Kenmerken

Stel een vraag of plaats een opmerking op de tijdlijn

Reageren

Inleiding

Afb. 1 Kaart, waarop de ligging van het waterschap

De Drie Delfzijlen

Het Dorpsterzijlvest

Het Slochterzijlvest

Het Scharmerzijlvest

Geschiedenis van het archief

Geraadpleegde literatuur

laatste wijziging 27-09-2022

725 beschreven archiefstukken

1 gedigitaliseerd

totaal 1 bestand

Delen

Duurzaam webadres

Mijn Studiezaal

Stel een vraag of plaats een opmerking op de tijdlijn

Reageren

01. Het generale zijlvest

Inventaris

02. Archief van het dorpsterzijlvest

03. De schepperij noordzijde van Appingedam

04. De schepperij zuidzijde van Appingedam

05. De schepperij Loppersum of 't Zandt

06. De schepperij oldersum of ten post

07. De schepperij wirdum

08. Archief van het slochterzijlvest

09. De schepperij oostzijde van slochteren

10. De schepperij westzijde van slochteren

11. De schepperij kolham

12. De schepperij westeremden en 't zandt

13. Het scharmerzijlvest

14. De schepperij ten boer

15. De schepperij woltersum

16. De schepperij groot harkstede

17. De schepperij scharmer

18. De schepperij oosterstadshamrik

laatste wijziging 27-09-2022

725 beschreven archiefstukken

1 gedigitaliseerd

totaal 1 bestand

Delen

Duurzaam webadres

Mijn Studiezaal

Stel een vraag of plaats een opmerking op de tijdlijn

Reageren

Regest 1 , 1285 april 8 (dominica qua cantatur misericordia): Egbertus, prefect in Groninge, Adolfus, zijn zoon, Otto, ridder in Groninge, en Snelgerus van Skiramere ( = Scharmer) doen uitspraak in een geschil tussen abt en convent van Adwerth enerzijds en de ingezetenen van Osterwalda en Gha anderzijds over een dam, Slachte genaamd, in de waterloop de Growe en over een aan het convent toebehorend moeras te Ewerdeswald.

Bijlagen

Regestenlijst

Regest 2 , 1301: A., abt van Bure, Gayko Gaykinga, Bevo Liudamena en de overige rechters of "athaman de Aftersilfestenge" verklaren, dat rechters uitspraak hebben gedaan in een geschil over het onderhoud van de dijk, geheten Burgwal, tussen de ingezetenen van Gedmerawalda enerzijds en het klooster van Bure met de ingezetenen van dit dorp en die van Hemthrawalda anderzijds.

Regest 3 , 1317 juli 25 (die beati Jacobi apostoli): Hayco, abt van Floridus Ortus te Werum, vaardigt met de gezworenen een verordening uit over het bedijken van nieuw aangewonnen land te Sande ( = 't Zandt). De akte wordt bekrachtigd door de overheden van Fiwelgoniae.

Regest 4 , 1317 augustus 14 (assumptionem beate gloriose virginis Marie): Hayco, abt van Werum, en de zes scheppers "Trium Aqueductuum videlicet de Delsilum" stellen rechtsbepalingen vast voor het zijlvest der Drie Delfzijlen.

Regest 5 , 1365 Mei 6 (die Johannis ante portam Latinam): Overheden en ingezetenen van Groninghen, Wold en Goe, de Octo Sijlvestiarum en Fivelgonie sluiten een overeenkomst over de aanleg en het onderhoud van de afwateringssloot Muthe tussen Hersenze en Muthe.

Regest 6 , 1370: De rechters "Trium Aqueductuum in Delsilum" verklaren in overleg met de abten van Werum en Bure de kerspelen Midelbergh en Egnebergh in hun zijlvest op te nemen, onder vaststelling van een aantal bepalingen over verschillende waterlopen en dijken, waaronder de waterloop Burgh en de dijken Omerke en Edikan.

Regest 7 , 1385 juli 4 (tyesdeey bijnna senta Paulis achtinda): De rechters van Fywelga-Westerompte, de zijlrechters van de "Achta Silfestnum" en de zijlrechters van de "Thrim zilum tho da Delsylum" verklaren een verdrag te hebben gesloten over geweld en onrecht door de ingezetenen van Thrantum en Gha gepleegd, met name aan de dijken Ommerke en Edikan.

Regest 8 , 1408 september 29 (sanct Micheelsdach): De zijlrechters en "gemene meente" van Wynzummer zijlvesten geven het kerspel Noertdijck toestemming om in hun zijlvest af te wateren, onder voorwaarde, dat de ingezetenen van Noertdijck twee zijlen maken, een bij het Abbemaer, door de dijk genaamd de Borch en een bij de sloot genaamd Zuydtwoldema, door de dijk genaamd de Bemer Zuydtwende, te gebruiken in verband met de Karnyngezijl en de Bederazijll, met bepalingen over het onderhoud van de Oosterdiepsdijck "van S. Walfridus brugge op toe dye Wijrckes Zuydtwende", over het betalen van schot, het kiezen van rechters, de rechtspraak, enz.

Regest 9 , 1410 Juni 19 (des donredaghes na sente Vitesdach): Burgemeesters en raad van Gronyghen sluiten een overeenkomst met de Achte Zijlvesten en met het Dorpmanne Zijlvesten over de aanleg en het onderhoud van een sluis in het Gronygherdepe, buiten de Wynsemerzijle bij Aldynghehusen.

Regest 10 , 1424 januari 2 (des naesten sondage nae nyejaersdach): De abten en conventslieden van Felwerdt en Werum, jonge Egbert en Butte bij de nieuwe zijl, Tammo Luppinga, Oesbrants Slijchtinga, Lemme en Ubba Fockema te Zijldijck en Menolt Birdsma verklaren een overeenkomst te hebben gesloten over hoeveel "scheer" uiterdijk ieder heeft op de hoge uiterdijk (bij 't Zandt).

