Bijna tien jaar na de Doleantie namen veertien Gereformeerden in Wartena het initiatief om een School met den Bijbel in hun dorp op te richten. Na advies te hebben ingewonnen bij de confessionele onderwijzer J.D. de Vries uit Bergum, werd in oktober 1895 de Vereeniging tot Stichting en Instandhouding van Scholen met den Bijbel te Wartena in het leven geroepen. Het bestuur van de vereniging was van mening dat “… onze kinderen, als kinderen des Verbonds, van de kinderen der wereld onderscheiden zijn en dus ook eene opvoeding nodig hebben, die met dit onderscheid rekening houdt, voor welke opvoeding de openbare neutrale school geene hulpe bieden kan, omdat zij met dit onderscheid juist niet rekenen wil.”

Het opzetten van een bijzondere lagere school bleek aan het einde van de negentiende eeuw geen gemakkelijke opgave. Aan de openbare lagere school kregen de kinderen gratis onderwijs, bekostigd door Rijk en gemeente. De confessionele scholen moesten zich decennialang financieel zelf zien te bedruipen. Aan de leden van de Vereniging werd daarvoor een jaarlijkse bijdrage van twee gulden gevraagd. Per leerling moest wekelijks nog 25 cent schoolgeld worden betaald, of 20 cent wanneer ook andere kinderen uit hetzelfde gezin bij de school stonden ingeschreven.

De penibele financiële situatie zorgde ervoor dat de christelijke school zich geen nieuw schoolgebouw kon veroorloven. Het onderwijs werd ondergebracht in een gebouw aan Hoofdstraat 15, waar zondags ook de Gereformeerde kerkdiensten werden gehouden. De pastorie aan Hoofdstraat 13 werd ingericht als woning voor de hoofdonderwijzer.

De eerste bewoner was H.P. Westra uit Beetgum met zijn gezin. Hij startte de lessen op 2 november 1896. De school liet leerlingen vanaf 4 jaar toe. In 1898 waren er 27 leerlingen. Omdat meer leerlingen ook garant stonden voor meer inkomsten, ging meester Westra actief werven. Hij betrok ouders bij de school in de hoop dat ook volgende generaties leerlingen zich daar zouden aanmelden. Ook probeerde hij scholieren aan te trekken uit naburige dorpen die het zonder christelijke school moesten stellen.

Westra vertrok per 1 maart 1902 naar Houwerzijl en werd opgevolgd door Johannes Wittermans, die meer dan dertig jaar aan de school verbonden bleef. Hij ontpopte zich als een onderwijsvernieuwer die, aanvankelijk voor eigen rekening, boeken aanschafte voor een schoolbibliotheek en educatieve wandplaten bestelde. In de wintermaanden gaf Wittermans herhalingsonderwijs aan leerlingen die de school al hadden verlaten. Vanaf 1929 stelde hij, in overleg met het bestuur, een ouderavond in.

Ook in de tijd van Johannes Wittermans was het voor de school moeilijk om financieel het hoofd boven water te houden. In 1906 moest er in kerken in naburige gemeenten worden gecollecteerd omdat sluiting van de school dreigde. In de volgende jaren steeg het leerlingental, zodat ook de inkomsten navenant toenamen. In 1910 was het aantal scholieren zodanig gestegen dat er naast Wittermans een tweede leerkracht kon worden aangesteld. Vanaf 1926 werd die functie decennialang vervuld door Tjerk Hempenius, die in 1962 afscheid nam.

Van groot belang voor de instandhouding van de school was de Lager Onderwijswet 1920, die het openbaar en bijzonder lager onderwijs gelijkstelde en zorgde voor financiering van overheidswege.

Wittermans vertrok in 1932 en werd opgevolgd door A. Bergsma. Meteen na zijn aantreden werd de school verbouwd. Het nieuwe schoolmeubilair dat werd aangeschaft was afkomstig uit de opgeheven dorpsschool van Friens.

Meester Bergsma bleef tot het voorjaar van 1947 aan de school verbonden. Hij was de eerste hoofdonderwijzer die probeerde om het Fries in te voeren. In 1938 kreeg hij daarvoor nog geen toestemming. Zijn opvolger Theunis de Vries lukte het in 1950 wel om lessen in de Friese taal te gaan verzorgen. Ook Frans, Engels, Handvaardigheid en Verkeerskunde werden in deze periode door hem als vakken in de school geïntroduceerd.

Net als zijn voorganger ging ook meester De Vries zich kort na zijn benoeming intensief met de onderwijshuisvesting bemoeien. Omdat het oude schoolgebouw aan de Hoofdstraat was afgekeurd, moest er in nieuwbouw worden voorzien. De Huizumer architect Riddersma ontwierp in 1949 een nieuwe school, die in 1950 aan Schoolstraat 4 werd gerealiseerd. Het gebouw was maximaal voor negentig leerlingen geschikt, maar dat aantal werd nooit gehaald.

Theunis de Vries vertrok in februari 1952, nog maar kort na de voltooiing van de nieuwe school. Hij werd opgevolgd door F. Visser (1952-1958) en Kornelis Hoekstra (1958-1985). In Hoekstra’s tijd waren er gemiddeld zo’n 40 tot 45 leerlingen, met een uitschieter tot ruim 60 aan het einde van de jaren ’60. Door het geringe leerlingental had de school doorgaans drie gecombineerde klassen.

Na een periode van grote bezuinigingen op het onderwijs onder minister Deetman, vertrok Hoekstra in 1985. Zijn opvolger Jannes Hofstra kreeg aan het begin van zijn loopbaan – net als zijn voorgangers – met grote veranderingen te maken. De school werd in 1985 omgevormd tot basisschool en kreeg de nieuwe naam c.b.s. “It Ljochtbeaken”. In februari 1987 verhuisde de school naar de kleuterschool aan Schoolstraat 2, die het jaar ervoor met extra leslokalen was uitgebreid. Het gebouw werd in 1988 door de Vereniging van de gemeente Boarnsterhim aangekocht.

Het nieuwe schoolgebouw kon niet voorkomen dat het aantal leerlingen zorgwekkend laag bleef. Omdat de school onder het minimumaantal van 36 leerlingen dreigde te komen werd in 1994 de bestuurlijke samenwerking gezocht met het protestants-christelijk basisonderwijs in de gemeente Tytsjerksteradiel. Samenwerking in een groter verband had een gunstige invloed op de gemiddelde leerlingenaantallen, waardoor “It Ljochtbeaken” nog een tijdlang het hoofd boven water kon houden.

Toen de school in 2011 onder het leerlingenaantal van 23 kwam werd besloten tot opheffing. Met ingang van het schooljaar 2011-2012 werd het onderwijs voortgezet op “De Wrâldpoarte” in Garyp. Na 115 jaar was er een einde gekomen aan het protestants-christelijke onderwijs in Wartena.

Kort na het opheffen van “It Ljochtbeaken” werd het archief van de school overgedragen aan de gemeente Boarnsterhim. Als gevolg van de gemeentelijke herindeling van Boarnsterhim en Leeuwarden, werden de stukken met ingang van 1 januari 2014 ondergebracht bij het Historisch Centrum Leeuwarden. In maart 2016 is het archief geïnventariseerd.

Bij de bewerking bleek dat een groot deel van het archief bestond uit archivalia van tijdelijk belang, zoals facturen, circulaires van algemene aard en beschikkingen betreffende de toekenning van subsidies en andere geldelijke bijdragen. Die stukken zijn van het archief afgezonderd en vernietigd.