Uw zoekacties: Sipke Postmafonds te Grouw, 1959-1996

3122 Sipke Postmafonds te Grouw, 1959-1996 ( Historisch Centrum Leeuwarden/ Histoarysk Sintrum Ljouwert Leeuwarden )

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inventaris
I. Inleiding
3122 Sipke Postmafonds te Grouw, 1959-1996
I.
Inleiding
Sipke Postma werd op 24 april 1877 in Grouw geboren en bleef zijn hele leven in dat dorp woonachtig. Postma trouwde nooit en stond bekend als een wat zonderlinge vrijgezel. Hij werkte decennialang bij Halbertsma’s Houtfabriek, maar kreeg in de jaren ’30 zijn ontslag. Naar verluidt bood Postma zelf aan om zijn dienstverband te beëindigen, zodat een van zijn gehuwde collega’s aan het werk kon blijven.

Postma kreeg daarna nooit meer vast werk. Toch wist hij een behoorlijk kapitaal te vergaren door kleine handel en door de aan- en verkoop van onroerende goederen. Sipke Postma stond bekend om zijn grote zuinigheid. Als hij in Leeuwarden boodschappen wilde doen wandelde hij vanuit Grouw naar de Friese hoofdstad, omdat een bus- of treinkaartje hem te duur was. Hij stookte zijn huis warm met sprokkelhout, omdat hij dan geen brandstoffen hoefde te kopen. Dikke lagen rubber onder zijn klompen boden bescherming tegen slijtage en warme maaltijden gebruikte Postma vrijwel nooit.

Jarenlang woonde Sipke Postma in een kleine woning aan Wijde Steeg 6, waarop hij het opschrift “Eigen haard is goud waard” aanbracht. Veel Grousters kenden hem daardoor als ‘Sipke Eigen Haard’.

Velen zullen verrast zijn geweest dat de altijd sober levende Postma in werkelijkheid een vermogend man was. Aan het einde van zijn leven had bij tussen de tachtig- en negentigduizend gulden vergaard; geld dat in veel gevallen in onroerend goed was geïnvesteerd. Sipke Postma bezat een boerderij te Friens en meerdere woningen in Grouw, Roordahuizum en Warga.


Uit zijn kapitaal stelde Postma in 1958 een onderhandse geldlening aan de gemeente Idaarderadeel beschikbaar, bestemd voor het verbeteren van straten. In zijn testament legde Postma een jaar later vast dat de vordering op het uitgeleende geld bij zijn dood zou worden ondergebracht in de Stichting Sipke Postmafonds. Uit de renten op de geldsom konden jaarlijks “nieuwjaarsgaven aan on- of minvermogende bejaarde inwoners van het dorp Grouw” worden gedaan. De giften werden op 2 januari uitgekeerd aan alleenwonende, alleenstaande ouderen, ongeacht ras, godsdienst of politieke overtuiging.

Sipke Postma overleed op 24 november 1960. Zijn kapitaal had hem niet gelukkig gemaakt. De laatste maanden van zijn leven sloot hij zich op in zijn woning, omdat hij bang was dat mensen het op zijn geld en zijn leven hadden voorzien. Een enkeling voerde een gesprek met hem via de brievenbus. Toen Postma er wekenlang geen blijk van had gegeven dat hij nog in leven was, werd door de Grousters ingegrepen. De laatste weken van zijn leven bracht Sipke Postma in het ziekenhuis in Heerenveen door. Degenen die zijn huisje moesten leeghalen troffen het geld overal aan. Bijna verdween een papieren zak met 2700,- gulden in de afvalbak. Ook kwamen ergens dertig gouden tientjes tevoorschijn.

Het Sipke Postmafonds had vijf regenten, die een á tweemaal per jaar vergaderden en werden voorgezeten door de burgemeester van Idaarderadeel, later Boarnsterhim. Tot het bestuur behoorde ook de notaris van het dorp Grouw.


Door de beperkende bepalingen die Postma in zijn testament had laten opnemen hadden de regenten soms moeite om gegadigden voor een uitkering te vinden. Bewoners van bejaardentehuis “Friesmahiem” kwamen, omdat zij niet alleenwonend waren, niet voor een gift in aanmerking. De aanvragen om een uitkering werden in alle gevallen strikt vertrouwelijk behandeld.

In 1985 werden de statuten aangepast en werden de toekenningsgronden voor het doen van uitkeringen door de regenten iets verruimd. Voortaan kon het fonds ook uitkeringen of hulpmiddelen verstrekken “aan die te Grouw wonende personen, die, na ingewonnen advies bij daarvoor naar het oordeel van het bestuur in aanmerking komende personen of instellingen, naar het oordeel van het bestuur daaraan behoefte hebben.”

De verruiming van de uitkeringsgronden bood op den duur geen soelaas. In 2012 werd door de regenten besloten om het Sipke Postmafonds op te heffen, omdat er te weinig aanvragen voor uitkeringen werden ingediend. Het kapitaal, uit de rente waarvan het fonds altijd zijn giften had betaald, werd geschonken aan de Stichting Wilhelminapark te Grouw. Bij de aanvaarding verplichtte die stichting zich om in het park een blijvend aandenken aan Sipke Postma te plaatsen.


Kenmerken

Datering:
1959-1996
Auteur:
A. Tuinhout
Soort toegang:
inventaris
Omvang:
0,05 m1
Citeerinstructie:
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste eenmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Historisch Centrum Leeuwarden. Toegang 3122 Sipke Postmafonds te Grouw, 1959-1996
VERKORT:
NL-LwnHCL 3122