Regest 11 , 1424 mei 18 (donredages na jubilate tusschen paesschen ende pinxteren): Burgemeesters en raad en "mene meente" van Gronyngen enerzijds en abt Dyoerd en het convent van den Buer met de "mene rechters en de meente van Schermerster zijlvestene" anderzijds, sluiten een overeenkomst over de voorwaarden, waaronder het Oester hemrick door de sluis van het zijlvest te Delfzijl mag uitwateren.

Regest 12 , 1424 december 5 (sunte Nyclaas avondt): Prelaten, hoofdelingen en rechters van de Achte Zijlvesten, met uitzondering van Creepelswoldt, en de "meene buiren" van Groninger Hemrick, die naar Delffzijl uitwateren, verklaren zich te zullen houden aan de overeenkomst van 1343 over het Zuiderwater, de Loedijken en de Prunnesleke, met vaststelling van verdere bepalingen over rechtspraak, de warven in de Achte Zijlvesten, de schouw van dijken enz.

Regest 13 , 1428 mei 26 (wonsdages in die Pinxterweke): Scheppers en zijlrechters van Wynzummer zijlvestens doen uitspraak in een geschil tussen de buren van Zuydtwolde en Beijum enerzijds en de buren van Noertdijck anderzijds, waarbij het westerhemrick van Noerdtdijck wordt gescheiden van het oesterhemmerijcke.

Regest 14 , 1434 november 10 (sunte Martensavent in den wynter): Burgemeesters en raad van Groningen en "de ghemene buren ende erffghenamen van der Wester hemmerike" enerzijds en abt Dyurd en het convent van den Bure met de "ghemene richters ende meente van Schermerster zijlvestene" anderzijds, sluiten een overeenkomst over de voorwaarden, waarop "den buren ende erffgenamen in der stad van Groningen mitter Westerhemmerike" door de sluis van het zijlvest in Delfzijl zullen mogen uitwateren.

Regest 15 , 1435 april 20 (maendages nae des heilige Saramentsdage): Ema Albama en zijn vrouw Bauke te Zijldijck in het kerspel ten Zande verklaren de kloosterlingen te Werum het recht van overpad over hun heem te hebben gegeven en daarvoor elf "schaer" uiterdijk te hebben ontvangen.

Regest 16 , 1436 mei 18 (vrijdages nha onses Heeren hemmelfaertzdach): Hileke, hofmeester te Roederschoele, Allert Eysynge te Rasquardt, Johannes Huysman te Baffloe, Jeltke in den Oert, Abele Sygersma, Evert, keldermeester te Lutike Aedwerder klooster, Dodo op die Vene te Stedum, Luwert Schultynge te Bedum en Gadeke, hofmeester in het Wynzummer voorwerk, scheppers en rechters van Wynzummer zijlvesten, doen uitspraak in een geschil tussen de buren van Zuydtwolde en Beijum enerzijds en de buren van Noerdtdijck anderzijds over de afwatering van de landen van het wester- en oosterdeel van Noerdtdijck.

Regest 17 , 1337: De rechters in Fywelingelande laten met het oog op het te betalen van schot een beschrijving maken van de grootte van alle rechtstoelen en van het grondbezit van kloosters in Fywelijgelande.

Regest 18 , 1438 juni 9 (maendages voer Sacramentsdage): Abt Petrus en de kloosterlingen van Werum sluiten een overeenkomst met de kerspellieden van Slochter over het betalen van schot voor de Slochtrazijl te Delffzile over land, gelegen ten noorden van Katerhals.

Regest 19 , 1439 april 26 (soendags vor sunte Michelsdaghe): Dutmer Rengers, proost te Fermissum, Focco Schulkama, Bolcko te Delfzijlen, Boweko Schroder te Damme en Herko te Wierdum, scheppers van Dorpmannesiel te Delfsilen doen in overleg met de zijlrechters der Drier silen to Delfsilen in hoger beroep uitspraak over een vonnis in hoger beroep van de zijlrechters van het Fermiszera sielfesten, over een vonnis van de zijlrechters van Oeterdum in een geschil tussen Aldert to Oesterwerum en het klooster Oesterwerum over het verrichten van arbeid en het betalen van zijlschot voor het onderhoud van de Oterdummerzijl.

Regest 20 , 1439 juli 19 (soendaghes voer sunte Mariën Magdalenen): De zijlrechters te Slochter sluiten een overeenkomst met de zijlrechters te Schermer overeenkomstig een uitspraak van de scheppers van het Dorpmannezijlveste over het onderhoud van de brug (til) bij de Mude en over het ruiden van de Delf.

Regest 21 , 1440 oktober 6 (agt dagen na sunte Michael): De zijlrechters en "meente" in het Verndell, ten Buren en Garmerwolde sluiten een overeenkomst over het beheer en onderhoud van de dijk langs het Nijendeep, met vaststelling van bepalingen over het kiezen van dijkrechters, de schouw, boetes enz.

Regest 22 , 1444 mei 25 (sunte Urbanusdach paus): Peter, abt van Wittewierum, Duirt, abt van den Buir, Gelmer Canter, zijlrechter te Scharmerzijll en enige anderen bepalen dat de Santzaters, geheten Ompteda Tjada, die door Omptedazijll uitwaterden, voortaan mogen uitwateren door de Delffzijlen en deel zullen uitmaken van de Dorpzijle.

Regest 23 , 1445 augustus 1 (sunte Petersdach ad vincula): De abten van Werum en van Buire, hoofdelingen en zijlrechters van de Drier Zijllvestenen van Delffzijlen stellen rechtsbepalingen vast voor het zijlvest der Drie Delfzijlen.

Regest 24 , 1449 januari 9 (des saturdaaghs na de twalfste dag): Burgemeesters en raad van Groningen verklaren, dat de Drie zijlvesten van Delffzijlen een overeenkomst hebben gesloten met de kerspelen Middelbert en Engelbert over het te betalen schot, over de verhouding tot de Schermersterzijll, over het verbeteren van dijken enz.

