In 1965 heeft het Rijksarchief te Groningen via Mevrouw Willemsen te Assen van de erven K.J. Ritzema van Ikerna ten geschenke ontvangen: stukken afkomstig van de boerderij Zijlbrugge onder Westernieland. De boerderij bestaat niet meer in zijn oorspronkelijke vorm. Volgens "Ommelander Geslachten" van K.J. Ritzema van Ikema (overl. 5 mei 1964), aan welk boek meer gegevens voor inleiding en genealogie werden ontleend, is zij in 1661 gebouwd door Eisso Wiersema en Aeilke Tjeerts. Voor die tijd moet er echter ook een boerderij van die naam gestaan hebben of tenminste daar in de buurt. In 1651 erft Eisso Wiersema de gerechte helft van Zijlbrugge van zijn moeder Claassien Wichers *  , bij zijn huwelijk in 1648 had hij de eerste helft gekocht. Deze akte van scheiding en deling wordt in "Ommelander Geslachten" volledig weergeven. Op oude kaarten komt Zijlbrugge echter niet voor. Voor 1600 zou een Ulphert Aissens op Zijlbrugge gewoond hebben. In de zestiger jaren van onze eeuw waren de dikke muren van de 300 jaar oude boerderij zodanig gescheurd door de hevige trillingen veroorzaakt door het boren naar aardgas, dat het voorgebouwmoest worden afgebroken. In 196H is het nieuwe voorgebouw klaar. Mevrouw R.A. Luitjens- Dijkveld Stol wijdt in het Groninger Landbouwblad van 21 december 1964 een lang artikel aan Zijlbrugge en zijn bewoners. Het zijl- en dijkrecht in Westernieland lag oorspronkelijk op 3 heerden, n.l. Rixumaheerd, Sickumaheerd en Zijlbrugge. Dit waren heerden die meer dan de (verplichte) 30 jukken land hadden binnen de oude dijk, d.w.z. binnen de dijk die bij de kerstvloed van 1717 grotendeels werd weggeslagen *  . Het zijlrecht van Rixumaheerd en Sickumaheerd werd waarschijnlijk gekocht door de familie Wiersema op Zijlbrugge.

Als Eisse Wiersema (overl. 1668) in 1651 Zijlbrugge erft, is hij sinds 1648 zijlrichter namens Zijlbrugge bij het Schouwerzijlvest, als opvolger van zijn in 1648 overleden broer Jurrien. Ook de beide andere broers van Eisso, Wicher en Albert Wiersema, waren zijlrichters, evenals hun vader Garbrand (overl. 1623) en hun grootvader Cornelis Wyrsema (overl. 1609). Zij waren, behalve Wicher, zijlrichters op Rollingeweer. Op Zijlbrugge rustte een staande zij leed. Eisso Wiersema (overl. 1668) en zijn vrouw Aeilke Tjeerts hadden 5 kinderen. Hun zoon Tjeert werd na zijn vader zijlrichter op Zijl-Brugge (van 1674-1694 en na zijn overlijden werd hij op gevolgd door de tweede zoon van Eisso, Jurrien Wiersema. Laatstgenoemde bleef bijgezel en na zijn dood in 1710 kwam Zijlbrugge met het zijlrichterschap in handen van de kleinzoon van Eisso, n.l. Eisso Garbrants Wiersema. Garbrant was de oudste zoon van Eisso en Aeilke, hij was landbouwer in Kloosterwijtwert. Aan de heerd Zijlbrugge waren meerdere rechten verbonden, het verschijnen in Ommelander Landdag (Eisso Wiersema overl. 1668), het bijwonen van de vergadering van Stad en Lande, gecommitteerde van de raad der Ommelanden (Cornelis Garbrants Wiersema overl. 1730) *  , ouderling (Eisso Garbrants Wiersema 1685-1759). Er waren maar enkele eigenerfden die deze rechten bezaten, meestal waren deze rechten voorbehouden aan adellijke personen. De bewoners van Zijlbrugge waren aanvankelijk geen eigenaren, maar beklemde meiers. Deze omstadigheid gaf nogal eens aanleiding tot wrijving, de eigenaren hadeen vaak bezwaar tegen het erkennen van erfgenamen als nieuwe meiers *  .

