Reup emes: "Hij", dan reageert minnigein mèt "Hei?, dao maaks se besseme van!" en dat ies of eigelik dat waor. ´ne Ouwerwètse bessem woort inderdaad gemaak van tek van de berk of wortele van 't pijpesjtrootje, algemein veurkómmend op de hei. Zoa'ne bessem woort veural gebruuk um blaar en rómmel bie-ein te kere. Oze sjtieve boetebeursjtel ies dao 't vervolg op. Veur 't fiener vaegwerk binneshoes gebruukde me vreuger de sjtengele van de huttentut. 't Versjil mèt de beursjtel van noe ies dat dae minder groof ies, gemaak van fiener materiaal zoa-es paerdshaor of verkeshaor, of gans modern van nijlon vezels. In 't volksgeluif waor de bessem 'n symbool van gelök ofwaal 'n attribuut tege ónheil. Hae waor ouch 't symbool van de heks. Bie 'ne heksebessem dinke v'r metein aan zoa'ne ouwerwètse, zelf ineingefiesternölde bessem meh 't ies ouch de volksnaam veur 'n sjpontaan woekering van tek in de kroan van 'ne boum. Rónd de bessem ontsjtinge bès waal get gezèkdes en oetdrökkinge. Mèt 'ne bessem vaeg me 't óngelök weg. 'ne Bessem neve de veurdeur beteikent welkom en daoneve jeug hae sjpoake en duvele weg. Um die rae woort vreuger bie 't boewe 'ne bessem onder 't versjteek (fundament) gelag. "Dao liek 'ne bessem onder 't versjteek' zagte ze van luuj die väöl gelök houwe. Van emes dae sjtraoterm waor, op 't moment dat hae ziech in 't dörp vestigde, ging de oetdrökking dat hae geland waor op 'ne bessemsjteel. Nuuj besseme vaege sjoan, zègke ze van de nuje baas dae de zaak op 'n gans andere meneer benadert. De oetdrökking: Ièrsj 'ne bessem, dan 'ne sjroeber wilt zègke dat 't nuje draaf geit. Örges de bessem doorhaole beteikent de groate poets doon. Haet emes get väöl commentaar op 'nen andere, dan reageert me dèks mèt:"Vaeg lever veur eige deur!". (Begin bie diechzelf en dan bie de ander).

Onderwerp Deel/Pagina

’t Vakwerkhoes in oos Mergelland 1/3 - 9
Euver de keuning, de knötsj en de kruppele sjtiel (het vakwerkhuis in vakterm en beeldspraak) 1/10-15
Klein dinger deej oos veul vertille1/16-17
Es d’n tous um waor1/18-20
’t Honskerke1/21-24
De waterpool op ’t durp1/24-27
Euver ossekup, sjroêp en appelwien1/28-31
Euver de rein en de reinsjtein1/31-35
De voormaan1/35-38
Höbbe hekse bestange?1/39-44
Op den das1/45-49
’t Lêve van de sjêper 1/49-56

In en um het bakkes2/3-16
’t Bakkes mit z’n auw gezegkdes2/17-19
De trikbal2/20-22
’t Tremke2/23-24
Wie ze vreuger mosterd maakte 2/25-28
Ei vergaete ambach2/28-32
De graote wesj2/32-36
Kalaoves in ’t mergellaand2/37-44
Mit de wietkwas 2/44-49
De korewouf2/50-52
Mit carbied2/52-56

In en um de moostem3/3-11
De moostem mit z’n auw gezègkdes3/11-13
Euver de paosjhoon, de paoshass en de kloeke oet Rooême 3/13-18
Euver de Maas, de kiezelkoele en de greendwaeg3/19-25
Auw gezègkdes3/26-29
Euver d’n haspel, de sjtaegel en de vauere3/30-36
De miespelaer3/37-40
Woeène in de mèlleger3/40-47
Zeej woeènde in de mèlleger3/48-49
Tuune – ein mintersj handwerk3/50-52
De foekepot3/53-56

De kirremis4/3-12
Aan d’n haerd4/12-18
Auw gezègkdes4/18-20
De haolwaeg van ’t mergelland4/21-26
Euver deun, meikeversj, haag-eppelkes en keuningskos4/27-37
’t Verkier op de durpswaeg in de twintiger jaore4/38-41
Es de hane krieèje4/42-49
Euver de sjmieds en de sjmeed4/50-54
Ein oud en verslète gebroek4/55-56

De waterputte in ’t mergellaand 5/3-14
Zève gaowze in zève jaor5/15-18
Kastansjelle5/18-21
De kirmesman5/22-23
Meibottelke5/24-27
Drachte en tènuùs van vreuger5/27-32
Mit Sint Katrien5/32-45
Auw gezègkdes5/46-47
De sjleutel van Sint Hubaer5/48-56

Alles loopt uit om iets vreemds, ook wel iets feestelijks te zien.
Hier hebben we een van de zeer weinige voorbeelden, dat in een volksgezegde een bepaalde plaatsnaam verweven is. Bij zulke zegswijzen speurt men in de regel tevergeefs naar een verklaring.

Uit:Ernst en humor in het Limburgse boerenleven / meister W.J. Vromen. St. Odiliënberg: uitg. Corrie Zelen, 1976. tweede dr. ISBN 90 6280 501 9. eerste dr. 1948