1284 Geschil tussen 'De Gruyter BV' en de gemeente Groningen, (1952) 1973 - 1977 ( Groninger Archieven )
1284
Geschil tussen 'De Gruyter BV' en de gemeente Groningen, (1952) 1973 - 1977
Inleiding
Op 16 mei 1960 werd door de raad van de gemeente Groningen het bestemmingsplan 'Industrie en Havencomplex Eemskanaal' vastgesteld. Het onderhavige gebied aan het Eemskanaal zou ruimte moeten bieden aan de verdere ontwikkeling van Groningen als handels- en havenstad. De bebouwingsvoorschriften bij het bestemmingsplan laten bouwactiviteiten toe ten behoeve van industrie en handel. Niemand voorzag in 1960, dat de omschrijving 'industrie en handel' tamelijk vaag zou blijken te zijn en tot principiële geschillen aanleiding kon geven. In het begin van de jaren zeventig voltrokken zich echter snelle veranderingen in de distributie van goederen en waren in Nederland. Detaillisten en warenhuizen verkozen soms een vestiging aan de rand van de steden, buiten de traditionele winkelgebieden. Verlaging van kosten, bereikbaarheid en parkeergelegenheid waren voorname argumenten voor deze voorkeur. Er werd gesproken van zogeheten 'weilandwinkels' en 'perifere vestigingen'. De ontwikkelingen grepen zo snel om zich heen en waren onrustbarend genoeg om de rijksoverheid te bewegen tot aandacht voor deze veranderingen in het distributie-systeem (inv. nr. 14).
In 1973 verwierf 'De Gruyter B.V.' aan de Bornholmstraat een terrein voor de bouw van een zelfbedieningswarenhuis. In april 1973 vonden inleidende gesprekken met gemeentelijke functionarissen en bestuurders plaats. (inv. nr. 3). De houding en uitspraken van gemeentezijde kenmerkten zich door verlegenheid en aarzelingen. Enerzijds vond men de vestiging van het zelfbedieningswarenhuis ongewenst en schadelijk voor de gevestigde middenstand in de stad, anderzijds werd betwijfeld of de bouwvergunning geweigerd kon en mocht worden op grond van het geldende bestemmingsplan van 1960. Met de kleinst mogelijke meerderheid besloot het college enige maanden later de bouwaanvraag toch af te wijzen. De bedoeling van de wetgever (i.c. de gemeente als ontwerpen van het bestemmingsplan en opsteller van de daarbij behorende bebouwingsvoorschriften) zou zijn geweest uitsluitend industriële bedrijven en de daaruit voortvloeiende handel toe te laten in het gebied aan het Eemskanaal. Detailhandel met rechtstreekse verkoop aan particulieren zou volgens deze historische interpretatie van de bebouwingsvoorschriften niet onder het begrip 'handel' gebracht kunnen worden. 'De Gruyter B.V.' meende, dat achter deze 'gewrongen' uitleg slechts een politieke keuze schuilging, waarvoor de wet het gemeentebestuur de ruimte niet gaf.
De bouwaanvrager wendde zich daarom tot de raad, die echter eveneens met de kleinst mogelijke meerderheid het standpunt van het college handhaafde, dat nog verwezen had naar de eerdere weigering van een bouwvergunning voor een Makro-zelfbedieningsgroothandel van de 'Steenkolen Handels Vereniging N.V.'. Deze weigering was destijds gegrond op het gevoelen, dat verkoop aan particulieren door de Makro onvoldoende uitgesloten was.
Na de weigeringen van het college èn van de raad een bouwvergunning te verlenen, besloot 'De Gruyter B.V.' zich te wenden tot de rechterlijke macht. Door de weigeringen zou het gemeentebestuur ten opzichte van 'De Gruyter B.V.' een onrechtmatige (overheids)daad gepleegd hebben. Op het scherp van de snede en met een keur aan argumenten en jurisprudentie werd de rechtsstrijd gestreden voor de Rechtbank, in hoger beroep voor het Gerechtshof en in cassatie voor de Hoge Raad.
Bij de inventarisatie van het archief van het Horeca Groothandels Centrum (archiefnr. 404) bleken ook archivalia van de rechtsstrijd tussen de gemeente en 'De Gruyter B.V.' zich daartussen te bevinden. Navraag bracht niet aan het licht op welke wijze en waarom deze vermenging tot stand kwam. Wel had het rijksarchief te Groningen een aantal jaren geleden stukken ontvangen van het Groninger advocatenkantoor Trip c.s. Vermoedelijk zijn bij het overbrengen van het archief van de wijnhandel Onnes van het rijksarchief naar het gemeentearchief deze bescheiden ongemerkt mee overgedragen en maakten de stukken inzake de rechtsstrijd tussen gemeente en 'De Gruyter B.V.' deel uit van deze bescheiden. Ook van enig verband tussen beide archieven was geen sprake. Bij de inventarisatie en ordening van de stukken inzake het geschil tussen de gemeente en 'De Gruyter B.V.' bleken deze stukken vrijwel volledig te zijn en een overzicht te geven van de gevolgde procedures en gevoerde processen. De stukken bleken in drie rubrieken ingedeeld te kunnen worden. In de eerste plaats waren er de Stukken, die de voorgeschiedenis van de processen aangaven. (inv. nrs. 1-6). Vervolgens werden de stukken betreffende de processen tot één rubriek samengevoegd. (inv. nrs. 7-10). Tenslotte vormden stukken, die verzameld werden ten behoeve van de versterking van de positie voor Rechtbank, Gerechtshof en Hoge Raad, de laatste rubriek (inv. nrs. 11-17).
Waar stukken van strikt persoonlijke aard of stukken met persoonlijke gegevens ontbraken, bestond er geen aanleiding om beperkingen aan de openbaarheid te stellen. De aard en inhoud van de stukken gaven geen aanleiding te besluiten tot selectie en vernietiging.
laatste wijziging 17-04-2018
17 beschreven archiefstukken
Inventaris
3. Stukken betreffende uitvoering van bestemmings- en uitbreidingsplannen en bebouwingsvoorschrtiften, verzameld ten behoeve van de rechtsstrijd
15 Stukken betreffende jurisprudentie inzake het weigeren van bouwvergunningen en de uitvoering van bestemmingsplannen
1284 Geschil tussen 'De Gruyter BV' en de gemeente Groningen, (1952) 1973 - 1977
Inventaris
3. Stukken betreffende uitvoering van bestemmings- en uitbreidingsplannen en bebouwingsvoorschrtiften, verzameld ten behoeve van de rechtsstrijd
15
Stukken betreffende jurisprudentie inzake het weigeren van bouwvergunningen en de uitvoering van bestemmingsplannen
Datering:
ca. 1975-1977
Omvang:
1 omslag
Organisatie: Groninger Archieven
laatste wijziging 25-02-2011
laatste wijziging 17-04-2018
17 beschreven archiefstukken
Kenmerken
Beschrijving:
Inventaris van stukken betreffende het geschil tussen 'De Gruyter BV' en de gemeente Groningen inzake de vestiging van een zelfbedieningswarenhuis
Bewerker:
P.H.J. Woltjer
Behoort tot collectie:
Gemeente Groningen
Laatste Publicatie:
1989
Omvang:
0,25 m standaardarchiefberging
Licentie:
Categorie:
Archiefvormer(s):
laatste wijziging 17-04-2018
17 beschreven archiefstukken