In 1710 bij het overlijden van Jurrien Wiersema, vrijgezel, zoon van Eisso Wiersema en Aeilke Tjeerts, komt Zijlbrugge met de vaste beklemming van het land aan Eisso Grabrands Wiersema, terwijl de eigendom onder de erfgenamen van de eigenaar wordt verdeeld. Als in 1730 zijn broer Cornelis Garbrants Wiersema overlijkdt, ruilt Eisso Garbrands Zijlbrugge in tegen de vaderlijke boerderij in Kloosterwijtwerd waar hij geboren was en waar Cornelis boer was. Zijlbrugge kwam aan Trientje Wiersema, dochter van wijlen Cornelis en wijlen zijn vrouw Grietje Cleveringa. Zij werd later de nieuwe beklemde meier. Tijdens haar minderjarigheid verkreeg haar voogd en oom Eisso Garbrants Wiersema verschillende delen van de heerd Zijlbrugge in eigendom door koop *  . Toen Trientje Wiersema introuwde in de familie der eigenaren door haar huwelijk in 1741 met Folkerus Rijpma, werden veel moeilijkheden tussen meiers en eigenaren Zij varen, behalve Wicher, zijlrichters op Rollingeweer. Op Zijlbrugge rustte een staande zijleed. Eisso Wiersema (overl. 1668) en zijn vrouw Aeilke Tjeerts hadden 5 kinderen. Hun zoon Tjeert werd na zijn vader zijlrichter op Zijlbrugge (van 1674-1694) en na zijn overlijden werd hij opgevolgd door de tweede zoon van Eisso, Jurrien Wiersema. Laatstgenoemde bleef vrijgezel en na zijn dood in 1710 kwam Zijlbrugge met het zijlrichterschap in handen van de kleinzoon van Eisso, n.l. Eisso Garbrants Wiersema. Garbrant was de oudste zoon van Eisso en Aeilke, hij was landbouwer in Kloosterwijtwert.

Aan de heerd Zijlbrugge waren meerdere rechten verbonden, het verschijnen in Ommelander Landdag (Eisso Wiersema overl. 1668), het bijwonen van de vergadering van Stad en Lande, gecommitteerde van de raad der Ommelanden (Cornelis Garbrants Wiersema overl. 1730) *  , ouderling (Eisso Garbrants Wiersema 1685-1759). Er waren maar enkele eigenerfden die deze rechten bezaten, meestal waren deze rechten voorbehouden aan adellijke personen. De bewoners van Zijlbrugge waren aanvankelijk geen eigenaren, maar beklemde meiers. Deze omstandigheid gaf nogal eens aanleiding tot wrijving, de eigenaren hadden vaak bezwaar tegen het erkennen van erfgenamen als nieuwe meiers *  . In 1710 bij het overlijden van Jurrien Wiersema, vrijgezel, zoon van Eisso Wiersema en Aeilke Tjeerts, komt Zijlbrugge met de vaste beklemming van het land aan Eisso Grabrands Wiersema, terwijl de eigendom onder de erfgenamen van de eigenaar wordt verdeeld. Als in 1730 zijn broer Cornelis Garbrants Wiersema overlijdt, ruilt Eisso Garbrands Zijlbrugge in tegen de vaderlijke boerderij in Kloosterwijtwerd waar hij geboren was en waar Cornelis boer was. Zijlbrugge kwam aan Trientje Wiersema, dochter van wijlen Cornelis en wijlen zijn vrouw Grietje Cleveringa. Zij werd later de nieuwe beklemde meier. Tijdens haar minderjarigheid verkreeg haar voogd en oom Eisso Garbrants Wiersema verschillende delen van de heerd Zijlbrugge in eigendom door koop *  . Toen Trientje Wiersema introuwde in de familie der eigenaren door haar huwelijk in 1741 met Folkerus Rijpma, werden veel moeilijkheden tussen meiers en eigenaren vanzelf opgelost.

In 1790 als Cornelis Wiersema is overleden, zoon van Eisso Garbrants Wiersema en Anje Cornelis Kimminga en beklemd meier op Zijlbrugge, wordt zijn broer, ds. Albertus Wiersema met zijn vrouw Anje Wieringa, de opvolger. Voor 3000 gld. wordt overeengekomen dat de opvolging erkend wordt op Zijlbrugge met 97,75 jukken beklemd land, met een jaarlijkse vaste huur van 293 gulden en de beklemming zal zijn vast, altoosdurend en in alle liniën verervende. Oorspronkelijk was de beklemming alleen vast. De erven Rijpma, kinderloos, verkopen de eigendom van de plaats tenslotte aan Eisso Wiersema, zoon van ds. Albertus Wiersema. Eisso was assessor te Wehe en getrouwd met Trientje Lammerts *  . In 1841 komt de volledige eigendom van de plaats Zijlbrugge met het land, de staande zijlregtereed van Schouwerzijl en het gestoelte uit de kerk van Westernieland aan Jan Alberts Ritzema en Aaltje Hiepkes Doornbos *  . Jan Alberts is de laatste zijlrechter van Westernieland op Zijlbrugge. In 1856 wordt het waterschap Hunsingo opgericht, waardoor het zijl- en dijkrecht verviel. Jan Alberts Ritzema wordt eerste voorzitter van het derde onderdeel van het waterschap Hunsingo *  .

