3.1. Geschiedenis van het kantongerecht
Op 1 oktober 1838 traden een aantal wetten in werking (te weten die van 22 december 1828 (Stb. 68, 71, 73-75, 78 en 79-82), welke later zouden worden gewijzigd bij wet van 28 april 1835 (Stb.10)) waarbij werd bepaald dat Tiel een kantongerecht zou gaan huisvesten. De voorgangers van het Kantongerecht te Tiel waren het Vredegerecht en het Politiegerecht te Tiel.
In 1877 werd besloten het arrondissement Tiel te handhaven en dit rechtvaardigde de bouw van een nieuw rechtsgebouw. Het gerechtsgebouw werd tussen 1879 en 1882 gebouwd. In het “Regtsgebouw“ aan de Nieuwe Tielseweg 1, werden een arrondissementsrechtbank en een kantongerecht ondergebracht.
In 1934 verdween de arrondissementsrechtbank uit Tiel. Het kantongerecht bleef gehandhaafd en vond in de Rijksgebouwendienst en de Belastingdienst medegebruikers van het gebouw.
Tijdens de jaren 1940-1945 raakte de achtergevel van het gebouw door oorlogshandelingen zwaar beschadigd. De schade werd in 1950 weer hersteld. In het jaar 1996 is het gebouw, na restauratie en renovatie, opnieuw opgeleverd.

Jurisdictiegebied
Het rechtsgebied van het kantongerecht Tiel in 1838 werd bij de Wet van 1877 en 1933 opnieuw vastgesteld. Het rechtsgebied vanaf 1933 omvatte destijds de gemeenten: Tiel, Echteld, Dodewaard, Kesteren, Lienden, Maurik, Buren, Zoelen, Wadenoijen, Est en Opijnen, Ophemert, Varik, Rossum, Heerewaarden, Dreumel, Wamel en Appeltern. Bij besluit van 20 november 1940 (Stb. 1940, 207) kwamen daar de volgende gemeenten bij:

• -Beusichem, Buurmalsen, Geldermalsen, Deil, Beesd en Culemborg (overgebracht van het kanton Utrecht);
• Herwijnen en Vuren (overgebracht van het kanton Gorinchem);
• -Ammerzoden, Driel, Hedel, Zaltbommel, Hurwenen, Waardenburg, Haaften, Gameren, Zuilichem, Poederoijen, Brakel, Kerkwijk en Nederhemert (overgebracht van het kanton ’s-Hertogenbosch).

Het rechtsgebied werd bij de Wet van 10 augustus 1951 (Stb. 1951, 347) andermaal vastgesteld en omvatte de volgende gemeenten: Appeltern, Beesd, Beusichem, Brakel, Buren, Buurmalsen, Deil, Dodewaard, Dreumel, Echteld, Est en Opijnen, Gameren, Geldermalsen, Haaften, Heerewaarden, Hurwenen, Kesteren, Lienden, Maurik, Ophemert, Poederoijen, Rossum, Tiel, Varik, Waardenburg, Wadenoijen, Wamel, Zaltbommel, Zoelen en Zuilichem.
In de Wet van 6 juli 1983 (Stb. 1983, 327) tot gemeentelijke herindeling van het land van Maas en Waal en een deel van het rijk van Nijmegen werden met ingang van de datum van herindeling de gemeenten Appeltern, Batenburg, Bergharen, Dreumel, Druten, Horssen, Wamel en Wijchen opgeheven. Het jurisdictiegebied van het kantongerecht Tiel strekte zich na de wijzigingen uit over de gemeenten: Brakel, Buren, Dodewaard, Echteld, Geldermalsen, Heerewaarden, Kerkwijk, Kesteren, Lienden, Maurik, Neerijnen, Rossum, Tiel, Wamel en Zaltbommel.
In de indeling van het jurisdictiegebied van het kantongerecht Tiel zijn tot en met 1989 verder geen wijzigingen vastgesteld.