Regest 25 , 1449 april 19 (des saterdags vor paeschachten): Abelo Heynema verklaart bij stoklegging te hebben overgedragen aan de abt van Wirm en Johan Rengers, ten behoeve van de Achte Siilvestene, vier akkers land, gelegen naast Vrouwekenlande aan de noordzijde van het kerspel Broke, om daar een nieuwe dijk aan te leggen, met onder andere bepalingen over het schouwen van de Emmerdijck en de nieuwe dijk, over het ruiden van de Borch en over de afwatering van de landen van Abelo, "ghelijck den van Engelbert ende den van Middelbert totten Deelffzilen".

Regest 26 , 1453 maart 21 (des wonsdages voer palme): Meynt upten Zijl, Hemmo Dodonis, Boelke upden Korendijck en Jacop Jasens up den Horn doen uitspraak in een geschil tussen de abt van Oldenkloester enerzijds en de abt van Werum en de buren van Zijldijck anderzijds, over afbraak van de dijk, genaamd de Armstrecke en over het leggen van een nieuwe dijk bij Koldehol.

Regest 27 , 1453 oktober 6 (saterdages voer sunte Dionisius): Henrick, abt van Selwert en Julianus, pastoor in Bedum en proost in Usquardt, verklaren een overeenkomst te hebben opgesteld in een geschil tussen het voorwerk te Roederschoele en de kerspelen Myddelstum en Doernwart over hulp bij het herstellen van een brug (steentylle), genaamd Woltematylle, waarover een vonnis was geveld door de rechters uit Oesterampt en in hoger beroep door de scheppers en zijlvesten van Wynsummerzijl.

Regest 28 , 1453 november 26 (maendages voer sunte Adreas apostell): Unika Ripperda, proost van Fermssum, Dodoko Alersumma te Godlinze, Meynko inden Ham en Johan Rengers ten Post, namens Zijze Kassens, dijkgraven van Oesternijenzijll van de Delffzijlen doen uitspraak in een geschil tussen de kloosters Werum en Oldencloester en de Zijldijcksters enerzijds en de Korendijcksters anderzijds over het herstellen van de dijk bij Coldehol.

Regest 29 , 1456 juli 3 (saturdaags na onser lieven vrouwendag visitationis): Burgemeesters en raad van Groningen geven vidimus van een oorkonde van 1449 januari 9 (zie regestnr. 24).

Regest 30 , 1456 oktober 18 (sunct Lucasdach evangelist): Henrick, abt van Adewart, Emeke, abdis van Lutticke Aedwart, Egbert, pastoor te Myddelstum, Abel Sijgersma te Eedijngeweer verklaren een overeenkomst te hebben gesloten over een dam (waterpendijnge) en over het uitwateren van een aantal landen in het Krumme Maer te Onderdendamme in het Winsumerzijlvest.

Regest 31 , 1458 omstreeks juli 25 (omtrent sanct Jacobsdach apostel): Burgemeesters en raad van Groningen, rechters in een geschil tussen Wyzummerzijlvesten en Oesternijezijlvesten over het leggen van een nieuwe sluis, doen uitspraak over de afwatering van de drie delen van Oesternijezijlvesten naar de Wyzummerzijlen, het plaatsen van sluisdeuren, de uitwatering van verschillende maren, het betalen van schot enz.

Regest 32 , 1462 april 21 (wondesdages na paschen): De rechters en "ghemene meente" van Damsater rechtstoel (reschipp), Schildwoldmannesijlvesten, Eechster halve rechtstoel, Enymer, Godlinser, Holwyrder, Uthwyrder en Wijdewarder rechtstoel verklaren een overeenkomst te hebben gesloten, dat zij het Damsaterdeepp niet verder zullen ruiden (graven) dan de voorvaders hebben gedaan, tenzij de hoger gelegen rechtstoelen daarmee beginnen.

Regest 33 , 1464 mei 1 (Philippi et Jacobi apostolorum): Henrick van Baffelt, abt van Selwert, Ebbe van den Dam, abt van Rottum, Johan, abt van Thezynge, Henrick van Rees, abt van Aedwert, Henrick, commandeur van Warphum, Johan, commandeur van Wijtwert, Julianus, proost van Usquardt en pastoer van Bedum, Onno Ewsuma, hoofdeling in Myddelstum, Abel Onste, hoofdeling in Ubbega, Evert Syckynge, proost van Loppersum en hoofdeling in Wynsum, Andeloff Nyttersma, hoofdeling in Stedum, Blyke Frame, schepperse te Huysinge, Hydde Aulkumma, hoofdeling in Rasquardt, Azenge te Myddelstum, prelaten, hoofdelingen en zijlrechters van Wyntsummer zijlen, stellen rechstbepalingen vast voor het Winsumerzijlvest.

Regest 34 , 1464 juli 9 (des maendaghes voer sunte Margaretendach virginis): Thymannus, abt te Werum, Uneko Ryperden, proost te Loppersum en Fermyssum, Johan Rengers te Schermer, Goesen toen Grave, burgemeester in Groningen, Syso Cassens, hoofdman in Gronyngen, en Egbert Rengers ten Poste, hoofdelingen, rechters in een geschil tussen de ingezetenen van Westeremede, Gershusen en een deel van Rijp en Sant en andere landen, thans afgescheiden van het Wynsummersilvesten, enerzijds en de Drie silvestenen van Dellffzilen anderzijds, doen uitspraak over het uitwateren van die landen in de Delfzijlen en de opneming in het Slochterzijlvest.

