Het Leeuwarder Steuncomité 1913-1919
Van oudsher was de armenzorg in Nederland in handen van de kerken, maar in de loop van de 19e eeuw kwam daar verandering in toen steeds meer particuliere steuncomités op dit gebied opgericht werden. Daarnaast verleenden ook gemeenten armenzorg. In Leeuwarden was de Stadsarmenkamer gevestigd tussen Haniasteeg en Ype Brouwerssteeg. Van daaruit werden armlastige personen, die geen steun van kerkelijke of particuliere fondsen ontvingen, financieel ondersteund en zo nodig werden ze er ook in ondergebracht.
Al bleef Nederland in de Eerste Wereldoorlog neutraal, de oorlogsomstandigheden waren ook in ons land wel degelijk van grote invloed op het dagelijks leven. Zo ondervond de nationale economie al snel na het begin van de vijandelijkheden op 28 juli 1914 de negatieve gevolgen van de afname van de wereldhandel, o.a. door de zeeblokkade door de Engelse vloot. Het aantal werklozen nam daardoor in de loop van 1914 zo snel toe dat de fondsen van de werklozenkassen bij lange na niet voldoende waren om de grote aantallen werklozen gedurende langere tijd te ondersteunen.
Om de daarmee gepaard gaande sociale nood te lenigen werd op 10 augustus 1914, o.a. op initiatief van koningin Wilhelmina, door vertegenwoordigers van de vier grote, toen bestaande vakcentrales van werknemers (Ned. Verbond van Vakverenigingen, RK Vakbureau, Christelijk Nationaal Vakverbond en Ned. Verbond van Neutrale Vakverenigingen) en nog een aantal andere instanties het Nationale Steuncomité opgericht. Voorzitter van het KNS was vanaf het begin mr. M.W.F. Treub, minister van Landbouw, Nijverheid en Handel. Het streven was uitkeringen te verstrekken aan mensen die ten gevolge van de oorlogsomstandigheden werkeloos waren geworden. In de praktijk bleek het trouwens erg moeilijk deze werklozen te onderscheiden van diegenen die om andere redenen met werkloosheid kampten.

Het feitelijke werk werd overgelaten aan gemeentebesturen en de plaatselijke Steuncomités; het landelijk comité stond deze met raad en daad bij. in de plaatselijke steuncomités zaten vaak vertegenwoordigers van lokale vakbonden. Het direct na het begin van de oorlog in Leeuwarden opgerichte Steuncomité stond onder leiding van burgemeester J.A.N. Patijn.
Gelukkig nam de werkloosheid al onverwacht vrij snel af, maar in 1918, bij het einde van de Eerste Wereldoorlog, steeg het aantal werklozen opnieuw onrustbarend. In Leeuwarden was dit o.a. het gevolg van het stopzetten van een aantal bedrijven, maar ook van het terugkeren in de maatschappij van gemobiliseerde dienstplichtigen. Gevolg: het Leeuwarder Steuncomité gaf in dat jaar meer geld uit dan in alle voorgaande jaren samen. Toch werd het Leeuwarder Steuncomité na het einde van de Eerste Wereldoorlog op 1 mei 1919 opgeheven en werd de gemeentelijke armenzorg weer door de Stadsarmenkamer overgenomen.
Tot opheffing van het landelijk comité werd door de Ministerraad besloten op 2 april 1919, maar de liquidatie werd pas in 1926 voltooid.
Het archief bestaat voor een groot deel uit door controleurs, die op huisbezoek gingen bij steunaanvragers, ingevulde vragenlijsten. Notulen van (directie)vergaderingen ontbreken geheel. Het archief kan dan ook moeilijk volledig genoemd worden.

Wanneer en hoe het archief in het HCL terecht is gekomen is niet duidelijk.
Voor de algemene toegankelijkheid van de stukken geldt een verjaringstermijn van 75 jaar, hetgeen betekent dat het archief zonder beperking te raadplegen is.

In het in het HCL aanwezige proefschrift ‘Burgers in de bijstand’ van Paul Th. Kok (Groningen, 2000) wordt de ontwikkeling van de sociale zekerheid in Leeuwarden in de periode 1880 tot 1930 beschreven en komt ook de geschiedenis van het gemeentelijke Steuncomité in de Eerste Wereldoorlog aan de orde.
Verder had de gemeenteraad de ‘steunverlening aan werklozen’ in de uiteraard regelmatig op de agenda.