Uw zoekacties: Samenwerkende Groninger Bondsspaarbanken Groep, 1842 - 2000

2324 Samenwerkende Groninger Bondsspaarbanken Groep, 1842 - 2000 ( Groninger Archieven )

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
1. Geschiedenis van Spaarbanken in Nederland * 
2. Geschiedenis van de rechtsvoorgangers van de Samenwerkende Nederlandse Spaarbanken (SNS)
2.1. Rechtsvoorgangers en fusiegeschiedenis
SNS Reaal Groep N.V. is eigenaar van een groot aantal archieven van rechtsvoorgangers van de SNS Bank. Deze rechtsvoorgangers waren zelfstandige spaarbanken die verspreid over heel Nederland gevestigd waren. De spaarbanken werden veelal op initiatief van de departementen van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen opgericht. Enkele zijn op een andere manier ontstaan, bijvoorbeeld op initiatief van een plaatselijke vereniging (Ruinen, Hoogeveen), een afdeling van een ander genootschap dan de Maatschappij tot Nut (Beerta) of op initiatief van enkele plaatsgenoten (Kommerzijl). Ook namen soms particulieren, bijgestaan door de plaatselijke overheid (Lochem) of kerkelijke bestuurders (het Oud Diaken Gezelschap uit Appingedam) de eerste stap tot de oprichting van een spaarbank.
2324 Samenwerkende Groninger Bondsspaarbanken Groep, 1842 - 2000
Inleiding
2. Geschiedenis van de rechtsvoorgangers van de Samenwerkende Nederlandse Spaarbanken (SNS)
2.1. Rechtsvoorgangers en fusiegeschiedenis
SNS Reaal Groep N.V. is eigenaar van een groot aantal archieven van rechtsvoorgangers van de SNS Bank. Deze rechtsvoorgangers waren zelfstandige spaarbanken die verspreid over heel Nederland gevestigd waren. De spaarbanken werden veelal op initiatief van de departementen van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen opgericht. Enkele zijn op een andere manier ontstaan, bijvoorbeeld op initiatief van een plaatselijke vereniging (Ruinen, Hoogeveen), een afdeling van een ander genootschap dan de Maatschappij tot Nut (Beerta) of op initiatief van enkele plaatsgenoten (Kommerzijl). Ook namen soms particulieren, bijgestaan door de plaatselijke overheid (Lochem) of kerkelijke bestuurders (het Oud Diaken Gezelschap uit Appingedam) de eerste stap tot de oprichting van een spaarbank.
Organisatie: Groninger Archieven
In de eerste helft van de jaren zeventig van de twintigste eeuw zijn - in een paar fusiegolven - plaatselijke spaarbanken samengegaan in regionale spaarbanken. Door een fusie van twee van deze regionale banken ontstond in 1987 de Samenwerkende Nederlandse Spaarbanken (SNS). In 1990 sloten zich opnieuw enkele regionale banken aan bij de SNS. In de loop van de jaren negentig voegden nog enkele regionale banken en individuele leden van de Coöperatieve Vereniging voor Bondsspaarbanken zich bij de SNS. Hieronder volgt de fusiegeschiedenis; de datum tussen haakjes geeft de oprichtingsdatum van de betreffende spaarbank aan. De rechtsvoorgangers zijn alle genoemd, zodat voor onderzoekers duidelijk is onder welke noemer de verschillende archieven zich bevinden. In de bijlage is dit in een schematische afbeelding weergegeven. De oorspronkelijke plaatsnamen komen vaak terug in de naamgeving van verschillende SNS-Fondsen, opgericht na de fusies.
De SNS als organisatie begint als gezegd in 1987 met het samengaan van de Gelders-Utrechtse Spaarbank en Spaarbank Limburg.