Regest 35 , 1465 oktober 22 (dingsdaags na elven duisend maagdendagh): Johan Potter, Wigbold Leewe, Johan Thedema en Roeleff Huginga, burgemesters van Groningen, meester Vriese, pastoor en kerkheer van Baffelt, Arent Sygers, kerkheer van Farmsum, Goesen van den Grave, raadsheer van Groningen, en Menno Houwerda, hoofdeling ten Damme, rechters, doen uitspraak in een geschil tussen abt en klooster van ten Beuren enerzijds en de "gemeenen regteren en meente" van het Ooster- en Westerdiel van het Westeramptes van Fyvelingoland anderzijds, over de op beide partijen berustende verplichting tot onderhoud van de weg, genaamd de Suydwendinge, gelegen bij den Beuren tussen Dijxhorne en Beurster rechtstoel (redschap).

Regest 36 , 1468 januari 29 (vrijdages voer unser lever vrouwendach purificationis): Tye, abt van Werum, overste schepper, proost Unico, schepper van Dorpmenezijlvesten, Johan Renggher van den Poste, schepper van Schermsterzijlvesten en Egbert Rengghers, schepper van Slochterzijlvesten, stellen in opdracht van de scheppers en zijlrechters van de Drie Delfzijlen de voorwaarden vast, waarop aan de abten en conventen van Thesinge en Lutke Aedwerdt is toegestaan een brug (tyl) te leggen "in hoeren wech, myt schotdoeren, daer doer tho varen myt oeren schepen als hun unde oeren cloesteren nutte unde noet mach wesen".

Regest 37 , 1468 januari 29 (vridages voer unser lever vrouwendach purificationis): Johannes, abt, Geertruet, priores en de kloosterlingen van Thesingecloester, van de orde van sint Benedictus, Lamme Hublinge, abdis, Hindrick, prior, en Everhardus Lichtvoet, keldermeester en de kloosterlingen van Lutke Aedwerth, van de orde van sint Bernardus, verklaren, dat de scheppers en zijlrechters van Delffzijlen hun hebben toegestaan "een schipvaert doer den Verendeelswech bij den Buren mijt enen schotdoere", waarvan zij een oorkonde met de volgende inhoud (volgt regestnr. 36) hebben ontvangen, die zij beloven te zullen naleven.

Regest 38 , 1472 september 7 (onser liever frouwenavent nativitatis): Gerhardus Lichtvoet, prior van Lutticke Aedwert en hofmeester van Rhoederschoele, Onno Eewzumma, ridder, en Bartolt Enthens, hoofdeling in Myddelstum, scheppers van het zijlvest te Wynzum doen uitspraak in een geschil tussen de kloosterlingen en buren van Warffum enerzijds en het klooster te Wijtwart en de kerspellieden van Usquardt anderzijds over herstel en onderhoud van de brug te Onderdendamme.

Regest 39 , 1479 februari 22 (sunte Petersdach ad cathedram): Henricus, abt van Aedwert, Margarete van Laer, abdis van Sanct Annencloester, mede namens hun kloosters, Johan van Wesup, pastoor van Myddelstum, Claes Kater te Bedum, Bartolt Enthes te Myddelstum en Abel Sygersma te Edijngeweer verklaren een overeenkomst te hebben gesloten over een dam (waterpendynge) bij Doetil, over het uitwateren van een aantal landen in het Krumme Maer bij Underdendamme in het Winsumerzijlvest, met bepalingen over het benoemen van een zijlrechter, over schouw en over rechtspraak.

Regest 40 , 1492 juni 29 (sunte Pieters ende Paulusavonden apostolorum): Burgemeesters en raad van Groningen verklaren, dat de zijlvesten van Scharmersterzijl aan Johan Schaffer en zijn erfgenamen, onder voorwaarden hebben overgedragen een duiker (pumpe) in de dijk, "daar de Groenenborg mede bedijcket is, toe behoeff der Reitwolders ende zynes landes".

Regest 41 , 1503 juli 13 (sunte Margarethendach): Johannes Graef, commandeur van Oesterwerum, verklaart, dat er vroeger een getuigenverhoor is gehouden over het onderhoud van de brug te Onderendam, de brug (tyll) naar het voorwerk Roewolt en de Menkeweerstertil, waarbij werd bepaald welke dorpen, buurtschappen en voorwerken met het onderhoud belast waren.

Regest 42 , 1503 oktober 16 (suncte Gallidach): Johannes Hergraeff, commandeur van Oesterwerum, schepper van Delffsyle en het Wirdummer schepperschap, verklaart dat er in het geschil tussen de ingezetenen van het Poster schepperschap en het schepperschap van Woltersum over een gedeelte dijk in de Hamryckendycken achter Scharmer een vonnis is gewezen door de scheppers van de Delffsijle en dat er een samenkomst op de dijk heeft plaats gehad, waarbij de ingezetenen van de Poster schepperij zich bereid hebben verklaard de eed af te leggen, en dat de ingezetenen van de schepperij van Woltersum de eed niet wilden ontvangen.

Regest 43 , 1504 augustus 1 (sunte Petersdach ad vincula): De zijlvesten van Delffzijl stellen een aantal bepalingen vast voor het gebruik van de sluizen te Delfzijl.

Regest 44 , 1506 april 24 (st. Marcusavondt): Edzardt en Uko, broers, graven van Oostvrieslandt, en burgemeesters, raad, gezworen meente, bouwmeester, gilden en "ander gemeente" van de stad Groningen sluiten een overeenkomst over de voorwaarden, waarop eerstgenoemden de stad Groningen zullen binnentrekken en door hen de regering van Stad en Ommelanden zal worden aanvaard.

Regest 45 , 1506 juni 19 (Gervasii et Prothasii martyrum): Edzardtt, graaf van Oestfriesslandt, bevestigt op verzoek van de gevolmachtigden van de zijlvesten van de Dren Delffzijlenn de oude zijlbrieven, voegt daaraan enige bepalingen over het schouwen toe en draagt op aan Boelen Ripperda, proost en hoofdeling van Farmszum en Damme, en de ambtman te Oterdum, met de dijkgraven van de Drie Delfzijlen, de schouw van de dijken ten oosten van Delffzijlen.

