2076 Wit-Gele Kruis, afdeling Arnhem ( Gelders Archief )
2076
Wit-Gele Kruis, afdeling Arnhem
Inleiding
3. Geschiedenis van de archiefvormer
2076 Wit-Gele Kruis, afdeling Arnhem
Inleiding
3.
Geschiedenis van de archiefvormer
Wit-Gele Kruis is de naam voor maatschappelijke gezondheidszorg op rooms-katholieke grondslag, in de wijken. De instellingen die deze zorg uitvoerden, werden gedurende 1910-1930 in groten getale opgericht, door het hele land. Landelijk kwam het tot coördinatie van dit werk in 1923 middels de Nationale Federatie van het Wit-Gele Kruis.
Op 11 april 1924 kwam er ook in Arnhem een afdeling tot stand, 'Arnhem Oost'. Deze afdeling had een sterk parochiëel karakter. Al enige maanden later -18 juli 1924- volgde de oprichting van 'Arnhem Midden en West'. Deze afdeling was werkzaam in de parochies van de Heilige Eusebius, Heilige Martinus en Onze Lieve Vrouw. Pastoor H. van der Loo had een groot aandeel in deze oprichting. De daadwerkelijke oprichters waren: Rector J. Hooglugt, Dr Th. G. van Niekerk, notaris C. Nolet en Dr A.J.J. Wubbe. De oprichters van de laatst genoemde afdeling waren tevens de oprichters van de Provinciale Gelderse Bond het Wit-Gele Kruis. Op 1 januari 1934 fuseerden de twee afdelingen tot één Afdeling Arnhem. Op dat moment waren ongeveer 1400 gezinnen aangesloten. Bij het 25-jarig bestaan in 1949 was dit aantal ongeveer 4.200.
In de tweede helft van de 20e eeuw voltrok zich op dit terrein ook in Arnhem een ontwikkeling van afnemende invloed van de religieus gegronde instelingen (deconfessionalisering). De overheid verwierf een steeds grotere invloed, onder andere tot uiting komend in de eisen voor opleiding (professionalisering). Deels daartoe aangestuurd door diezelfde overheid kwam een proces van samenwerking tussen de belangrijkste confessies (rooms-katholiek en protestant) en de niet-confessionele instellingen op gang. De laatste en vierde algemeen optredende ontwikkeling, die zich ook in het kruiswerk liet gelden, was de democratisering. Deze ontwikkelingen leidden na een periode van stabiele, zelfstandige activiteit van het Wit-Gele Kruis in de jaren vijftig en zestig tot een ingrijpende herstructering in de jaren zeventig. In 1973 werd geprobeerd om in één operatie te komen tot:
a. fusie van de drie in Arnhem werkzame kruisverenigingen (Groene Kruis, Oranje-Groene Kruis en Wit-Gele Kruis)
b. opzet van één provinciaal bureau en 'ontkleuring' van de districtsverpleegkundigen en verpleegkundigen in algemene dienst.
a. fusie van de drie in Arnhem werkzame kruisverenigingen (Groene Kruis, Oranje-Groene Kruis en Wit-Gele Kruis)
b. opzet van één provinciaal bureau en 'ontkleuring' van de districtsverpleegkundigen en verpleegkundigen in algemene dienst.
Deze poging mislukte. Gesplitste uitvoering van deze twee acties had meer succes. Op 1 januari 1974 werden de provinciale apparaten samengevoegd en ondergebracht in de Stichting Samenwerkende Gelderse Kruisverenigingen.
Voorstellen tot samenvoeging van de drie Kruisverenigingen in Arnhem kregen in 1974 instemming van de ledenvergaderingen van Het Groene Kruis en Het Oranje-Groene Kruis. Het Wit-Gele Kruis kon zich aanvankelijk niet verenigen met de voorstellen van de desbetreffende werkgroep. De ledenvergadering op 30 oktober 1974 zag zich echter wel genoodzaakt tot het besluit "om per 1 januari 1975 de (afzonderlijke) activiteiten op het gebied van de gezondheidszorg te staken." Een belangrijke voorwaarde om alsnog tot aansluiting bij de nieuwe Arnhemse stichting over te gaan, was dat "de Stichting zich verplicht alle activiteiten in de gezondheidszorg voort te zetten met eerbied voor godsdienstige en poltitieke overtuiging."
Uiteindelijk hield, kort na zijn vijftigjarig bestaan -waarbij men slechts intern stil stond- Het Wit-Gele Kruis op te bestaan. De oprichting per 1 janauri 1978 van de 'Kruisvereniging Arnhem' stond borg voor voortzetting van het werk waaraan Het Wit-Gele Kruis gedurende vijfig jaar een bijdrage had geleverd.
laatste wijziging 21-01-2021
16 beschreven archiefstukken
Inventaris
laatste wijziging 21-01-2021
16 beschreven archiefstukken
Kenmerken
laatste wijziging 21-01-2021
16 beschreven archiefstukken