezus. Het laatste beeld keerde niet terug na de restauratie vanwege het afwijkende formaat. Het beeldje in de nis in de voorgevel is vervaardigd door de heer Lemmens, een buurtbewoner. Dit gebeurde op het laatst van de twintigste eeuw. Tot die tijd was de nis leeg. Zowel op de voorgevel als op de achtergevel staat een kruis. Voor van mergel en achter, tevens voorzien van een haan, in smeedijzer.
Trefwoorden:
Geografische namen:
 
 
 
 
 
Artikel
Heemkundevereniging Houthem-St. Gerlach restaureerde de H. Familiekapel in Strabeek
Datering:
2020
Titel:
Heemkundevereniging Houthem-St. Gerlach restaureerde de H. Familiekapel in Strabeek
Auteur:
Jos Lodewick
Foto's door:
Jos Lodewick, Bart Erens en Sander van Daal
Titel tijdschrift:
Kapellen en kruisen
Afleveringsnummer:
Kapellen en kruisen, (2020) nr. 88 (sept.), p. 11/12
Samenvatting:
Toen 125 jaar geleden de kapel in een weiland op de hoek van de Klaterstraat en de doorgaande weg gebouwd werd, kon men niet bevroeden dat door verbreding van de Klaterstraat de fundering van de kapel boven het maaiveld zou komen te liggen. De Klaterstraat was destijds een weg van ongeveer 3 meter breed, waarover de boeren de achterliggende weilanden konden bereiken. In de loop van de tijd is de weg echter een stuk breder geworden, waardoor de druk op de fundering langs de straat is weggevallen. Hierdoor en door de trillingen door het steeds zwaardere vracht- en landbouwverkeer zijn de muren en het gewelf gaan scheuren en dreigde de kapel op termijn in te storten.
De voornaamste herstelwerkzaamheden bij de hoognodige restauratie van de beeldbepalende kapel bestonden uit het onderstromen (verstevigen) van de fundering aan de kant van de Klaterstraat, het verankeren van de gevels en het herstel van de scheuren die zijn ontstaan. Daarnaast waren nog wat kleinere onderhoudswerkzaamheden gepland die door vrijwilligers uitgevoerd konden worden, zoals het schoonmaken van de muren, schilderwerk en reparaties aan het dak.

Bouwbedrijf Coppes begon in november 2019 met het aanbrengen van een stalen 'korset' om de kapel, waarmee werd voorkomen dat er scheuren of verdere verzakkingen zouden plaatsvinden, zodat aan de fundering gewerkt kon worden.
En inmiddels nadert de restauratie van de kapel stilaan haar voltooiing. Na de constructieve ingrepen door de aannemer zoals het verstevigen van de fundering, het leggen van een stukje bestrating en het aanbrengen van verankering van de muren, kon na de winter aan de overige werkzaamheden begonnen worden door een aantal vrijwilligers. Het bestuur van de heemkundevereniging is verheugd over de ondersteuning die daarbij is ondervonden. Mensen van de werkgroep Kruisen en Kapellen in Valkenburg, leden van de vereniging en buurtbewoners meldden zich spontaan aan om mee te helpen.