Regest 46 , 1509 oktober 25 (donredach na elven duysent magheden): De "gheschykten und gedeputeerden des Hoffgerichte unses genedigen heren greeven to Oestvreeslandt, stadholders etc." verklaren dat op de warf, gehouden te Damme, een uitspraak is gedaan in het geschil tussen de zijlvesten van Delfzijl en Eggerick Ripperda over wederzijdse oude rechten.

Regest 47 , 1511 mei 22 (donnerdages vor ascentionis domini): Wilhelmus Frederici, pastoor van de Martinikerk in Gronningen, Pieter Sickinge, burgemeester in Gronningen, Johan Rengers en Duttmaer Renghers, hoofdelingen ten Posth, doen uitspraak in een geschil tussen abt en kloosterlingen van Witteweerum en de eigenerfden en buren van Slochteren over het onderhoud en de schouw van de weg van Slochter Schiltdamme "suidwerdt upstreckende an de buiren".

Regest 48 , 1512 juni 28 (maendages nae sunte Mertensdage episcopi et confessorum): De buren van Woltersum en de eigenerfden in het Oesterzijllrecht van Woltersum sluiten een overeenkomst met het klooster te Weerum over het onderhoud en de schouw van de weg en de waterkering (kaeynge) tussen het klooster en Woltersum "mytten wege doer Woltersum gaende nae Focke Tammens hus myt die clampen tot die hamme toe umme dye woltwateren ende westerwateren".

Regest 49 , 1513: De scheppers van de Dryen Delffzijlen nemen een besluit over het graven van turf in het Wolt.

Regest 49* , 1518 augustus 14 (avonde assumptionis Marie): Bevelhebbers van Kairle, hertog van Gelre, en Burgemeesters en raad van Groningen verklaren, dat de eigenerfden van Westerhemricken, Heyngehemrick, Fryemehemrick en Herbergemaden bij Groningen niet verplicht zijn bij te dragen aan het onderhoud van de Oestersche dijken bij de Eemse of de Dullert.

Regest 50 , 1521 januari 10 (Pauli primi eremite): Wigbolt van Eewzumma, hoofdeling in Myddelstum en gekozen gevolmachtigd overman, Peter te Froemtyl en Reyner Ebelens te Westerwijtwart, doen uitspraak in een geschil tussen de kerspelen Huysinge en Stedum over het ruiden van een gedeelte van een maar (Deelstermaar) bij Wijtwarderhorne.

Regest 51 , 1521 januari 31 (woensdages voir purificationis Marie): Hermannus van Deventer, commandeur van het klooster te Warffum, Rodolphus Mepsche, doctor en pastoor van Bedum, Luloff Coenraden en Eltet to Lellens, doen een uitspraak in een geschil tussen de zijlvesten van Delfzijl en het klooster Essen over het doorlaten van het water van Essen door de hamrikdijken.

Regest 52 , 1521 mei 22 (wonsdach nha pinxteren): De scheppers van Wijnzummerzijlen verklaren de bewoners van de hoog gelegen landen te Warphum, Warphummerbuyren, Usquardt, Rottum, Cantens, Myddelstum, Doernwart, en Menkeweer toestemming te hebben gegeven om te Onderdendam een brug te bouwen tegenover het "hoege heem" en een "vaerwech" te graven over dat heem. De toestemming wordt verleend na herhaalde verzoeken aan Andries en (na 1520) Johan van Nijnwegen, als abten van Thesinge en eigenaren van het genoemde heem.

Regest 53 , 1529 september 13 (hillige crucesavent exaltationis): Wibbe Henricksen en Steffen te Doernwert, scheppers en zijlrechters van Myddelstum en Doernwert, doen uitspraak in een geschil tussen de schepper en zijlvesten van Stedum en de ingezetenen van Westerwijtwart over het ruiden en onderhouden van het Deelstermaer.

Regest 54 , 1531 juni 16 (daeges nha Viti et Modestie): Gerardus Zwollis, abt van Witteweerum, Gerardus, abt van Thesingha, Melchior Rengers te Scharmer, Johann Rengers tenn Poste, Fecko Ompteda upt Zandt, Otto Clandt, hoofdelingen, scheppers van de Drienn Delffsylen; Johannes Steenwijck, hofmeester van de Roedeschoelle, Gerardus, abt van Thesinge, Rodolphus Mepsche, doctor en pastoor van Bedum, Syart Mepsche, hoofdeling, Butto Awlsumma, Peter op Onnemaheerdt, scheppers van Winsummersijl; Johannes Rees, Wilhelmus Grevingen, kelners van Aedewart, Reindt Koeninck, broeder Ede namens het klooster Zelewert, Jacob Sibeltz, Sirp Allersumma, zijlvesten van Aedewarderzijl, sluiten een overeenkomst om de oude rechten en gewoonten van deze drie zijlvesten te handhaven en elkaar te beschermen en te steunen.

Regest 55 , 1531 juli 6 (donderdaags nha visitationis Mariae): Gerardus Swollis, abt van Wierum, en drie gedeputeerde scheppers van de Delffzijlen, te weten Gerrardus, abt van Thesinge, Johan Rengers, hoofdeling ten Poste en Johan Schermer, pastoor in Colham, doen uitspraak in een geschil tussen de kerspelen Middelbert en Engelbert enerzijds en de beide Harcksteeden anderzijds over sloten die gegraven zijn naar de afwatering genaamd de Borch.

Regest 56 , 1532 omstreeks mei 30 (omtrent Sacramenti): Stadhouder en hoofdmannen dragen Johan Rengers, Remmert te Lellens en Edzart Rengers de zorg op voor het aanleggen van dijken te Reyde en het toezicht over de dijken van Oterdum tot Siddebuyren.

