Uw zoekacties: Dijkrecht van Wierum en de Hooge en Lage Paddepoel(en), 1749-1856

2774 Dijkrecht van Wierum en de Hooge en Lage Paddepoel(en), 1749-1856 ( Groninger Archieven )

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Naar boven om te zoeken
2774   Dijkrecht van Wierum en de Hooge en Lage Paddepoel(en), 1749-1856
Inleiding
Afb. 1 Kaart, waarop de ligging van het waterschap
Erfgoedstuk
Geschiedenis van de archiefvormer
2774 Dijkrecht van Wierum en de Hooge en Lage Paddepoel(en), 1749-1856
Inleiding
Geschiedenis van de archiefvormer
Organisatie: Groninger Archieven
laatste wijziging 24-12-2014
-
Het gezamenlijk optrekken van het Wierumerhamrik, de buren van Paddepoel en het klooster Selwerd dateert van 1435, toen Wierum toestemming kreeg via Paddepoel naar het Aduarderzijlvest uit te wateren. Kort tevoren, in 1430, hadden Paddepoel en Selwerd zich door de aanleg van een grondzijl onder het Reitdiep/Westerdiep door verzekerd van de afwatering naar dat zijlvest in plaats van de waterafloop door de Hunze of het Selwerderdiep. De inlating van Noorddijk in het Winsumerzijlvest (1408) en die van het Oosterstadshamrik en het Westerstadshamrik in het Scharmerzijlvest (1424 en 1434) zijn aanwijzingen voor de dichtslibbing van het Selwerderdiep, dat als afwateringskanaal en vaarweg grotendeels zijn funktie verloor.
Het doortrekken van het Reitdiep van Dorkwerd naar Wierum ontnam (een deel van) Wierum en de Hooge Paddepoel de mogelijkheid van een rechtstreekse afwatering naar het Aduarderzijlvest; de oude waterverbinding tussen Dorkwerd en het Selwerderdiep, die de Paddepoelen scheidde, is blijkbaar zeer snel afgedamd en dichtgegroeid.
Het rechttrekken van het Reitdiep bij Garnwerd in 1629 betekende indirekt het einde van de verbinding tussen de Paddepoelen en het Aduarderzijlvest: de met dat werk samenhangende verdieping van de bovenloop van het Reitdiep ten behoeve van de scheepvaart naar en van Groningen moest wel leiden tot afbraak van de betrekkelijk ondiep liggende grondzijl. In 1633 hebben burgemeesters en raad van de stad Groningen besloten de grondzijl op haar kosten te verwijderen. * 
Na de afbraak van de grondzijl is het dijkrecht van Wierum en de Hooge en Lage Paddepoel een zelfstandige organisatie geworden. Ten behoeve van de afwatering zijn pompen (afsluitbare duikers) door de Reitdiepsdijk gelegd.
Volgens het reglement van 1755 waren in dit dijkrecht een schotbeurder werkzaam alsmede vier schouwers, die dijkrechters, scheppers of gecommitteerden werden genoemd.
De topografie van het dijkrecht is moeilijk, omdat er sprake is van de Hooge en Lage Paddepoelen, terwijl het Wierumer hamrik in de Hooge Paddepoel ligt. Volgens een tekening bij een advies van de hoofdingenieur Wellenbergh aan g.s *  . was het dijkrecht wat de afwatering betreft in drie delen verdeeld, elk met een pomp in de Reitdiepsdijk. De zuidgrens was het Penningsdijkje ten noorden van het Blauwborgje; dit was ook de grens tussen de gemeenten Noorddijk en Groningen, en van 1856 tot 1878 de grens tussen het waterschap Hunsingo en het Zijlvest der Drie Delfzijlen.
Wat de dijk betreft, deze stond van de pendingsloot (Penningsdijkje) tot aan de Wierumerschouw onder schouw van de dijkrechters. Omstreeks 1800 was de dijk in 27 panden verdeeld; opvallend is het aandeel van de provincie in het Wierumer hamrik met ruim 130 roeden of circa 500 meter (inv.nr.27).
Op de bovengenoemde tekening worden ten noorden en noordoosten van het dijkrecht vermeld de Landen van het Selwerderdiepje en het Selwerderdiepje, als een vrij afstromend grensgebied van het Wetsingerzijlvest; dit smalle gebied waterde bij Wierumerschouw uit in het Reitdiep.
Het dijkrecht van Wierum is in 1856 in het waterschap Hunsingo opgenomen.
laatste wijziging 24-12-2014
32 beschreven archiefstukken
1 gedigitaliseerd
totaal 1 bestand
Literatuur
Het waterstaatsverleden van de provincie Groningen (Groningen 1939).
laatste wijziging 24-12-2014
32 beschreven archiefstukken
1 gedigitaliseerd
totaal 1 bestand

Kenmerken

Beschrijving:
Inventaris van het archief van het dijkrecht van Wierum en de Hooge en Lage Paddepoel(en)
Bewerker:
A.L. Hempenius
Behoort tot collectie:
Waterschap Noorderzijlvest
Laatste Publicatie:
1994
Omvang:
0,1 meter
Bijzonderheden:
In druk verschenen als inventaris 35 in 1994 in A.L. Hempenius en C. Tromp, Inventaris van archieven van zijlvesten en dijkrechten. Groningen 1994. Publikaties van het Rijksarchief in Groningen 11. In deze publikatie ook de algemene inleiding en de inventarissen van de archieven van het Waterschap Hunsingo. Eerder zijn deze inventarissen gepubliceerd in J.A. Feith, Catalogus der inventarissen van de archieven der voormalige zijlvestenijen en dijkrechten in de provincie Groningen (Groningen/Den Haag 1901).
Licentie:
CC0 1.0 Public Domain Dedication
Categorie:
Archiefvormer(s):
 
Archiefvormer Wierum en de Hooge en Lage Paddepoel(en), dijkrecht van, ca. 1633 - 1856
laatste wijziging 24-12-2014
32 beschreven archiefstukken
1 gedigitaliseerd
totaal 1 bestand