Samenvatting2:
Vanwege de coronamaatregelen moest dat gespreid en met de nodige voorzichtigheid gebeuren.
Met behulp van een hogedrukreiniger werden de oude verflagen zoveel mogelijk verwijderd zowel aan de binnen-als aan de buitenkant. Daarna werden de zichtbaar geworden gaten en scheuren zoveel mogelijk weer gevuld met minerale mortel. Vervolgens zijn de muren voor de eerste keer geschilderd met speciale verf. In de tussentijd zijn ook de windplanken en sierlijsten vervangen en geschilderd. Kapotte pannen zijn vervangen en de nokpannen zijn weer met specie vastgezet. Het hekwerk werd van een aantal oude verflagen ontdaan en opnieuw geschilderd. Dat gebeurde ook met het smeedijzeren kruis dat op de kapel staat met de haan als windwijzer erop. Delen van de oude tegelvloer waren met het verzakken van de muur omhooggekomen, andere juist weggezakt. Waar mogelijk zijn de tegels met de nodige voorzichtigheid opgepakt en na egalisatie van de vloer weer teruggelegd. Na nog een laatste schilderronde konden de eveneens gerestaureerde beelden van de H. Familie hun plaats weer innemen in hun 125-jarig onderkomen.
De restauratie is financieel voor een groot deel mogelijk gemaakt door bijdragen van de provincie Limburg, de gemeente Valkenburg a/d Geul en de parochie Houthem-St. Gerlach.
Daarnaast werden ook donaties ontvangen van stichtingen, bedrijven en particulieren. Hiervoor is de heemkundevereniging iedereen bijzonder dankbaar. We hopen in de komende tijd, als de situatie het weer toelaat, een gelegenheid te vinden om de kapel weer in gebruik te nemen en alle donateurs en werkers op gepaste wijze te bedanken voor hun ondersteuning.
Bron: 't Sjtegelke, (1994) nr. 2, p.6-8
Foto's: Jos Lodewick, Bart Erens en Sander van Daal
Samenvatting3:
De kapel werd in 1894 gebouwd door André Sleijpen uit Houthem, in opdracht van Bernardus Philippi. Drie jaar voor diens dood liet hij de kapel optrekken als dank voor de vele genezingen op voorspraak van St.-Gerlachus. Omdat er al een Gerlachuskapel in de buurt was, is deze kapel gewijd aan de H. Familie. Het bouwjaar en de initialen "B. Ph." zijn gegrift in de sluitsteen boven de ingang. Eens in de vierjaar doet de kapel dienst als rustaltaar tijdens de sacramentsprocessie. Ook dat was een reden om de kapel op te trekken: de pastoor vond tijdens de sacramentsprocessie de weg erg lang en verzocht om een rustaltaar op te richten. Aan deze wens gaf Bernardus Philippi, een godsdienstig en niet onbemiddeld man, gehoor door op de hoek van zijn weiland een kapel te bouwen.
De kapel is opgetrokken in mergel, op de ingangsboog met het smeedijzeren hekwerk na, deze is gemetseld in baksteen. De dakpannen zijn niet veel voorkomend en gelegd in kruisverband. In de kapel is een altaar in mergel opgetrokken met een uitgehouwen voorstelling van het Lam Gods. Ervoor ligt een fraaie tegelvloer in mozaïek. Op het altaar stonden drie gipsen beelden: Maria met Kind, Sint jozef en het Heilig Hart van jezus. Het laatste beeld keerde niet terug na de restauratie vanwege het afwijkende formaat. Het beeldje in de nis in de voorgevel is vervaardigd door de heer Lemmens, een buurtbewoner. Dit gebeurde op het laatst van de twintigste eeuw. Tot die tijd was de nis leeg. Zowel op de voorgevel als op de achtergevel staat een kruis. Voor van mergel en achter, tevens voorzien van een haan, in smeedijzer.
Trefwoorden:
Geografische namen:
 
 
 
 
 
