Na de Duitse inval werd de politie ingrijpend veranderd. Om te beginnen werd naast het Nederlandse politie- apparaat een klein Duits politie-apparaat ingesteld dat bestond uit de volgende onderdelen: de Ordungspolizei (Ook wel Grüne Polizei genoemd vanwege de kleur van het uniform.)-een orde politiekorps-, de Sicherheitspolizei onderverdeeld in Gestapo (politieke recherche) en de Kripo (gewone recherche). Aan de Sicherheitspolizei werd de Sicherheitsdienst nog toegevoegd, die zich met politieke recherche bezighield. Ook de Abwehr, de militaire contraspionage was op dit gebied actief.De zgn. Aussenstellen, waarvan er zes in Nederland waren, omvatten niet meer dan 30 à 40 man. De Aussenstelle in Groningen, die de vier noordelijke provincies bestreek, werd geleid door S.S. Sturmbannführer G.G. Haase, met als ondercommandant S.S.-Hauptsturmführer Friedrich Bellmer. Zij was gevestigd in het 'Scholtenshuis' in Groningen.

Het toezicht op de gehele politie werd in handen gelegd van de Duitse Reichskommissar Seyss-Inquart, terwijl de Ordnungspolizei op alle hogere niveaus de Nederlandse politie controleerde. Op sleutelposities werden voor de bezetter betrouwbare personen benoemd. De politiezorg werd na enige tussenstappen tot staatszorg gemaakt en ondergebracht bij het Ministerie van Justitie onder een directeur-generaal. Het toezicht op de Nederlandse politie was in hoogste instantie opgedragen aan de Hogere SS-en Politieleider, die als zodanig reeds het bevel had over de in het bezette gebied ingezette SS-en Duitse politie-eenheden. Als Commissaris-Generaal voor Openbare Veiligheid stond hij met 3 nadere Commissarissen-Generaal de Rijkscommissaris bij in het hoogste bestuur van bezet Nederland. De Hogere SS- en Politieleider in Nederland, Hanns Albin Rauter, stond aan het hoofd van zowel de Nederlandse als de Duitse politie. Het gehele politieapparaat omvatte ten hoogste 700 man. In bijlage 1 (Organisatieoverzichten) is de organisatie van de gemeentepolitie Groningen anno 1942 opgenomen. In hetzelfde jaar ging de bezetter over tot de oprichting van de vrijwillige hulppolitie, een organisatie die eind 1943 werd verdrongen door de landwacht. Er kwam een recherche-centrale belast met toezicht op de recherche, gegevensverzameling en behandeling van zware delicten.

Het duurde tot einde 1942 vooraleer, formeel althans, van ingrijpende plannen bleek. Allereerst ingevolge de Verordening van de Rijkscommissaris van 28 november 1942 op de politionele diensten in de gemeenten, die de politie terugbracht tot twee soorten namelijk: gemeentepolitie (in ruim 120 door de Secretarissengeneraal van Justitie en Binnenlandse Zaken aangewezen stedelijke gemeenten) en Marechaussee in de overige. De gemeenteveldwacht ging over in de Marechaussee, waarin de Rijksveldwacht al per 1 maart 1941 was opgenomen. De grote reorganisatie was vervat in de Verordening Organisatie Politie (VOP) van 14 december 1942. Deze trad per 1 maart 1943 in werking en stelde het Rijkspolitiebesluit van 1935 buiten werking.

Op l maart 1943 werd de Nederlandse politie gereorganiseerd. Met ingang van die datum werd de gemeentepolitie Groningen Staatspolitie. In Groningen werd de reorganisatie een feit per 1 januari 1944, omdat een onvoldoende personeelsbezetting een gehele doorvoering onmogelijk maakte. De recherche, nu de Staatsrecherche nam een belangrijke plaats in. Hierbij werd Groningen een hoofdafdeling genoemd, voor de 3 noordelijke provincies, maar daar is weinig van terecht gekomen. Tenslotte werden er in 1943 twee nieuwe afdelingen geformeerd: een hondenbrigade en een afdeling bereden politie.