De Gelders-Utrechtse Spaarbank (GUS) te Wageningen is in 1972 ontstaan na het samengaan van de Nutsspaarbank te Wageningen (1846), de Nutsspaarbank in de gemeente Renkum (voorheen Nutsspaarbank Oosterbeek) (1869), de Gemeentespaarbank, later Bondsspaarbank te Arnhem (1834), Bondsspaarbank de Spaarbank voor Ede (1872), de Bondsspaarbank Bennekom, tot 1966 een bijkantoor van Wageningen en van 1966 tot 1971 zelfstandig, en tot slot de Bondsspaarbank Nijmegen, in 1969 ontstaan uit een fusie tussen De Spaarbank van 1850 te Nijmegen (1850) en de Gelderse Spaarbank "Nijmegen" (1919).
De Spaarbank Limburg kwam in 1974 tot stand na een samengaan van de Gemeentespaarbank van Maastricht (1853), van Roermond (Midden Limburg) (1968-1969), van Venlo (1906) en van De Maastrichtse (Bonds)spaarbank (1876).
Drie jaar later, in 1990/1991 sloot de regionale bank Bondsspaarbank Midden Noord Oost Nederland (MNO) zich aan bij de SNS. De MNO was in 1981 ontstaan na het samengaan van de Bondsspaarbank voor Midden en Oost Nederland in Amersfoort (1972) en de Bondsspaarbank Noord-Nederland in Groningen (1970). De Bondsspaarbank voor Midden Nederland (1969) was tot stand gekomen door het samengaan van de Nutsspaarbank Amersfoort (1916) en de Spaarbank te Hilversum (1877) met het bijkantoor Laren (1965). Al eerder, in 1951 had de RK Spaarbank Amersfoort (1910) zich aangesloten bij de Nutsspaarbank Amersfoort, evenals in 1954 de Vereniging Nutsspaarbank te Baarn (1911) en in 1959 de Spaarbank te Scherpenzeel (1862).
Deze Bondsspaarbank voor Midden Nederland ging samen met de Nutsspaarbanken te Zwolle (1818) en Almelo (1839), de Spaarbank-Vereeniging Zutphen (1866), de Spaarbank te Deventer (1841), de Eper Spaarbank (1852) en de bank te Weesp (1818). De Nutsspaarbank Borne (1917) was in 1962 opgegaan in de Nutsspaarbank te Almelo. Deze banken samen vormden de Bondsspaarbank voor Midden en Oost Nederland.
De Bondsspaarbank Noord-Nederland ontstond in 1970 na het samengaan van de Nutsspaarbanken Groningen (1820), de 'Nutsspaarbank van Noord-en Zuidbroek van 1848' en de Nutsspaarbank Veendam en omstreken (1851). In de periode 1972-1980 sloten ook de Nutsspaarbanken, later Bondsspaarbanken van Assen (1837), Hoogeveen (1865), Uithuizen (1846), Hoogezand-Sappemeer (1851), de Spaarbank van het Oud-Diaken Gezelschap te Appingedam (1874), de Nutsspaarbank Zuidhorn (1879) en de Spaarbank van de Landbouwvereniging Kielwindeweer (1882) zich aan. Ook de Christelijke Spaarbank 'Eigen Haard' te Groningen (1914) sloot zich in 1978 aan bij de Bondsspaarbank Noord-Nederland.
Enkele zojuist genoemde banken hadden in 1971 een eigen 'fusiegeschiedenis'. Bij de Nutsspaarbank Groningen had zich in 1968 de Nutsspaarbank te Winschoten gevoegd (1924) en de Nutsspaarbank van Aduard (1879), en op 1 januari 1969 die van Oude Pekela (1838), van Nieuwe Pekela (1852), van Blijham (1861) en die van Termunten of Termunterzijl (1856).
De 'Nutsspaarbank van Noord-en Zuidbroek van 1848' was in 1966 ontstaan na het samengaan van de Nutsspaarbank Noordbroek (1848) en de Spaarbank te Midwolda (1898). Al eerder, in 1966, had de Nutsspaarbank Zuidbroek (1898) zich aangesloten bij die van Noordbroek. De Nutsspaarbank Usquert (1856/1920) sloot zich in 1971 aan bij die van Uithuizen. Bij de Nutsspaarbank van Veendam tenslotte sloot zich de Nutsspaarbank Stadskanaal (1914) aan.
