Het "archief van de domeinen", zoals dat bij het rijksarchief werd bijeengebracht als een gesloten verzameling van bescheiden is in feite, zoals uit het voorafgaande blijkt, van verschillende herkomst. Er zijn namelijk in ondergebracht de archiefbestanddelen, die gevormd werden op verschillende domeinadministraties in zover zij bewaard zijn gebleven. Er is sprake van archieven van de directeur van de domeinen, van de inspecteur van de domeinen, en voornamelijk van de ontvangers van de domeinen en, tussen 1828 en 1844, van agenten van het domein en wellicht van nog andere, met domeinadministratie belaste functionarissen. Het is slechts in enkele gevallen mogelijk gebleken met stelligheid uit te maken van welke functionarissen bepaalde archiefbestanddelen of archiefbescheiden afkomstig zijn, in zo geringe mate evenwel, dat een poging tot reconstructie van de oorspronkelijke archieven naar herkomst, uit de bewaard gebleven archiefbestanddelen slechts een theoretische betekenis kon
worden toegekend.

Daarom is in zoverre van een dergelijke reconstructie afgezien, dat alleen de archieven van de ontvangers van domeinen, anderen den die welke te Maastricht gefungeerd hebben, en van de ontvanger waarnemend directeur van de Kolenmijnen te Rolduc, die als zodanig duidelijk te herkennen waren, afzonderlijk zijn gehouden en beschreven. De veranderingen die in de loop der jaren werden gebracht in het beheer van de domeinen door aanwijzing van telkens andere organen en functionarissen aan wie het beheer werd opgedragen, zoals in het eerste gedeelte van deze inleiding werd uiteengezet, hebben geen invloed gehad op de wijze van administreren, zodat in het archief zelf voor zover het bewaard is gebleven, geen met de beheersmutaties overeenstemmende wijzigingen in de wijze van administreren konden worden opgemerkt.

De voorschriften betreffende de administratie van de domeinen ondergingen door de verscheidene malen hernieuwde aanwijzing van competente organen en functionarissen geen wijziging van betekenis, waardoor de wijze van registratie der handelingen zou zijn beinvloed. Wel is uit het archief duidelijk, dat bij het optreden van Agenten van het domein in 1828 gepoogd is, de blijkbaar te voren minder nauwkeurig bijgehouden administratie op de hoogte te brengen van de stand der toenmalige inzichten, zonder dat de neerslag van deze activiteit intussen motieven opleverde voor een duidelijke afscheiding in het archief van de voor en na het optreden der agenten van het domein in 1828 gevormde bescheiden. Van een oude orde in de archivistische zin was in deze domein-archieven geen spoor terug te vinden.

Bij gemis aan de leidraad die een dergelijke oude orde had kunnen opleveren, werden alle bestanddelen van het "domeinarchief" tot één geheel bijeen gevoegd-behoudens die afkomstig van de hierboven bedoelde ontvangers van plaatselijke kantoren-en werd een orde aangebracht, waarvan de verdeling is gefundeerd in de aard der in de bescheiden behandelde zaken, en die om de toegang tot de stukken zo overzichtelijk mogelijk te maken, in een ruime onderverdeling werd gesplitst. Op deze wijze kon weliswaar geen beeld worden gegeven van de oorspronkelijke toestand der verschillende archief bestanddelen en bijgevolg van de werkwijze der betreffende domeinadministraties, iets wat in de gegeven omstandigheden, hoe wenselijk dit op zichzelf moge geweest zijn, onmogelijk genoemd moest worden. Wel kon daarentegen de toegang tot de stukken op redelijke wijze volgens de door de domeinadministraties vervulde functies en de aard der behandelde zaken, worden mogelijk gemaakt, waarmee het doel van d
e inventaris, zijnde volgens de klassieke leer een wegwijzer door het archief, desniettemin op bruikbare wijze werd bereikt.
C. B. 22. XI. '60