Regest 57 , 1536 juni 15: Keizer Caerle V bevestigt het tractaat 8 juni 1536 gesloten tussen zijn gecommitteerden Georg Schenk van Toutenborch, stadhouder van Frieslandt enz., Claude van Benthem, en Gerrit Mulardt enerzijds en burgemeesters, hoofdmannen, bouwmeesters, gildemeesters, gezworen meente, gemene meente en inwoners van de stad Groningen, met de abten, prelaten, hoofdelingen, eigenerfden en ingezetenen van de Ommelanden van Groningen anderzijds, over de voorwaarden, waarop Groningen en de Ommelanden keizer Karel als erfvorst en heer aannemen.

Regest 58 , 1538 juli 15 (scheydijnge der apostelen): Bartolt Enthens, hoofdeling in Myddelstum, en Hercules Eewzum, namens de jonkers van Eewzum, scheppers in het Oesterampt", geven de richters van Menkeweer, Warphum, Stytswerd, Rottum, Eelseward en Cantes opdracht een pond schot van elk gras land te heffen, ten behoeve van het herstel van de brug te Onderdendam, en het schot af te dragen aan de richters op de Breda of aan Lambert te Roewolt.

Regest 59 , 1542 oktober 30 (mandages na Symonis et Jude): Hinrick Omptda verklaart dat Iteko Rychtes en Redmer Wolters en zijn vrouw Katharina aan Sywert Luytkens en zijn vrouw Katharina hebben verkocht en overgedragen hun aandeel land in de heerd op de Korendijck, dat zij geërfd hebben van hun moeder Remmeke

Regest 60 , 1543 juni 5 (dijnxsdages post octavas sacramenti): Menolt Omptda, hoofdeling in 't Sandt, verklaart dat Rychte Ytkens aan Sywert Lutkens en zijn vrouw Katharina heeft verkocht en overgedragen drie grazen land op de Koerendijck, in de heerd waar Rychte woont, met de bepaling dat Rychte dit land zijn leven lang in huur mag behouden.

Regest 61 , 1543 Juli 12 (sunte Margaretenavent): Otto Clandt, gedeputeerde van de scheppers te Dellffzijl, Johan Vechters te Woltersum en Johan Hynrycks te Engelbert doen uitspraak in een geschil tussen de scheppers en zijlrechter in Grote Harckstede en de meijers van het Fraterhuis te Groningen over het ruiden van de Cleeysloet.

Regest 62 , 1548 juni 28 (avende Petri et Pauli apostolorum): Gerrardus Zwollis, abt van Werum, Gerrardus Groningen, abt van Tesinga, Jurien van Munster, hoofdeling te Loppersum, Henricus Hasekamp, prior van Schermer, Edtzardt Renghers van den Post, hoofdeling, Menno Hoeuwerda, hoofdeling te Damme, Otto Clant, hoofdeling te Schermer, Balle Frama te Wirdum, Haero Wincken te Damme, Lubbert Ensinck, pastoor te Colham, Iwe in de Hercksteede, Simen in den Seem, Sibrandus te Slochteren, Johan Luetiens te Slochteren, scheppers van de Dren Delffzilen, sluiten een overeenkomst met abdis Wijbbe Buerbancks van Zwolle en het klooster Essen over de voorwaarden, waarop de landen van het klooster mogen uitwateren in het zijlvest der Drie Delfzijlen.

Regest 63 , 1549 mei 1 (Philippi et Jacobi apostolorum): Harmen Ompteda, hoofdeling in 't Zandt, verklaart dat Richt Ytkens te 't Zandt aan Sywert Luytiens en zijn vrouw Katrina heeft verkocht en overgedragen twee grazen land op de Koerendijck, in Ocko Janssheert.

Regest 64 , 1551 mei 24 (sondaeghe voer sacramentendag): Harmen Omptda, hoofdeling in 't Zant, verklaart dat Sywart Luytkens en zijn vrouw Chatryna een ruil hebben aangegaan met Claes Huyghens en zijn vrouw Chatryna van landen in 't Zant op de Zyeldijck.

Regest 65 , 1552 oktober 19: Stadhouder en hoofdmannen van Stadt en Ummelanden van Groenyngen doen uitspraak in een geschil tussen de rechtstoelen (redschuppen) van het Oester- en Westerdeel van wester Fywelingeampte en de abt van Thesinge over herstel en onderhoud van een stuk weg tussen den Bueren en Dijkeshorne.

Regest 66 , 1557 juli 5: Zeyno Rengers, Lambertus, pastoor te Colham, Everdt Allens te Westerembden en Sybrandt Eppens, scheppers van Slochter Delffsijls, enerzijds en Gosswynus, abt van Oldencloester bij den Damme, anderzijds, verklaren een overeenkomst te hebben gesloten over de afwatering van de Hoernster landen

Regest 67 , 1561 september 17: Edtzaerdt Renghers legt ingevolge opdracht van Cornelyo Hermanni, abt van Werum, een verklaring af over hoe hij als daartoe gekozen zijlvest van de Dellefzilen schouw heeft gehouden over de dijken in Oestewolt achter Sydeburen, over de aardhaling tot herstel van de dijken en de daarover ontstane moeilijkheden met de drost van het Oldenambte.

Regest 68 , 1561 November 17: De zijlvesten der Drie Delfzijlen verklaren op verzoek van Wigbold van Ewsum dat de bevoegdheid om in hun gebied de dijken, wegen, bruggen ("tillen"), duikers ("pompen"), maren enz. te schouwen, behoudens een tweetal uitzonderingen in het Scharmerzijlvest (de Stadsweg en de Hinkemahornsterweg), van ouds aan henzelf toekomt.

Regest 68* , 1562 februari 17: Burgemeesters en raad in Groeninghen geven een vidimus van een oorkonde van 1518 augustus 14 (regestnr. 49*).