In 1990 sloot ook de Bondsspaarbank Centraal en Oostelijk Nederland (CON) zich aan bij de SNS. Deze bank was in 1986 ontstaan uit een fusie tussen de Bondsspaarbank Centraal Nederland te Apeldoorn en de Bondsspaarbank voor Twente en Oost-Gelderland te Enschede.
De Bondsspaarbank Centraal Nederland te Kampen was in 1974 opgericht na het samengaan van de Bondsspaarbank Kampen-Apeldoorn (1973) en de Bondsspaarbank Meppel-Steenwijk (1971). De Bondsspaarbank Kampen-Apeldoorn ontstond uit een fusie tussen de Nutsspaarbank Kampen (1820) en de Spaarbank voor de gemeente Apeldoorn (1858). Al eerder hadden verschillende banken zich aangesloten bij de Nutsspaarbank Kampen: in 1958 de Over-Veluwsche Spaarbank te Harderwijk (1930), in 1968 de Spaar- en Bewaarbank te Nunspeet (rond 1836) en in 1963 de Nutsspaarbank te Elburg (1873). De Bondsspaarbank Meppel-Steenwijk was in 1971 opgericht na het samengaan van de Nutsspaarbanken te Meppel (1840) en Steenwijk (1842). Bij de laatste bank had zich in 1935 de Nutsspaarbank te Stad Vollenhove (1870) gevoegd en de Nutsspaarbank Lemmer (1843) had zich in 1973 aangesloten.
De Bondsspaarbank voor Twente en Oost-Gelderland was in 1982 ontstaan uit het samengaan van de Bondsspaarbank Oost-Gelderland te Winterswijk en de Bondsspaarbank voor Twente gevestigd te Hengelo. De Bondsspaarbank Oost-Gelderland was ontstaan uit de Nutsspaarbank Winterswijk (1868); bij deze Nutsspaarbank hadden de Spaarbank te Laren (1888), de Nutsspaarbank te Vorden (1819) en het bijkantoor te Groenlo (1949) zich al eerder aangesloten.
De Bondsspaarbank voor Twente was in 1971 ontstaan na het samengaan van de Enschedese spaarbank 'Providentia' (1892) en de Nutsspaarbank te Hengelo (1876). In 1978 sloot ook de Nutsspaarbank Delden (1842) zich aan. Bij 'Providentia' had zich in 1967 de R.K. Spaarbank 'Parcimonia' te Lonneker (1901) aangesloten.
In 1999 is de Samenwerkende Groninger Bondsspaarbankengroep (SGB) opgegaan in de SNS. De SGB is in 1992 ontstaan uit een fusie tussen de Bondsspaarbank voor de Eemsmond en de Bondsspaarbank Noord en West Groningen, gevestigd te Middelstum.
De Bondsspaarbank voor de Eemsmond werd ook wel de Bondsspaarbank Appingedam genoemd, die in 1979 was ontstaan uit de Nutsspaarbanken te Appingedam (1851) en Loppersum (1845), de Bondsspaarbank Noord Oost Groningen en de Spaarbank "Spijk" (1853). Bij de Nutsspaarbank Appingedam sloten zich in 1970 de Nutsspaarbanken 't Zandt (1855) en in 1973 de Nutsspaarbank Ten Boer (1909) aan. De Bondsspaarbank Noord Oost Groningen was in 1970 ontstaan na een fusie tussen de Nutsspaarbanken van Roodeschool (1863) en Uithuizermeeden (1865).
In 1990 fuseerde ook de Spaarbank Beerta (1843) met de Bondsspaarbank te Appingedam.