Recapitulerende:
In 1712 na de dood van Jurrien Wiersema koop Eisse Garbrants Wiersema Zijlbrugge, groot 48.875 ha., vaste huur fl. 293,-, voor fl. 10.000,-. In 1792 na de dood van Cornelis Eisso's Wiersema, koopt ds. Albertus Wiersema Zijlbrugge, groot 46.875 ha, vaste huur fl. 293,-, voor fl. 10.500,-.
In 1841 kopen Jan Alberts Ritzema en Aaltje Hiepkes Doornbos van de erven Maria Wiersema Zijlbrugge, groot 49-977 ha, vaste huur fl. 293,-, met de staande zijlregter- en dijkregtereed voor fl. 31.000,- *  . Maria was de laatste der Wierserna's.
In 1950 als K.J. Ritzema van Ikema op Zijlbrugge woont is het 58.31 ha groot *  , gemengd bedrijf, omgeven door een gracht. De inventaris is op de traditionele wijze ingedeeld in stukken betreffende personen, verdeeld in particuliere en zakelijke stukken en in stukken betreffende verwerving en beheer van goederen, ingedeeld volgens plaats. Aan de inventaris zijn toegevoegd een zegellijstje, een index op geografische namen en op persoonsnamen en een genealogie.

De vrij uitgebreide genealogie is samengesteld aan de hand van de stukken en met behulp van "Ommelander Geslachten" *  . Stukken Wiersema komen ook voor in het archief Reinders *  , o.a. het huwelijkskontrakt van Eisso Garbrants Wiersema en Anje Cornelis Kimminga. Hun dochter Anna Wiersema trouwde in 1772 met Cornelis Jans Doornbosch. Atje Doornbosch, hun dochter, trouwde met G. Reinders. Genealogisch is ook te verklaren de herkomst van de stukken Euwes, Reinders en Westerdijk *  in het archief. De vrij oude processtukken (1603-1699) betreffende het recht van overpad, naarkoop en het verdelen van een erfenis doen aanvankelijk ietwat vreemd aan in het verband van dit archief *  . De "link" wordt gelegd door het stuk betreffende Hilje Zuideveld *  (*1815) clie door haar moeder Lizabet Popkes Westerhuis verwant was aan de familie Westerdijk. Zelf was Hilje de grootmoeder van Grietje H.B. Bruins, vrouw van Klaas Jan Ritzema (*1879). De naam Ritzema van Ikema ontstaat in 1926 als Klaas Jan Ritzema de naam van zijn moeder Ebeltje Jans van Ikema erbij aanneemt. De naam Ikema is afkomstig van de Ikemaheerd in KLcosterburen, waar de betovergrootvader van Ebeltje Jans,. Claas Jans (ca. 1750) boer was. De naam Ritzema is ook van "Vrouwelijke komaf", de overgrootvader van Jacob Jans Ritzema, Jacob Grijns, was getrouwd in 1773 met Auke Jacobs Ritzema, geboren in Pieterburen ca. 1750. Hun kinderen namen na 1811 de naam Ritzema aan. Bij het samenstellen van de genealogie is meer gelet op de "loop" van de boerderijen door de verschillende takken van de verschillende families, dan op het weergeven van volledige data, die over het algemeen makkelijk te vinden zijn in de "Ommelander Geslachten". Ook is getracht de funkties van de personen weer te geven in de genealogie.

Ommelander Geslachten door K.J. Ritzema van Ikema.

De lijsten der hoogstaangeslagenen in het departement van de Westereems, door Dr. P.J. van Winter.

Verklaring: 1. zegelaar(s), 2. inv. nr., 3. datum, 4. materiaal, 5. kleur, 6. vorm, 7. afmetingen in mm., 8. staat, 9. wijze van bevestiging, 10. randschrift, 11. zegelclausule, 12. tegenzegel.

