Bij de inwoners van Houthem St. Gerlach valt geen negatief woord op te tekenen over de Afghanistantop.

"Ik vind dit wel bijzonder”, zegt Piet Boreas die op het balkon z’n trompet aan het schoonmaken is. Hij woont tegenover gemeenschapshuis De Holle Eik, dat tijdelijk is ingenomen door de veiligheidsdiensten. Oké, er is klein ongemak. Zo worden huisvuil en oud-papier niet opgehaald. Maar je krijgt er wel wat voor terug, vindt de 77-jarige Houthemmer: "We kijken onze ogen uit.” Buurvrouw Riek Brouns-Ter Horst knikt bevestigend. "Er gebeurt eindelijk weer eens iets in het dorp. En Houthem haalt de televisie en de krant.” Ook Phila Broers en Els Hambeukers zijn te spreken over de conferentie in Château St. Gerlach. "Alles is perfect geregeld en we ondervinden minder hinder dan in 2005 toen Bush hier logeerde.” De dames hebben zich geïnstalleerd tegenover de ingang van het landgoed en wachten op de aankomst van de ministers. "Deze top is positief. Houthem wordt op de kaart gezet. Daar zijn we best trots op.”

Foto's : Linksboven: postbode Philamory Bosten krijgt de hele tijd een begeleider mee, rechtsboven maakt omwonende Piet Boreas zijn trompet schoon. Onder: strenge controles.

Helikopters in de lucht, militairen in het veld, politie en marechaussee op elke straathoek. Houthem St. Gerlach lijkt een oorlogszone. De inwoners vinden het prachtig. ‘Wie sluit er nu kerk vanwege ’n stel ministers?’ Is het woede? Droefenis? Of machteloosheid? Verschillende emoties strijden om voorrang bij Kurt van Es. In alle vroegte is de schrijver uit Laren in de trein gestapt om in de St. Gerlachuskerk een kaarsje op te steken. Voor z’n doodzieke vriendin die morgen onder het mes moet. "Dat had ik met mezelf afgesproken, toen we met Pinksteren hier waren en geraakt werden door de schoonheid van dit dorp, landgoed en kerkje. Onzeker was toen nog of ze haar zouden opereren. Of dat überhaupt zin had. Nu dat toch gaat gebeuren, moet ik hier een kaarsje aansteken.” Maar Van Es heeft voor niets drie uur gereisd. Twee marechaussees die wacht houden op de hoek St. Gerlachusstraat/ Onderstestraat zijn onverbiddelijk: hij mag er niet door. Hier begint zone 2 en die is - na legitimatie - slechts toegankelijk voor bewoners en mensen die er werken. Bovendien is het kerkje vanwege de Afghanistanconferentie in het aangrenzende kasteel twee dagen lang gesloten. Van Es is van slag. "Belachelijk dat ze een kerk op slot doen vanwege een stel ministers. Ik vind dit echt niet kunnen.” De schrijver mort, blijft stilstaan bij het kapelletje "dit moet ik even verwerken” - en besluit dan om maar naar Slevrouwe in Maastricht te gaan. Een eindje verderop keuvelt Leo Kirkels met een politieagent. De oud-deken uit Meerssen mag wel vrijelijk rondlopen in de op een na strengst bewaakte zone van het dorp. Kirkels is zes weken geleden verhuisd naar de pastorie naast de Gerlachuskerk.

De Nederlands-Afghaanse operatie Mani Ghar in de provincie Uruzgan is min of meer afgesloten en "heel goed verlopen”. De Nederlandse militairen hebben het gebied bij Deh Rashan onder controle, er is een militaire post geplaatst en opbouwprojecten zijn begonnen. Dat zei commandant der strijdkrachten Peter van Uhm gisteren in Houthem. Daar vindt een informele bijeenkomst plaats van de acht landen die in het zuiden van Afghanistan de grootste militaire bijdrage leveren aan de ISAF-missie van de NAVO. Deh Rashan stond tot voor kort bekend als een bolwerk van de Taliban, waar de ISAF-troepen nog niet aanwezig waren. Maar toen ongeveer duizend Nederlandse, Australische en Afghaanse militairen er medio mei op afgingen, bleek er nergens tegenstand. Er werden veel wapens en opslagplaatsen gevonden. Nederlandse manschappen blijven de komende tijd nog in het gebied, waarna de Afghanen het geleidelijk moeten overnemen. Volgens Van Uhm zijn voordat Mani Ghar begon, contacten gelegd met de dorpsoudsten en zijn de troepen naar het gebied ten noorden van Tarin Kowt getrokken toen er zicht was op de situatie. Volgens hem is het belangrijk dat de militairen er permanent aanwezig en zichtbaar zijn. Volgens hem snappen de inwoners dat er niet 100 procent veiligheid valt te garanderen, maar is het voor hen wel belangrijk dat ze de inzet van de Afghanen zelf ook zien. De bevelhebber van de Nederlandse strijdkrachten zegt dat er de afgelopen maanden nauwelijks gevechtscontacten zijn geweest tussen Nederlanders en de Taliban. Daar is hij blij mee. Maar elders in Uruzgan leveren de milities wel strijd met Afghaanse, Amerikaanse en Australische militairen.

Foto: Generaal-majoor De Kruif gisteren tijdens een persconferentie in Château St. Gerlach.

De uitbreiding van de troepen in het zuiden van Afghanistan ligt op schema. Vrijwel alle 17.000 extra Amerikaanse militairen zijn aangekomen en grotendeels aan de slag. Dat zei generaal-majoor Mart de Kruif, de commandant van alle ISAF-militairen in Zuid-Afghanistan, gisteren in Houthem. In Chateau St. Gerlach is een informele bijeenkomst van de ministers van Defensie van acht landen die in Zuid-Afghanistan de meeste militairen voor ISAF leveren. Het gaat om de VS, Canada, Groot-Brittannië, Nederland, Australië, Denemarken, Roemenië en Estland. Met de uitbreiding zijn er ruim 40.000 militairen in Zuid-Afghanistan. Daarnaast zijn er al tienduizenden Afghaanse militairen en politiemensen opgeleid door westerse eenheden. De Kruif is blij met de extra manschappen en middelen, die vooral in de provincies Helmand en Kandahar komen. Daar zijn nog steeds de meeste gevechten met de Taliban. Volgens de Kruif komt dat doordat daar nu al meer ISAF-troepen zijn die in nieuwe gebieden komen. De extra militairen zijn volgens hem hard nodig, omdat de ISAF-troepen de door hun gecontroleerde gebieden kunnen uitbreiden en daarbinnen de veiligheid verbeteren. "We kunnen niet meer ’s ochtends in dorpjes aankomen en ’s middags weer vertrekken. Veiligheid betekent dat de troepen 24 uur per dag en zeven dagen per week aanwezig moeten zijn.” Op dit moment wordt 60 procent van de bevolking in het zuiden bereikt met de ISAF-hulp. "Dat moet nog flink omhoog”, aldus de Nederlandse commandant van RC South. Volgens De Kruif is het nog niet duidelijk tot wanneer de extra troepen blijven. Dat hangt af van de ontwikkeling van de veiligheidssituatie.