Binnen het grondgebied van de gemeente Groningen heeft de Hunze diverse sporen nagelaten. De herkenbaarheid en ervaarbaarheid ervan wisselt,
maar dat doet niet af aan de historische waarde. De verschillende sporen
vertellen samen het verhaal van haar ontwikkeling en dan met name de
door mensenhanden veroorzaakte ontwikkelingen. Die resten zijn daarmee
waardevolle aanwijzingen om de geschiedenis van de rivier en het landschap te begrijpen en te herkennen, zij het soms met enige moeite.
Niet alleen het aanzicht van de rivier is veranderd, ook de functie – of
misschien moeten we zelfs spreken van nut – is in de afgelopen eeuw sterk
gewijzigd. Van oudsher hadden Stad en (naaste) omgeving groot belang bij
de Hunze voor de aan- en vooral afvoer van water. Het winnen en transporteren van grondstoffen (klei en turf) speelde een niet onbelangrijke bijrol.
De Hunze bezat als juridische grens aantrekkingskracht als vestigingsplaats
voor verdedigbare steenhuizen. Op afstand was de ligging van de Hunze in
die tijd te herkennen aan de steenhuizen langs haar oever. Een beeld dat relatief kort standhield. De steenovens hebben het beeld langer bepaald, maar
vielen weinig op tenzij ze rookten tijdens het stookseizoen.
Tegenwoordig zijn waarden als natuurbeleving en recreatie van veel groter
belang. Vandaag de dag wisselen dan ook industrie, wonen, vervoer (over
de weg), recratie en natuur elkaar af langs de oude loop van de Hunze.
De afvoer van water is de enige constante facor door alle eeuwen heen. In
het Hunzeplan van het Groninger Landschap komen de belevingswaarde
van nu en de functie van waterafvoer samen. Vooral de natuurlijke waarde
zal worden hersteld en versterkt. Die laatste is plaatselijk – met name in
de Hunzezone bij Euvelgunne – tezamen met de cultuurlandschappelijke
waarde behouden. (vervolg: Zie Opm)

(citaat 'Inleiding)
“Grote Griet ben ik gehieten,
Om wijd en weer kon ik wel schieten,
Ik kreeg een kogel in mijn mond,
Ik schoot hem door de Haarder toren,
En toen nog zeven voet in de grond”

In 1672 werd Groningen belegerd door de Munsterse bisschop Christoph Bernhard Freiherr von Galen, alias Bommen Berend. Onder zijn leiding werd menig stads huis in puin gelegd1. Dat de stadjers hem van katoen gaven, moge blijken uit bovenstaand vers, waarin de schrijver zijn dichterlijke vrijheid de vrije loop heeft gegeven. De kogels vlogen over en weer, van ijzer en vrij zeker ook van steen, alleen niet over de geschetste afstand. Een driekwart kilometer was al een heel eind. Of de kogels werden hergebruikt, is niet bekend, maar dat ligt wel voor de hand.'

(citaat 'Inleiding:) De stadsplattegrond van Haubois uit circa 1643 staat bekend om een zeer
gedetailleerde en waarheidsgetrouwe weergave van de gebouwen in de binnenstad
van Groningen.1 Uiteraard wordt de kaart hierbij niet als zaligmakend
beschouwd, maar keer op keer blijkt Egbert Haubois het toch bij het juiste eind
te hebben gehad. Maar niet alleen tekende Haubois pakhuizen en dwarshuizen
in de binnenstad, ook werd aandacht besteed aan andere elementen zoals
schepen op het water, hijskranen op de kades en waterputten in binnentuinen.
In deze binnentuinen staan vaak boompjes aangegeven, soms zijn bleekvelden
te herkennen, en ook moesbedden zijn weergegeven. In het huizenblok
tussen de Oude Boteringestraat en de Oude Kijk in ’t Jatstraat bijvoorbeeld
zijn twee (binnen)hoven getekend, met bleekvelden waarop de hemdjes en de
broekjes van de kinderen van het R0ode Weeshuis te drogen liggen in de zon,
maar aan de noordkant zijn er ook moesbedden te herkennen Opvallend is dat op de kaart van Haubois veel groen in de stad aanwezig is.
Het lijkt wel of het (zogenaamde en) hippe ‘stadstuinieren’ van de laatste jaren
helemaal niet nieuw is. En dat is het waarschijnlijk ook niet. In de stedelijke
gebieden werd in de 16e en 17e eeuw volop getuinierd en dan betrof dat waarschijnlijk
vooral moestuinen. Dit is niet alleen zichtbaar in Groningen, maar
eigenlijk in alle Noord-Europese steden. Na de 17e eeuw verdwenen de meeste
moestuinen uit het centrum en kwamen ze meer aan de rand van de stad
te liggen, natuurlijk op vruchtbare plekken. In Groningen betekende dit dat
hooggelegen zandgronden op de Hondsrug ten noorden en ten zuiden van de
stad in gebruik werden genomen. Voor Leeuwarden gold in die tijd hetzelfde.
Op de kaart van Pieter Feddes van Harlingen uit 1622 liggen de meeste tuintjes
binnen de stad. In 1750 worden volgens de kaart van Covens en Mortier de
gronden ten zuidwesten van de stad (’t Saey landt) ook in gebruik genomen.'

(citaat Slotbeschouwing): De opgraving op de Ossenmarkt in 1996 leverde onder andere een groot bordfragment op van vroeg-17e-eeuws Duits Werra-aardewerk met een intrigerende figuratieve voorstelling van een naakte vrouw, zittend op een christelijk kruis. Zij roept associaties op met een rustende Venus, de klassieke godin van de zinnelijk-erotische liefde, bekend van de contemporaine schilder- en prentkunst. De afbeelding op het bordfragment is op te vatten als het allegorische thema van de deugdzame vereniging van natuurlijke lichamelijke minnelust enerzijds en Gods geestelijke liefde anderzijds. Als
zodanig weerspiegelt zij de toenmalige humanistisch-reformatorische tijdgeest.
De rustende pose van de naakte vrouw op het liggend kruis roept verder associaties op met ‘rusten’ in de betekenis van naar bed gaan en in het verlengde hiervan met het thema van de (deugdzame) huwelijksnacht. Werrakeramiek diende onder meer als huwelijksgeschenk. Dit kan vrijwel zeker ook worden aangenomen van het hier besproken bord met een liefdevolle boodschap.