Artikel
Bevrijding en vrede - expositie in Houthem
Datering:
2019
Titel:
Bevrijding en vrede - expositie in Houthem
Auteur:
Jos Lodewick
Titel tijdschrift:
Parochieblad voor Broekhem en Houthem
Afleveringsnummer:
Parochieblad voor Broekhem en Houthem, 27 (2019) nr. 8 (31 augustus), p. 1/2
Samenvatting:
In het kader van de landelijke Vredesweek, 21-29 september en de Internationale Dag van de Vrede op 21 september, wordt in het Heiligdom van Sint Gerlach een tentoonstelling over Vrede gehouden. In tijden dat de Amerikaanse president Trump praat over het bouwen van een grensmuur en Europa de buitengrenzen steeds meer sluit voor vluchtelingen, is als thema van de Vredesweek 2019: 'Vrede verbindt over grenzen' gekozen. Het thema nodigt uit om de grenzen op te zoeken en te onderzoeken. Want aan de andere kant van de grens wacht vaak een wereld aan ontmoetingen en mogelijkheden.Veel mensen leven steeds meer in de eigen bubbel, en spreken steeds minder mensen uit andere bubbels. Polarisatie ligt dan op de loer. Wat de gevolgen daarvan kunnen zijn heeft de geschiedenis ons herhaaldelijk geleerd, met name in de jaren 1939 - 1945. In september wordt ook de bevrijding van Zuid-Limburg, 75 jaar geleden, herdacht. Daarbij kunnen we ons afvragen of de bevrijding ons ook de door velen gehoopte vrede gebracht heeft. Zeker, in West-Europa is inmiddels een aantal generaties opgegroeid die geen oorlog en onderdrukking aan den lijve meegemaakt hebben. Maar wereldvrede lijkt verder weg dan ooit. Stilaan gebeuren er weer zaken die sterk doen denken aan de jaren van voer 'de oorlog'- Schepen met vluchtelingen varen overzee op zoek naar een veilige haven. Maar ze zijn vrijwel nergens welkom. Dat lijkt erg veel op de geschiedenis van de St. Louis, het cruiseschip van de Hamburg-America fine, dat in mei 1939 vanuit Hamburg vertrok met aan boord meer dan 900 joodse vluchtelingen op weg naar Havanna. Daar werden ze echter geweigerd; evenals in de Verenigde Staten en in Canada. Ten langen leste keerde het schip naar Europa terug. België, Engeland; Frankrijk en Nederland namen elk een deel van de vluchtelingen op. Uiteindelijk werden er meer dan 250 van hen in de Holocaust vermoord. -
Samenvatting2:
Politici die simpele oplossingen voor complexe problemen aandragen, zijn weer populair Daarbij wordt dan de beproefde methode gebruikt om bevolkingsgroepen of personen als zondebokken voor die problemen aan te wijzen. En het is bedroevend te moeten constateren dat veel kiezers die ideeën omarmen, alsof ze niets geleerd hebben uit de periode waaruit we bevrijd moesten worden. Gelukkig zijn er ook steeds mensen geweest die ijver(d)en voor vrede op aarde, zowel nationaal als internationaal, op grote en op kleine schaal.

Gautama Boeddha en Jezus van Nazareth predikten al meer dan 2000 jaar geleden vrede en verdraagzaamheid. Twee van hun markante volgelingen, Mahatma Gandhi en dominee Marten Luther King waren uitgesproken voorstanders van het geweldloos oplossen van problemen. In de vredesbewegingen kregen zij vele volgelingen.
De tentoonstelling in het Heiligdom is een drieluik bestaande uit de volgende exposities. 'Zicht op vrede', samengesteld door het Museum voor vrede en geweldloosheid te Rotterdam. Deze toont de geschiedenis van de internationale vredesbeweging verteld aan de hand van veel foto's en kleurrijke afbeeldingen van kunstuitingen en affiches. 'Vredeskinderen',eveneens samengesteld door het museum voor vrede en geweldloosheid te Rotterdam. Deze gaat over kinderen op vredesaffiches en uitingen van kinderen over vrede in tekeningen, gedichten en teksten. 'In Vredesnaam', samengesteld door de werkgroep Vrede te Valkenburg aan de Geul. Getoond worden schilderijen en foto's uit de gedichtenbundel 'In Vredesnaam.
De tentoonstelling duurt van 8 september tot 3 november 2019. Het Heiligdom St. Gerlach (Onderstestraat 1, Houthem) is dagelijks geopend van 10.00 -16.00 uur ('s zondags van 10.30 - 16.00 uur)
Samenvatting4:
Ook verschenen in de Geulbode, 18/9/20019
Trefwoorden:
Geografische namen: