Uw zoekacties: Stichting Weltevreden, (1522) 1866 - 1980

422 Stichting Weltevreden, (1522) 1866 - 1980 ( Groninger Archieven )

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
Historie
422 Stichting Weltevreden, (1522) 1866 - 1980
Inleiding
Historie
ead-typering:
bioghist
Organisatie: Groninger Archieven
Toen Geertruida Johanna Elisabeth Jullens, echtgenote van mr. Frederik Zacharias Reneman, op 20 oktober 1865 te Wijckel in Gaasterland kwam te overlijden, liet zij al haar goederen, waaronder haar buitenplaats Weltevreden te Harenermolen, na aan haar man. De bedoeling van het echtpaar, dat geen kinderen bezat, was evenwel dat aan deze goederen een bestemming ten algemenen nutte zou worden gegeven, Renemans testament van 13 november daaropvolgende bevatte dan ook een legaat dat bepaalde dat op de buitenplaats te Harenermolen een huis van weldadigheid zou worden gesticht voor de verpleging van behoeftige wezen, oude mannen en vrouwen, bij voorkeur behorende tot de Nederduitsche Hervormde Gemeente van Haren. Daartoe had hij behalve een som van 30.000 gulden ook zijn andere onroerende goederen te Haren en elders in de provincie Groningen, die eerder merendeels aan zijn vrouw zullen hebben toebehoord, aan de stichting vermaakt *  . 't Huis "Weltevreden" geschilderd door Jan Ensing. Links de Hoge Hereweg naar Zuidlaren, rechts de weg naar de Punt. Zie GVA (1959) 13.
Al voor zijn dood op 8 juni 1866 was Reneman echter begonnen aan de verwezenlijking van genoemd plan, zodat de eerste bijeenkomst van het bestuur der stichting plaats vond op 9 april van dat jaar. De eerste bestuurders of voogden zijn door Reneman benoemd, terwijl hij tevens een aantal personen als mogelijke opvolgers heeft aangewezen. Daarna zou het bestuur bij vacatures bij voorkeur uit nakomelingen van de voogden dienen te worden aangevuld. In verband met zijn nieuwe bestemming werd Huize Weltevreden aan de zuidzijde belangrijk vergroot. Eveneens werd aan de andere zijde van de straatweg op grond van de stichting een boerderij gebouwd. De bewoners van het nieuwe gasthuis werden 'bevoorrechten' genoemd, ook en vooral later 'conventualen' en 'conventualinnen'. Daarnaast had men de 'buitenbedeelden'; dit waren de behoeftigen die alleen een regegelde uitkering ontvingen. De dagelijkse leiding in Huize Weltevreden werd aan één der bevoorrechten toevertrouwd, de zgn. chef. Dit bleef zo tot 1950, toen iemand van buiten het gasthuis, de weduwe E. Bazuin-Horst, tot 'moeder' werd aangesteld. In 1892 bepaalden de toenmalige voogden dat, wanneer er geen van hen meer in functie zou zijn, 'tot meerderen waarborg van een richtig beheer' een commissie van vijf leden zou worden benoemd, te kiezen door de Raad der gemeente Haren en door de kerkvoogden en kerkeraden der Nederlandsche Hervormde gemeenten van Haren en Noordlaren en wel door elke corporatie van één lid uit hun midden. Deze commissie kreeg ten eerste tot taak de jaarlijkse controle der financiële bescheiden der stichting en daarnaast de verkiezing, bij voorkomende vacatures, van een nieuwe voogd uit een dubbeltal, haar aangeboden door het bestuur. Bij het opmaken van de voordracht zouden afstammelingen van de vroegere voogden het eerst in aanmerking komen.
De commissie werd pas na het overlijden van voogd P. Noordhoff in 1903 benoemd. Na de tweede wereldoorlog voldeed het gasthuis steeds minder aan de eisen die in de moderne tijd aan het wonen worden gesteld. Zo trof men in de kamers nog bedsteden aan en was er behalve in de grote keuken nergens stromend water. Dankzij een belangrijk legaat dat de oud-voogd B. Noordhoff bij zijn overlijden in 1959 aan de stichting bleek te hebben vermaakt, kon tenslotte tot uitbreiding en restauratie van Huize Weltevreden worden besloten. Na veel plannen werd in juli 1964 begonnen met de bouw van twee nieuwe vleugels, die een jaar later gereed kwamen. Vervolgens werd overgegaan tot restauratie van het hoofdgebouw. Dit werk viel enorm tegen en werd pas in mei 1967 voltooid. De kosten ervan waren ook zodanig opgelopen, dat onder meer tot verkoop van de boerderij te Harenermolen met bijbehorende landerijen moest worden overgegaan. De gehele verbouwing, die onder leiding van het architectenbureau De Vrieze en Dekker is uitgevoerd, heeft echter wel aan de verwachtingen voldaan.
Ook in andere opzichten is Weltevreden in de afgelopen decennia met zijn tijd meegegaan. Zo zijn in 1959 wegens de door de wet op stichtingen van 1956 gestelde eisen nieuwe statuten opgesteld. Deze schreven onder meer voor dat de boekhouding in het vervolg door een accountant moest worden gecontroleerd. In verband daarmee werd de Commissie (van 1892) omgezet in een Commissie van Beroep. Voorts werd, toen mevr. Bazuin haar functie van 'moeder' in 1973 neerlegde, de leiding van het huis toevertrouwd aan een directrice, mevr. H. Lambeck-Baar *  . Ook woorden als gasthuis en conventualen geraakten wegens hun ouderwetse klank gaandeweg in onbruik. Sinds de nieuwbouw betalen de bewoners van Weltevreden trouwens ook een, zij het aangepaste huur. Huize Weltevreden kan men dus nu beter een bejaardenhuis noemen. Evenals voorheen is het echter een instelling waar men de bejaarde bewoners zoveel mogelijk voor zich zelf laat zorgen, zodat zij hun zelfstandigheid behouden.
Geschiedenis van het archief
Verantwoording van de inventarisatie
Bijlagen
Genealogische tabel
Lijst der voogden van de stichting

Kenmerken

Beschrijving:
Inventaris van het archief van de stichting Weltevreden
Bewerker:
L.J. Noordhoff
Behoort tot collectie:
Rijk
Laatste Publicatie:
1988
Omvang:
4,2 m standaardarchiefberging