Hendrik Casimir II, vorst van Nassau-Diez, graaf van Katzenelnbogen, Vianden en Spiegelberg, baron van Liesveld, was de zoon van Willem Frederik en Albertine Agnes, gravin van Nassau, (prinses van Oranje) en dochter van Frederik Hendrik en Amalia van Solms.

Hij werd geboren op 18 januari 1657 te Den Haag. Hij was pas zeven jaar toen zijn vader overleed. Het gemis van een vaderfiguur heeft Hendrik Casimir II, met zijn driftig karakter, parten gespeeld. Zijn moeder stelde hem steeds zijn neef Willem III tot voorbeeld, hetgeen heeft bijgedragen tot de latere conflicten tussen Hendrik Casimir II en Willem III.

In de keuze van leermeesters voor haar zoon bleek Albertine Agnes niet gelukkig. Zijn studie in Groningen onder leiding van de hoogleraar Feltman was zo weinig succesvol dat op aandringen van de Staten van Friesland besloten werd de verdere opvoeding in handen te geven van een gouverneur. Albertine Agnes benoemde in 1672 Jean de Morel, heer van Longval. De Morel genoot haar volle vertrouwen, maar anderen zagen in hem niet de juiste opvoeder. Van 1670 tot 1674 werd Hendrik Casimir II in de staatswetenschappen onderwezen door een alom geacht geleerde, Sylvester Jacob von Danckelman, hoogleraar te Franeker, maar deze had geen invloed op zijn eigenlijke opvoeding.

De Staten van Friesland, van Stad en Lande en van Drenthe verleenden Hendrik Casimir II bij akte van respectievelijk 25 februari 1659, 19 januari en 12 februari 1661 de `survivance', ingaande wanneer hij de leeftijd van twintig jaar zou hebben bereikt. Albertine Agnes trad daarom op als regentes, toen Willem Frederik al in 1664 door een ongeluk overleed.

Vanwege de omstandigheden in 1672 besloten de Staten bij resolutie van 13 juli de leeftijdseis terzijde te stellen. Op diezelfde datum legde Hendrik Casimir II de eed af op de instructie als stadhouder en kapitein-generaal van Friesland. Bij akte van 18 februari 1675 werd hij benoemd tot erfstadhouder van Friesland.

Ook in Stad en Lande en Drenthe werd afgezien van de leeftijdseis. Daar werd hij respectievelijk op 23 januari en op 16 januari 1675 benoemd. Deze provincies verklaarden het stadhouderschap evenwel niet erfelijk.

Overigens zorgden de beperkingen die zijn instructie als stadhouder en kapitein-generaal hem oplegden regelmatig voor conflicten met de Staten.

Op 16 november 1683 trouwde hij te Dessau met zijn nicht Henriette Amalia, dochter van Johann Georg II, vorst van Anhalt-Dessau en Henriette Catharina, gravin van Nassau, (prinses van Oranje) en zuster van zijn moeder Albertine Agnes. Al eerder hadden onderhandelingen plaatsgevonden met een huwelijkskandidate, Sophia Dorothea van Celle, dochter van Georg Wilhelm, hertog van Brunswijk- Lüneburg. Hoewel de onderhandelingen in een vergevorderd stadium waren, vond het huwelijk geen doorgang.

Sophia Dorothea verloofde zich met Georg, hertog van Hannover.

Hendrik Casimir II en Henriette Amalia kregen negen kinderen, twee zoons en zeven dochters.

Zoals gezegd voelde Hendrik Casimir II zich al jong tot de krijgsdienst aangetrokken. Hij bezocht Johan Maurits van Nassau-Siegen in de zomer van 1673 in zijn hoofdkwartier en mocht zich in 1674 bij het leger van Willem III voegen, op diens uitdrukkelijk verlangen. Hij raakte ernstig gewond aan zijn borst door een val van zijn paard tijdens de slag bij Seneffe. Deze verwonding zou hem zijn leven lang parten spelen.

De samenwerking met Willem III verliep niet soepel. Hendrik Casimir II voelde zich snel tekortgedaan. Zo ontstond onenigheid over de officiersbenoemingen en over de reductie van de Friese en Groningse regimenten. Hendrik Casimir II trok zich daarom uit het Staatse leger terug. Pas in 1689 werden de conflicten bijgelegd na een bezoek van Hendrik Casimir aan zijn neef, inmiddels koning van Groot-Brittannië. Willem III benoemde Hendrik Casimir II tot derde veldmaarschalk van de Republiek. In de daaropvolgende jaren bracht hij veel tijd te velde door. Toen evenwel na de dood van Georg Friedrich, vorst van Waldeck-Pyrmont, Johann Adolph van Sleeswijk-Holstein-Plön werd benoemd tot diens opvolger als eerste veldmaarschalk, trok Hendrik Casimir II zich definitief terug en vervulde tot het eind van zijn leven geen militaire functies meer. Raadpensionaris Heinsius en Henriette Amalia wisten nog wel een verzoening tussen de beide neven te bewerkstelligen, maar dit bracht geen verandering in de situatie.

Op 15 maart 1696 overleed Hendrik Casimir II aan complicaties, die het gevolg waren van zijn kwetsuur uit 1674. Hij liet Henriette Amalia achter met acht kinderen onder de tien jaar.

Afbeelding: Hendrik Casimir II