Regest 69 , 1563 december 13 (Luciae virginis): Cornelis Harmanny, abt van Wittewyrum, Gerardus Ahus, abt van Thesinga, Edsard Rengers, hoofdeling in ten Poste, Ballo Froma, hoofdeling in Wirdum, als gekozen en gedeputeerde volmachten van de Dreen Delffzijlen; Johannes Daventriensis, hofmeester van de Roodeschoele, Mello Broersema, hoofdeling in Sandeweer, Reneke Gellema, Johan Hiddinga, als gekozen en gedeputeerde volmachten van de Winsummerzijlen; Theodorus Daventriensis, jonge keldermeester te Adewert, Wolter in den Ham, redger in Aedewert, Hilbrant Gruys, Hayco Froma, als gekozen en gedeputeerde volmachten van de Aedewerderzijlen, sluiten een overeenkomst met als doel het verminderen van de hoge kosten van rechtspraak in hoger beroep.

Regest 70 , 1567 april 9: Edtzardt Rengers van den Post als daartoe gekozen schepper van de Drie Delfzijlen doet naar aanleiding van klachten van de eigenaren van de lage landen van Sydebueren, Hellem, Schiltwolda, Wolterssum, Post en Gerlssweer uitspraak in een geschil met het klooster Tesinghen over een waterkering (waterpendinge) in de stadsweg tussen Dijxhorne en de Borch en over de Abteszijll en de Rottevalle.

Regest 71 , 1574 juni 22: Burgemeesters en raad van Gronningen sluiten namens de Oldeampten in dem Kley, met name voor de abt en prelaat ter Munthe, namens het klooster ter Munthe en het klooster van de Grysefrouwen, verder voor de volmachten van de vier kerspelen: de beide Munthen, Burgschwer en Woldendorp, een overeenkomst met de prelaten, ridders, jonkers, hoofdelingen, eigenerfden en uit de kerspelen van de Umlanden ook volmachten, over herstel van de zwaar beschadigde Oostersche dijken, van Oterdum tot aan Fymelingen, onder goedkeuring van stadhouder Casper de Robles, heer van Billy, en van Luitenant en hoofdmannen.

Regest 72 , 1574 september 24: Cornelius Harmannus, gewezen abt van Wittewerum, thans overste schepper, en de scheppers van de Drien Delffzijlen geven de ingezetenen van Farmszum toestemming voor het graven van een schipsloot van de Delfft naar het Farmszummerzilldeep, onder voorwaarde dat zij daar een brug (till) met een schutdeur plaatsen en deze onderhouden.

708 Generale Zijlvest der Drie Delfzijlen, (1285) 1317 - 1870 (1872)

Bijlagen

Regestenlijst

Delen

Duurzaam webadres

Mijn Studiezaal

Stel een vraag of plaats een opmerking op de tijdlijn

Reageren

Regest 73 , 1575 mei 1 (maeydage): De scheppers van de Delffzijlen vaardigen een verbod uit op het graven van turf in "ploeglanden off hoylanden" in het Woldt.

Regest 72

, 1574 september 24: Cornelius Harmannus, gewezen abt van Wittewerum, thans overste schepper, en de scheppers van de Drien Delffzijlen geven de ingezetenen van Farmszum toestemming voor het graven van een schipsloot van de Delfft naar het Farmszummerzilldeep, onder voorwaarde dat zij daar een brug (till) met een schutdeur plaatsen en deze onderhouden.

1574 september 24

Origineel inv.nr. 278. Met het secreetzegel van Cornelius Harmannus en het zegel van Jacob Ryperda te Farmsum.
Afschrift in inv.nr. 59 fol. 111 v.

Zie ook:

Toegang 708, Inv.nr. 59

Organisatie: Groninger Archieven

laatste wijziging 10-01-2020

Regest 74 , 1579 september 1: Edsart Rengers van den Post, overste schepper, en de scheppers van de Delffzijlen doen uitspraak in hoger beroep van een vonnis van Eppe Bauckens, richter in het zijlvest van de Delffsylen, in een geschil tussen de scheppers van Schilwolda, Hellim en Siddeburen en Esse Popinga, weduwe van Menno Houwarda, over een waterloop door de Groeve, Crabbetyll en Heer Boltensijll tot in de Delff.

Regest 75 , 1580 januari 26: Edzart Rengers van den Poste geeft, naar aanleiding van klachten over nalatigheid in het kiezen van een schepper voor het Slochter Delffzijll, de ingezetenen van de schepperij van het kerspel Colham opdracht een schepper te kiezen en deze de 5e februari naar Ten Post te sturen.

Regest 76 , 1581 februari 16: Stadhouder en hoofdmannen van Stad en Ommelanden van Groningen geven vidimus van oorkonden van 1445 augustus 1 (regestnr. 23) en 1506 juni 19 (regestnr. 45).

Regest 77 , 1581 februari 16: Stadhouder en hoofdmannen der Stad en Ommelanden van Groningen geven vidimus van een oorkonde van 1506 juni 19 (regestnr. 45).

Regest 78 , 1581 november 14: De hoofdmannen doen uitspraak in een geschil tussen de dijkrechters van het Santt en de Vierbueren enerzijds en de gewezen abt van Wittewerum, Ailko Wijneken en consorten, scheppers, zijlvesten en superintendenten van de Drien Delffzijlen anderzijds, over het recht van schouw over de zeedijken van de genoemde dijkrechters.

Regest 79 , 1584 september 22: Cornelius Hermannus, gewezen abt van Wittewerum, en Aeilco Wynken, hoofdeling te Reingeheem, gecommitteerde dijkgraven van de Dren Delffzijlen, geven opdracht alle zeedijken en andere dijken te herstellen voor de aanstaande schouw.

Regest 80 , 1591 januari 20: Cornelius Hermannus, gewezen abt van Wittewierum, overste schepper van de Dren Delffzijllen, schrijft zijn medescheppers, dat de meeste scheppers overeengekomen zijn om niet op de aanstaande Gregorywarf te Dellffzijll te verschijnen vanwege "dese vaerlijcke ende periculose tijden". Hij verzoekt de scheppers dit de zijlrechters te berichten, met de mededeeling dat de scheppers hun eerste gewone warf denken te houden op 28 april a.s.

