Mijn Studiezaal (inloggen)
1079 Gemeente Molenaarsgraaf, 1939 - 1985 ( Regionaal Archief Dordrecht )
1079
Gemeente Molenaarsgraaf, 1939 - 1985
Aanwijzingen voor de gebruiker
Openbaarheidsbeperkingen
Beperkingen aan het gebruik
Andere toegangen
Aanvraaginstructie
Citeerinstructie
laatste wijziging 05-02-2024
1.041 beschreven archiefstukken
Inleiding
1. Geschiedenis van de gemeente Molenaarsgraaf 
1079 Gemeente Molenaarsgraaf, 1939 - 1985
Inleiding
1.
Geschiedenis van de gemeente Molenaarsgraaf
Wanneer de gemeente Molenaarsgraaf is ontstaan, is niet met zekerheid te zeggen, doch in de 11e en 12e eeuw komt meermalen de naam Molenaersgraeff voor.
Op 10 februari 1244 werd door de Proost en het Kapittel van Sint Maria te Utrecht aan de ingezetenen van Molenaarsgraaf toestemming verleend om een kapel met priester en een eigen begraafplaats te hebben. Verondersteld wordt dat de naam Molenaarsgraaf afkomstig is van een der edellieden van Graaf Floris V, wiens naam voorkomt in een handvest van 1277 en genaamd was Willem Molenaar. Het wapen van Molenaarsgraaf is eveneens ontleend aan Willem Molenaar.
Op 10 februari 1244 werd door de Proost en het Kapittel van Sint Maria te Utrecht aan de ingezetenen van Molenaarsgraaf toestemming verleend om een kapel met priester en een eigen begraafplaats te hebben. Verondersteld wordt dat de naam Molenaarsgraaf afkomstig is van een der edellieden van Graaf Floris V, wiens naam voorkomt in een handvest van 1277 en genaamd was Willem Molenaar. Het wapen van Molenaarsgraaf is eveneens ontleend aan Willem Molenaar.
Het water dat de scheiding vormt tussen Molenaarsgraaf en Brandwijk, namelijk "De Graafstroom", is omstreeks 1264 gegraven en wel vanaf Hofwegen tot aan de Vuilendam. Vanaf Hofwegen tot Alblasserdam werd het water "De Alblas" genaamd en was eertijds een door de natuur gevormd riviertje.
In de 15e, 16e en 17e eeuw werd de Alblasserwaard zwaar geteisterd door overstromingen; zo brak in januari 1573 de dijk bij Ameide door, tengevolge van ijskropping, waardoor het water gemiddeld 12 tot 14 voet hoog stond.
De waterstenen in sommige boerderijen getuigen ervan hoe hoog het water gestaan heeft. Bekend is "het huis met de drie stenen" (Graafdijk-west nummer 11) met de volgende opschriften:
- 1740 en een stond het water aan desen steen
- 1819 en een stond het water aan desen steen
- 1809 is het water aan desen steen gestegen.
In de 15e, 16e en 17e eeuw werd de Alblasserwaard zwaar geteisterd door overstromingen; zo brak in januari 1573 de dijk bij Ameide door, tengevolge van ijskropping, waardoor het water gemiddeld 12 tot 14 voet hoog stond.
De waterstenen in sommige boerderijen getuigen ervan hoe hoog het water gestaan heeft. Bekend is "het huis met de drie stenen" (Graafdijk-west nummer 11) met de volgende opschriften:
- 1740 en een stond het water aan desen steen
- 1819 en een stond het water aan desen steen
- 1809 is het water aan desen steen gestegen.
De oude Nederlands Hervormde Kerk, midden in het dorp, werd gebouwd tussen 1244 en 1345. In de kerk bevinden zich verschillende zerken met familiewapens.
Volgens overleveringen werd de kerk omstreeks 1590 belangrijk veranderd en toen is ook het tegenwoordige torentje aangebracht. De kerk (met ooievaarsnest) werd in de jaren 1961/1962 geheel gerestaureerd.
Volgens overleveringen werd de kerk omstreeks 1590 belangrijk veranderd en toen is ook het tegenwoordige torentje aangebracht. De kerk (met ooievaarsnest) werd in de jaren 1961/1962 geheel gerestaureerd.
In 1912 was voor het eerst sprake van plannen voor aanleg van electrische verlichting in de gemeente. Een beslissing werd echter niet genomen; deze viel pas 25 juni 1921 en eind 1921 besloot men eveneens om langs de Graafdijk straatverlichting te laten aanbrengen. In 1933 kwam de aanleg van drinkwaterleiding tot stand.
Gedurende de oorlogsjaren 1940-1945 vonden geen bijzondere gebeurtenissen plaats, behoudens een neergestort Engels vliegtuig op 22 mei 1944, waarbij zes Engelse vliegers omkwamen. Deze zijn begraven op de algemene begraafplaats te Molenaarsgraaf.
Gedurende de oorlogsjaren 1940-1945 vonden geen bijzondere gebeurtenissen plaats, behoudens een neergestort Engels vliegtuig op 22 mei 1944, waarbij zes Engelse vliegers omkwamen. Deze zijn begraven op de algemene begraafplaats te Molenaarsgraaf.
