In 1863 werd het Internationale Comité van het Rode Kruis opgericht, op initiatief van de Zwitserse bankier Henry Dunant Op 19 juli 1867 tekende Koning Willem III een Koninklijk Besluit tot oprichting van een nieuwe instelling: `Eene Nederlandsche Vereeniging tot het verleenen van hulp aan zieke en gewonde krijgslieden in tijd van oorlog´. In 1895 werd de naam veranderd in ‘Vereniging Het Nederlandschen Roode Kruis’. Onder de vlag van de vereniging vormden zich plaatselijke comités, bijna altijd onder leiding van adellijke of hooggeplaatste figuren. Bij het begin van de Eerste Wereldoorlog was het Leeuwarder Comité het enige in Friesland. In de loop ervan werden er ook in andere Friese plaatsen comités opgericht.
Bij het uitbreken van die oorlog, op 28 juli 1914, was Nederland weliswaar neutraal, maar de zekerheid dat die neutraliteit door de strijdende partijen blijvend gerespecteerd zou worden, ontbrak. Dus werden er voorzorgsmaatregelen genomen om in geval van oorlog adequaat te kunnen handelen. De bedoeling was om, mocht Nederland in de oorlog betrokken raken, de medische voorzieningen voor militairen en burgerbevolking zo goed mogelijk te laten functioneren.
Het bestuur van het Comité Leeuwarden van het Nederlandschen Roode Kruis stond bij het begin van de Eerste Wereldoorlog onder voorzitterschap van dr. J. Baart de la Faille, gepensioneerd huisarts en verloskundige en langdurig lid van de Leeuwarder gemeenteraad. Secretaris-penningmeester was mr. W.A. van Slooterdijck, oud militair-auditeur. Zij kwamen vlak na elkaar in januari 1918 te overlijden. Baart was toen geen bestuurslid meer, een jaar eerder was hij afgetreden. De Leeuwarder burgemeester J. Patijn was erevoorzitter.

Het Leeuwarder Comité zamelde geld in, organiseerde allerlei cursussen en trainingen (b.v. EHBO- en verpleegsterscursussen), wierf vrijwilligers, maakte lijsten van aanwezige medische voorzieningen en voorradige geneesmiddelen, organiseerde inzamelingen van kleding en andere goederen en wierf vrijwilligers die in oorlogstijd ingezet zouden kunnen worden. Ook werden er buiten de bestaande ziekenhuizen ruimten gezocht die in geval van oorlog als noodhospitaal zouden kunnen fungeren. Het Leeuwarder Rode Kruis kwam ook in actie toen er in het begin van de oorlog en vlak na het einde ervan Belgische vluchtelingen in Leeuwarden en omgeving werden opgevangen.

Het archief is in 1939 door het mevr. J.H. Goslings-Lijsen, die tijdens en na de Eerste Wereldoorlog bestuurslid van het Leeuwarder Comité was, overgedragen aan het Leeuwarder gemeentearchief. Het bevat geen notulen van bestuursvergaderingen, maar veel overzichten van beschikbare vrijwilligers en goederen, alsmede correspondentie met vrijwilligers en anderen uit de jaren 1914-1918. Op volledigheid kan het archief dus geen aanspraak maken.