Uw zoekacties: Gewestelijke bestuursinstellingen van Friesland 1580-1795

5 Gewestelijke bestuursinstellingen van Friesland 1580-1795 ( Tresoar (Frysk Histoarysk en Letterkundich Sintrum) )

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inventaris
II. Gedeputeerde Staten van Friesland
Inventaris
I. Stukken van algemene aard
A. Resoluties
5 Gewestelijke bestuursinstellingen van Friesland 1580-1795
II. Gedeputeerde Staten van Friesland
Inventaris
I. Stukken van algemene aard
A.
Resoluties
De oudste opgetekende besluiten dateren van 1579 toen de secretarissen begonnen met de aanleg van het "Resolutieboeck der Gedeputeerde Staeten van Vrieslandt" (inv.nr. 2285). Dit register dat werd bestempeld als "het" resolutieboek, bevat niet alleen resoluties, maar ook borgstellingen en loyaliteitsverklaringen met het uit de Opstand geboren bestuur. Bovendien gaat het niet om "net" resoluties, maar om goedgekeurde concepten of zoals deze in de archivistiek worden genoemd, de originele minuten.
Van een geregelde optekening was echter tot 1584 geen sprake. In dat jaar begon Eco Isbrandi met het bijhouden van een serie memorialen 1584-1593 (inv.nrs. 2286-2288), waarin hij zijn persoonlijke notities van de besluiten van de vergaderingen en de nog te versturen brieven opschreef. Vrijwel alles is later doorgehaald, wat waarschijnlijk betekent dat het besluit ofwel is uitgevoerd ofwel elders is afgeschreven. Voor deze laatste bewering zijn echter geen bewijzen aan te dragen.
In "het" resolutieboek van 1579 tot 1585 komen niet dezelfde resoluties voor als in de memorialen. Dit geldt tevens voor de besluiten in de journalen 1586-1794 (inv.nrs. 2289-2467), de serie resolutieboeken, waarin de goedgekeurde concepten op de rechter helft van de bladzijde werden geregistreerd en voor de onder inv.nrs. 2468-2472 opgenomen incomplete serie afschriften. Op dezelfde datum zijn in deze bovengenoemde registers verschillende besluiten geregistreerd, waarbij het onmogelijk is geweest een reden te ontdekken.
De serie journalen, kan gezien worden als de opvolger van het eerste resolutieboek. Hoewel het hier om de hoofdserie resoluties gaat, is in deze teksten nog wel gecorrigeerd. Zodat het eigenlijk niet juist is om van de serie net resoluties te spreken.
Deze serie heeft zich echter wel tot deze vorm geëvolueerd. Deze ontwikkeling, die een aanvang nam onder het secretariaat van Lambertus van Beyma, kan gevolgd worden aan de hand van de geleidelijk afnemende hoeveelheid doorhalingen, die in deze registers voorkomt. Werden onder het secretariaat van Auco Aijsma nog vele correcties in de registers aangebracht, onder van Beyma gebeurde dit nog slechts bij uitzondering. Op de band van de door de laatstgenoemde secretaris opgemaakte delen staat "Ordinaris resolutieboek van Gedeputeerde Staten".
Pas onder secretaris Assuerius van Vierssen werd in 1666 begonnen met het aanleggen van net exemplaren, wat onder diens opvolgers tot 1795 zou worden volgehouden. In de eerste jaren vindt men hierin nog een enkele doorhaling, maar in later tijd gebeurt dat nog slechts hoogst zelden.
Een serie minuten (inv.nrs. 2476-2501) op losse bladen begint in 1730 en loopt tot 1787. Van de daarop volgende jaren tot 1795 zijn slechts enkele stukken overgeleverd. Deze minuten hebben gediend voor het overschrijven in de net registers. Oorspronkelijk waren hierin tevens de bijlagen gevoegd. Deze zijn er later uitgehaald, waarbij men verzuimd heeft een verband met de resoluties te leggen.
Vanaf 1653 is er een serie secrete resoluties (inv.nrs. 2473- 2475). Het is niet duidelijk wanneer deze serie begonnen is. Het feit dat onder Lambertus van Beyma al sprake was van "ordinaris resoluties", doet vermoeden dat zeker ook voor 1653 dergelijke registers hebben bestaan.
In het archief worden tevens een aantal delen met afschriften van resoluties gevonden. Deze serie is erg lacuneus, terwijl bovendien ook andere stukken, zoals verzoekschriften en missiven erin zijn opgenomen.
Over de door G. Nauta in 1760 opgestelde repertoria (op de studiezaal: Nadere Toegang 5.09, in het archief: inv.nrs. 2502-2503) dient te worden opgemerkt dat deze diende voor het gemak van de lopende administratie. Daarbij is met name gelet op zaken, die voor de administratie van belang waren en die een zekere modelfunctie hadden. Deze zullen niet altijd aansluiten bij de wensen van de hedendaagse archiefonderzoeker. Zo zal men vergeefs naar indices op persoonsnamen zoeken. Wel kan men enige personen terugvinden aan de hand van hun beroep. Zo komen trefwoorden als "predikanten" en "militairen" wel voor.
Voor de periode tot 1601 is het probleem van de nadere toegankelijkheid opgelost door Nadere Toegang 5.35 (O. Hellinga, Resoluties en andere stukken van Gedeputeerde Staten van Friesland), terwijl voor de periode 1755-1795 Nadere Toegang 5.10 nog enig soelaas biedt. Voor het overige kan men slechts terug grijpen naar de registers zelf. In de inventaris en in het schema is aangegeven welke delen een inhoudsopgave bezitten.
In ' 12 van de inleiding vindt u een beknopte zoekinstructie. Zie voor een schematisch overzicht van deze rubriek Bijlage IV.

Kenmerken

Periode:
1580-1795
Auteur:
S.P. de Jong, J.A. Schuur en P.M. Peucker
Beschrijving:
Inventaris van de archieven van gewestelijke bestuursinstellingen van Friesland
Categorie:
  • Zonder categorie