1; 1. Stadhouder en Hoofdmannen. 2. 97. 3. 1691 december 4. 4. was. 5. rood. 6. rond. 7. 5,9 cm. 8. 1. besch. 9. uith. 10. GERICHTSKAMER DER STAD GRONINGEN. 11. onses groten segul wietentlijk an doen hangen.

2; Idem, inv. nr. 93, 1720 februari 20.

3; 1. Hindrik Grimmenga redger te Wetsinge. 2. 112.1. 3. 1722 mrt. 21. 4. was. 5. groen. 6. rond. 7. 4,5 cm. 8. gaaf. 9 uith. 10. HINDRIK GRIMMENGA. 11. heb ik redger desen met mijn amptszegul bevestiget.

4; 1. Lambartus Eijlerts redger van Pieterburen. 2. 102. 3. 1724 mei 2. 4. was. 5. groen. 6. rond. 7. 3,8 cm. 8. 1. besch. 9. uith. 10. LAMBARTUS EILERTS. 11. tot vestenisse van desen hebbe ick mijn amptszegel hieronder aengehangen. 12. contrazegel.

5; 1. Lambartus Eylerts redger. 2. 112.2. 3. 1736 juni 19. 4. was. 5. groen. 6. rond. 7. 4 cm. 8. gaaf. 9. uith. 10. LAMBARTUS EILERTS. 11. tot vestenis met mijn amtszegul bevestigt. 12. contrazegel.

6; 1. Gerhard Alberda van Dijksterhuis. 2. 104. 3. 1737 augustus 5. 4. was. 5. rood. 6. rond. 7. __ 8. zw. besch. 9. uith. 10. .__. 11. tot vestenis van desen met mijn angebooren adelycken erf-zegull bevestiget. 12. contrazegel.

7; 1. Joost Lewe. 2. 49. 3. 1745 februari 6. 4. was. 5. rood. 6. rond. 7. 4,6 cm. 8. 1. besch. 9. uith. 10. __ 11. zo hebbe ik met mijn angeboren adelijken erfzegull bevestiget. 12. contrazegel.

8; Zie nr. 6 inv. nr. 43. 1758 april 13.

9; 1. Jan Kuyl van Trojen rigter van Aduard. 2. 106. 3. 1767 feb. 19. 4. was. 5. groen. 6. rond. 7. 5.5 cm. 8. 1. besch. 9. uith. 10. HET SEGEL VAN DE REGHTSTOEL VAN GROOT-ADUARD. 11. heb ik regter met mijn ambtszegul bekragtiget. 12. contrazegel.

10; 1. Henricus Cleveringa, rigter van Eenrum. 2. 51. 3. 1767 nov. 26. 4. was. 5. groen. 6. rond. 7. __ 8. zw. besch. 9. uith. 10. HENRICUS .......NGA. 11. tot verstenisse heb ik met mijn gewoon zegul gecorroboreert. 12. contrazegel.

11; Zie nr. 9. inv. nr. 107. 1767 december 10.

12; Zie nr. 10. inv. nr. 108. 1768 mei 31.

13; Zie nr. 1. inv. nr. 105. 1770 mrt. 2.

14; Zie nr. 10. inv. nr. 112.5. 1771 juli 2.

15; 1. Nicolaus Guichart richter van Platvoetshuis. 2. 44. 3. 1776 mrt. 29. 4. was. 5. groen. 6. rond. 7. 4,9 cm. 8. 1. besch. 9. uith. 10. SIG. NICOLAUS GUICHART. 11. met het anhangen van mijn zegul gecorroboreert, 12. contrazegel.

16; Zie nr. 10. inv. nr. 112.6 1786 mei 23.

17; 1. Albert Pieter Driessen richter van Platvoeshuis. 2. 109.2. 3. 1790 juni 9. 4. was. 5. groen. 6. rond. 7. 4,5 cm. 8. zw. besch. 9. uith. 10. ALBERTUS PETRUS DRIESS... 11. met het aanhangen van mijn gewoon zegul gecorroboreert. 12. contrazegel.

18; 1. Adam Tebbens richter van het Grote en Kleine Reedschap. 2. 109. 3. 1792 juni 1. 4. was. 5. groen. 6. rond. 7. 4,8 cm. 8. 1. besch. 9. uith. 10. ADAM TEBBENS. 11. met mijnen gewoon zegul bevestigd. 12. contrazegel.