Regest 81 , 1594 september 24: Gedeputeerde staten van de Vrieschen Omlanden tussen de Eems en de Lauwers, overwegende dat het oversteschepperschap van de Dreen Delffzijlen, dat vroeger aan het klooster Wittewerum toekwam, nu aan hen is vervallen, benoemen Johan Rengers ten Poste tot overste schepper, met een jaarsalaris van 100 Carolus gulden, te betalen uit de opbrengsten van de goederen van het klooster Wittewierum.

Regest 82 , 1595 augustus 14: De scheppers van de Drie Delffzijlen verklaren, dat het recht om de overste schepper te benoemen niet aan de Gedeputeerden van de Ommelanden, vanwege het bezit van het klooster Wittewerum, maar alleen aan hen toekomt en benoemen uit hun midden Aylco Wyncken als overste schepper

Regest 83 , 1596 mei 25: Aylco Wyncken, overste schepper van de Dryen Delfzijlen, Dirk van Batenborgh, schepper, plaatsvervanger van de prelaten, Mello Coenders, burgemeester van Groningen en eigenerfde in de kerspelen Engelbert en Middelbert, en Claas Willems, richter aldaar, doen uitspraak in een geschil tussen eigenerfden, gezamenlijke huislieden en inwoners van Engelbert en Middelbert en de scheppers van Scharmster Delffzijll over het verschuldigde zijlschot.

Regest 84 , 1596 juli 17: Tammo Popkens, schepper van Ten Post, doet uitspraak in een geschil tussen de zijlrechters van de Huessbuerer- en Postereed en de zijlrechter van de Oldersummereed, over het betalen van schot voor het onderhoud van de Posteril.

Regest 85 , 1598 juni 20: De scheppers van de drie zijlvestenijen: Delffzijll, Aduwerderzijll en Winsumer en Schaaphalsterzijlen, bevestigen de tussen hen gesloten overeenkomst van 13 december 1563 (zie regestnr. 69).

Regest 86 , 1599 augustus 12: De scheppers van Scharmster Delffzijll roepen de zijlrechters van Engelbert, Middelbert en Noordijck, die van Groote en Lutke Harckstede, die van Woltersum, die van Germerwolde en Heidenschap, die van ten Buir en in de Bawers op om met een volmacht uit hun kerspel op 14 augustus in Scharmer te vergaderen over het ruiden (graven) van het Dampsterdeep van Dijckshorne tot Ten Post.

Regest 87 , 1599 augustus 21: De scheppers van Scharmster Dellffzijll schrijven een schot uit van 9 Brabantse stuiver per gras ten behoeve van het ruiden (graven) van het Dampsterdiep.

Regest 88 , 1602 juni 26: Stadhouder en hoofdmannen van stad Gronningen en de Ommelanden geven vidimus van een oorkonde van 1439 april 26 (zie regestnr. 19).

Regest 89 , 1607 september 21: Stadhouder en hoofdmannen van stad Gronningen en de Ommelanden doen uitspraak in een geschil tussen Rottger van Renssen enerzijds en Johan Rengers van Slochteren, overste schepper, Edzardt Rengers van Hellum, Reyndt Alberda van 't Sandt, en de overige scheppers van de Drie Delffzijlen, anderzijds, over het herstellen van dijken.

Regest 90 , 1610 augustus 25: Johan Rengers, jonker en hoofdeling in Slochteren en Colham, schepper van Slochter Delffzijl en overste schepper van de Dryen Delffzijlen, Assuerus Clant, jonker en hoofdeling in Scharmer en de Vierbuiren, schepper van Scharmer Delffzijll, en Johan ten Holte, jonker en hoofdeling in de Zeerijpen, schepper van Dorpster Delffzijll, namens de gezamenlijke scheppers van de Dryen Delffzijlen, verklaren een overeenkomst te hebben gesloten met de zusters Geertruit Schaffers, weduwe Froma, en Evirdt Schaffers over de voorwaarden waarop een stuk land bij Oelgunne gelegen, groot 20 grazen, zal mogen uitwateren in het zijlvest van de Drie Delfzijlen.

Regest 91 , 1610 oktober 16: De overste schepper en de scheppers van de Drie Delfzijlen bepalen, dat de scheppers en de secretaris voortaan zelf hun verteringen en die van hun dienaren, schippers of voorlieden, moeten betalen (behalve op de drie gewone warfdagen), en dat zij in plaats daarvan een vacatiegeld van twee daalders per dag zullen ontvangen.

Regest 92 , 1611 september 3: De scheppers van de Drier Delffsijlen besluiten dat Albert Coenders, redger te Adewert, als gebruiker van het Essernijlant, een duiker (pompe) mag leggen in de Essernijlantsdijcken.

Regest 93 , 1614 April 2: Johan Rengers, overste schepper van de Drie Delffsijlen en schepper van Slochter Delffsijl, Assuerus Clandt, schepper van Scharmer Delffzijl, Johan ten Holte, schepper van Dorpster Delffsijl, gecommitteerden van de scheppers van de Drien Delffsijlen verlenen Johan van Deest, rentmeester van de stad Groningen, toestemming om zijn 55 grazen land, gelegen ten westen van de dijk bij Middelbert, te laten uitwateren door de Drie Delfzijlen.

Opgave van de afzonderlijke reglementen behorende bij het Reglement van prinses Anna van 1755 (inv.nr. 89)

Nummering van de zijleden in inv.nr. 119-260

laatste wijziging 27-09-2022

725 beschreven archiefstukken

1 gedigitaliseerd

totaal 1 bestand

Delen

Duurzaam webadres

Mijn Studiezaal

Stel een vraag of plaats een opmerking op de tijdlijn

Reageren