De Watersnoodramp van 1 februari 1953 trof ook de gemeente Molenaarsgraaf; al moet worden erkend dat het niet te vergelijken was met het zuiden en zuid-westen van ons land.
Vanaf Papendrecht kwam het water allereerst in de richting van Wijngaarden, waar de bevolking werd verrast en men de vlucht nam naar Sliedrecht. Met grote moeite en levensgevaar heeft men het meeste vee kunnen redden en afvoeren naar Sliedrecht. Wijngaarden was twee maanden zonder bevolking.
Door de waterkerende dijken tussen de polders onderling had men in Molenaarsgraaf voldoende tijd om met het vee naar hoger gelegen streken te gaan en verongelukten er slechts een paar dieren.
De bevolking van Molenaarsgraaf vertrok eveneens naar elders, doch kwam na enkele weken weer terug. De materiële schade viel alleszins mede; gebouwen waren niet vernield.
Vanaf Papendrecht kwam het water allereerst in de richting van Wijngaarden, waar de bevolking werd verrast en men de vlucht nam naar Sliedrecht. Met grote moeite en levensgevaar heeft men het meeste vee kunnen redden en afvoeren naar Sliedrecht. Wijngaarden was twee maanden zonder bevolking.
Door de waterkerende dijken tussen de polders onderling had men in Molenaarsgraaf voldoende tijd om met het vee naar hoger gelegen streken te gaan en verongelukten er slechts een paar dieren.
De bevolking van Molenaarsgraaf vertrok eveneens naar elders, doch kwam na enkele weken weer terug. De materiële schade viel alleszins mede; gebouwen waren niet vernield.
In Molenaarsgraaf staan vele fraaie oude boerderijen; verschillende van deze boerderijen zijn vermeld op de monumentenlijst.
Het aantal inwoners van Molenaarsgraaf, één van de vele relatief kleine gemeenten in de Alblasserwaard, bedroeg op 1 januari 1985 989 (in 1849 bedroeg dit 369). Deze streek kan worden gerekend tot één van de vruchtbaarste weidestreken van Nederland.
Het aantal inwoners van Molenaarsgraaf, één van de vele relatief kleine gemeenten in de Alblasserwaard, bedroeg op 1 januari 1985 989 (in 1849 bedroeg dit 369). Deze streek kan worden gerekend tot één van de vruchtbaarste weidestreken van Nederland.
Nabij de kom van de gemeente staat het in 1964 boven het water "De Graafstroom" gerealiseerde gemeentehuis. Om een eind te maken aan de ruzie, die er voor de bouw is geweest over de plaats van het gemeentehuis, stelde mede-architect J.A. Koopmans uit Voorburg voor: plaats het gebouw op de grens van de twee grootste gemeenten: Brandwijk en Molenaarsgraaf. Deze grens is namelijk de Graafstroom. Het gemeentehuis is gebouwd onder architectuur van W. van der Laan, architect te Papendrecht en bevatte tot 1 januari 1986 de secretarie van drie gemeenten, namelijk van Brandwijk, Molenaarsgraaf en Wijngaarden. Voor Brandwijk en Molenaarsgraaf werden daar de raadsvergaderingen gehouden en de huwelijken voltrokken.
De grens tussen de beide gemeenten wordt gevormd door het midden van "De Graafstroom".
De grens tussen de beide gemeenten wordt gevormd door het midden van "De Graafstroom".
Ter voorbereiding op de nieuwbouw werd een dam (met duiker) in de Graafstroom aangebracht. In aansluiting daarop werd ten behoeve van de bouw van het gemeentehuis een gedeelte van de Graafstroom gedempt (het huidige voorplein). Het gemeentehuis staat midden in de Graafstroom, ongeveer 2 meter uit de oevers op betonnen palen.
Onder leiding van Drs. L.P. Louwe Kooijmans van het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden vonden in de zestiger en zeventiger jaren opgravingen plaats. Daarbij zijn belangrijke vondsten gedaan op de zogenaamde Hazendonk, een zandopduiking in het veenachtige hart van de Alblasserwaard onder Molenaarsgraaf. Men vond een nederzetting uit de tijd van de klokbekercultuur.
1.1. Rioleringsproject
1.2. Groei en ontwikkeling van de gemeente Molenaarsgraaf
1.3. Opheffing van de gemeente Molenaarsgraaf
2. Geschiedenis van het archief
3. Verantwoording van de inventarisatie
4. Lijst van illustraties
laatste wijziging 05-02-2024
1.041 beschreven archiefstukken
Inventaris
laatste wijziging 05-02-2024
1.041 beschreven archiefstukken
Kenmerken
Datering:
(1906) 1939 - 1985 (1988)
Auteur:
C. Koppenol (1991)
Licentie:
Creative Commons (CC BY-SA 4.0)
Titel inventaris:
Gemeente Molenaarsgraaf, 1939 - 1985
Categorie:
Algemene begraafplaats
laatste wijziging 05-02-2024
1.041 beschreven archiefstukken
