Mijn Studiezaal (inloggen)
01.008 Schepenbank Nederweert, 1419-1796 ( Historisch Centrum Limburg, te Maastricht )
01.008
Schepenbank Nederweert, 1419-1796
Inleiding
De schepenbank en het archief
01.008 Schepenbank Nederweert, 1419-1796
Inleiding
De schepenbank en het archief
Het land van Weert, waarvan ook Nederweert deel uitmaakte, was vanaf 1062 in bezit van het Sint Servaaskapittel maar kwam in 1306 in handen van de graaf van Horn. Na de Vrede van Münster in 1648 hoorde het Land van Weert bij het Spaans Overkwartier van Gelder en vervolgens vanaf 1715 bij het Oostenrijkse gedeelte van het Overkwartier. In 1794 kwam hier een einde aan, toen de Fransen de Zuidelijke Nederlanden grotendeels veroverden en inlijfden bij Frankrijk. Nederweert werd onderdeel van het Departement van de Nedermaas.
Nederweert maakte oorspronkelijk deel uit van de schepenbank Weert. In 1419 werd voor het eerst melding gemaakt van een eigen schepenbank. De taak van een schepenbank was handhaving van het recht, ook bij misdaden en in halszaken (hoge jurisdictie). Onder voorzitterschap van de schout of scholtis, die tegelijkertijd ook opsporingsambtenaar was, spraken de schepenen recht. Die schout was altijd een functionaris van de heer. De schepenen vertegenwoordigden de geërfden van het dorp en voerden in die hoedanigheid ook gemeentelijke taken uit.
De schepenbank van Nederweert ging te hoofde, later in appel, bij de schepenbank Wessem en vandaar naar de schepenstoel van Aken. Vanaf 1495 kon in laatste instantie in beroep worden gegaan bij het Rijkskamergerecht en vanaf de 17e eeuw tot het einde van het Ancien Régime bij het Hof van Gelre.
Het archief bevat stukken uit de periode 1578 (vanaf 1419 in latere afschriften) tot 1796 (plus een aantal stukken betreffende de gemeente tot 1815). De omvang is bijna 9 m1.
Het merendeel van het archief is in 1919 door de parochie overgedragen aan het Rijksarchief. De aanvulling (inv.nr. 61-94) heeft deel uitgemaakt van de in Roermond bewaarde Gelderse archieven die al in 1894, 1895 en 1901 waren overgebracht. Zes van de zeven charters (inv.nrs. 1001-1006) zijn in 1917 overgedragen door het gemeentebestuur van Nederweert.
Het archief lijkt grotendeels bewaard gebleven, maar is gebrekkig geïnventariseerd o.a. aan de hand van ontoereikende, uit de VROA (Verslagen omtrent ‘s Rijks Oude Archieven) van 1919 overgenomen beschrijvingen. Dikwijls is per pak beschreven en in bijna alle pakken zitten stukken die in slechte materiële staat verkeren. Met als gevolg dat het merendeel van het archief niet ter inzage kan worden gegeven. De beschrijvingen zijn enigszins rechtgetrokken, maar er heeft vooralsnog geen herordening plaatsgevonden.
Losse aantekeningen over de inhoud van archiefstukken
laatste wijziging 05-12-2020
136 beschreven archiefstukken
121 gedigitaliseerd
totaal 32.170 bestanden
Inventaris
laatste wijziging 05-12-2020
136 beschreven archiefstukken
121 gedigitaliseerd
totaal 32.170 bestanden
Kenmerken
Datering:
1419-1796
Inventaris:
Inventaris van het archief van de schepenbank Nederweert
Omvang m1:
8 meter - 7 charters
laatste wijziging 05-12-2020
136 beschreven archiefstukken
121 gedigitaliseerd
totaal 32.170 bestanden