De Bondsspaarbank Noord en West Groningen is in 1992 ontstaan uit een fusie tussen de Bondsspaarbank Westerkwartier en de Spaarbank Middelstum (ca 1850). De Bondsspaarbank Westerkwartier is in 1970 opgericht na het samengaan van de Nutsspaarbank Grijpskerk (1852) en de Spaarbank Kommerzijl (1872).
De Spaarbank Vlagtwedde (1870) sloot zich in 1992 aan bij de VSB; in 1996 werd het VSB-kantoor overgenomen door de Bondsspaarbank voor de Eemsmond.
Een aantal leden van de Coöperatieve Vereniging voor Bondsspaarbanken maakte geen deel uit van de bovengenoemde clusters en heeft zich in een andere vorm bij de SNS aangesloten. De Spaarbank (later Bondsspaarbank) te Ruinen (1865) deed dit als zelfstandig bank in 1991.
De Bondsspaarbank Berkel-Regge ging in 1995, samen met de Spaarbank te Borculo (1868) op in de SNS Bank Achterhoek-Twente. De Berkel-Regge Bondsspaarbank was in 1987 ontstaan na de fusie tussen de spaarbanken te Goor (1836) en Lochem (1819).
De Nutsspaarbanken Alblasserdam (1861) en Buren (1844) vormden begin 1991 de Spaarbank Rivierenland, samen met de Nutsspaarbank, sinds 1976 Bondsspaarbank te Haastrecht (1877) en de Bondsspaarbank Gorinchem (e.o.). De laatste was in 1970 ontstaan na een samengaan van de Spaarbank Gorinchem (1826), de Spaarbank te Geldermalsen (1870), de Nutsspaarbank Schoonhoven (1826) en de Nutsspaarbank Hardinxveld-Giessendam (1864). In 1975 ging de Spaarbank Meerkerk-Ameide (1871) op in de Bondsspaarbank Gorinchem (e.o.). Ook de Nutsspaarbank, sinds 1978 Bondsspaarbank Tiel (1818) sloot zich in 1991 aan bij de Spaarbank Rivierenland. Bij de bank in Tiel hadden zich eerder, in 1967, de Spaarbank 'Nut en Voordeel' te Tiel (1924) en in 1979 de Nutsspaarbanken Beesd (1866) en Zaltbommel (1928) aangesloten. De Spaarbank Rivierenland trad in 1993 toe tot de SNS als 'SNS Bank Rivierenland N.V.'.
Verdere leden van de Coöperatieve Vereniging voor Bondsspaarbanken, die zich in 1993 afzonderlijk hebben aangesloten, zijn, de Spaarbank van 1818, sinds 1978 Bondsspaarbank van 1818 te Sneek (opgericht dus in 1818). Bij de Spaarbank van 1818 voegde zich in 1964 de spaarbank Sint Jozef te Sneek (1890) en in 1969 de spaarbank te IJlst (1878).
Ook de Nutsspaarbank Wildervank (1844), sinds 1973 Bondsspaarbank Wildervank sloot zich in 1995 als zelfstandige spaarbank aan bij de SNS. Eerder, in 1980, had de spaarbank Bellingwolde (1836) zich aangesloten bij de Bondsspaarbank Wildervank.
In 1999 sloot zich bij de SNS de Nutsspaarbank te Zierikzee (1819) aan en een jaar later de Bondsspaarbank te Katwijk (1875).
Tot slot noemen we de Spaarbank Sint-Pancratius (1910-1988) te Heerlen, de N.V. Spaarbank Centrale Volksbank te Utrecht (1920) en de Algemene Spaarbank voor Nederland te 's-Gravenhage (1920). Deze twee laatste banken zijn in 1992 dochterondernemingen, die onder eigen label bleven bestaan.
3. Geschiedenis en verantwoording van de inventarisatie van de archieven van de rechtsvoorgangers van de SNS
4. Geschiedenis van de Groninger Bondsspaarbanken groep en rechtsvoorgangers
5. Geschiedenis en verantwoording van de inventarisatie
6. Bijlage 1
Bijlage
Organisatie-overzicht i
Inventaris