0131-01 Nederlandsch-Israëlitische Gemeente ( Haags Gemeentearchief )
0131-01
Nederlandsch-Israëlitische Gemeente
Inleiding
laatste wijziging 14-04-2023
2.339 beschreven archiefstukken
25 gedigitaliseerd
totaal 2.582 bestanden
Inventaris
4. Archieven van de Nederlands-Israëlitische Gemeente en andere Joodse instellingen te 's-Gravenhage
4.0. Inleiding
4.0.1. Het archief van de Nederlandsch Israelitische Gemeente (N.I.G.) te 's-Gravenhage
0131-01 Nederlandsch-Israëlitische Gemeente
1. Inventaris
4. Archieven van de Nederlands-Israëlitische Gemeente en andere Joodse instellingen te 's-Gravenhage
4.0. Inleiding
4.0.1.
Het archief van de Nederlandsch Israelitische Gemeente (N.I.G.) te 's-Gravenhage
Onlangs keerden na een afwezigheid van zestig jaren in Den Haag de door de Nazi's geroofde archieven van Haagse joodse instellingen terug. De vele honderden dossiers uit de periode 1850-1943 werden teruggevonden in Tsjechië en Moskou.
Het oud-archief van de N.I.G. te 's-Gravenhage werd sinds 1926 bewaard in een kluis in het N.I.G.-gebouw aan de Nieuwe Molstraat. Het archief is voor het eerst in 1933 in Amsterdam geïnventariseerd door Abraham Frank. Na voltooiing van het inventarisatieproject keerden de stukken weer terug naar de secretarie aan de Nieuwe Molstraat. Door de inventarisatie van Frank was bekend welke stukken voor de Tweede Wereldoorlog aanwezig waren bij de N.I.G. te 's-Gravenhage.
Het oud-archief van de N.I.G. te 's-Gravenhage werd sinds 1926 bewaard in een kluis in het N.I.G.-gebouw aan de Nieuwe Molstraat. Het archief is voor het eerst in 1933 in Amsterdam geïnventariseerd door Abraham Frank. Na voltooiing van het inventarisatieproject keerden de stukken weer terug naar de secretarie aan de Nieuwe Molstraat. Door de inventarisatie van Frank was bekend welke stukken voor de Tweede Wereldoorlog aanwezig waren bij de N.I.G. te 's-Gravenhage.
Nadat in 1940 de oorlog was uitgebroken kwamen de gebouwen van de N.I.G. aan de Nieuwe Molstraat en de Wagenstraat enkele keren bloot te staan aan het brute vandalisme van Nederlandse Nazi-sympathisanten. Ook de secretarie van de N.I.G. moest het daarbij ontgelden. Op 2 februari 1941 waren deze lieden het gebouw aan de Nieuwe Molstraat binnengedrongen, waarna zij het interieur van het administratiekantoor kort en klein sloegen. In deze omstandigheden besloot het Kerkbestuur tot inbewaringgeving van het geïnventariseerde gedeelte van de archieven aan het Haags Gemeentearchief. De overdracht vond in het geheim op 11 februari 1941 plaats. Willem Moll, de toenmalige gemeentearchivaris van Den Haag, kende de inventaris van Abraham Frank. Al snel constateerde hij dat veel ontbrak aan het bij het Haags Gemeentearchief in veiligheid gebrachte archiefbestand. Deze lacunes moeten ongetwijfeld worden toegeschreven aan de omstandigheden waaronder de inbewaringgeving plaats vond.
Nadat de Duitse order was afgekondigd dat er in Den Haag na 23 april 1943 geen joden meer mochten wonen, betekende dit het voorlopige gruwelijke einde van de N.I.G. te 's-Gravenhage. Een deel van de in de Nieuwe Molstraat achtergebleven archiefbestanden, onder meer vele bestanden uit de periode 1940-1943, werden door de Duitse bezetter in het najaar van 1943 geroofd en uit Nederland weggevoerd.
Nadat de Duitse order was afgekondigd dat er in Den Haag na 23 april 1943 geen joden meer mochten wonen, betekende dit het voorlopige gruwelijke einde van de N.I.G. te 's-Gravenhage. Een deel van de in de Nieuwe Molstraat achtergebleven archiefbestanden, onder meer vele bestanden uit de periode 1940-1943, werden door de Duitse bezetter in het najaar van 1943 geroofd en uit Nederland weggevoerd.
laatste wijziging 14-04-2023
2.339 beschreven archiefstukken
25 gedigitaliseerd
totaal 2.582 bestanden
Kenmerken
Datering:
(1694) 1701-1944
Beschrijving:
Inventaris van de archieven van de Nederlandsch-Israëlitische Gemeente, het Synagogaal ressort en Joodse instellingen en personen te Den Haag
Omvang in m¹:
44,5
Auteur:
F.R. Biesta en J.J. Cahen (1991), C.N.W.M. Glaudemans (2003)
Bewerker:
T.M.M. Miedema (2003)
Openbaarheid:
Beschrijvingen openbaar, stukken gedeeltelijk openbaar
Archiefvormer(s):
laatste wijziging 14-04-2023
2.339 beschreven archiefstukken
25 gedigitaliseerd
totaal 2.582 bestanden