506 Noach S.J. ( NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies )

506
Noach S.J.
Openbaarheid
Het archief is volledig openbaar.
laatste wijziging 02-10-2023
15 beschreven archiefstukken
6 gedigitaliseerd
totaal 138 bestanden
Inleiding
laatste wijziging 02-10-2023
15 beschreven archiefstukken
6 gedigitaliseerd
totaal 138 bestanden
Levensloop
Salomon Jacob Noach (Zutphen 28 december 1909) was één van de zes kinderen van een joodse tapijthandelaar. Al gauw zette hij de familietraditie voort en reisde met zijn tapijten door België en Frankrijk. In mei 1940 bevond hij zich Brussel waar hij zich een plekje bevocht in een overvolle trein richting Parijs. Na enige omzwervingen kwamen de vluchtelingen aan in Toulouse. Noach belandde in een opvangkamp waar hij zich spoedig als tolk en kok verdienstelijk maakte. In september begaf hij zich naar Lyon waar hij zich als tolk meldde bij het Nederlandse consulaat. Een jaar lang hielp hij vluchtelingen en Engelandvaarders aan voedsel, kleding en geldige documenten. Hierbij bewandelde Noach niet altijd de officiële paden, hetgeen een bezorgde ambtenaar er na de oorlog toe bracht hem als de "koning van de zwarte markt te Lyon" te bestempelen * .
Bij de eerste razzia's op joden in Lyon in augustus 1942 werden ook Nederlanders opgepakt. Sally Noach verschafte zich toegang tot de gevangenis en wist vele landgenoten vrij te praten. De volgende dag bezocht hij gevangenen die in een stadion werden vastgehouden. Het lukte hem om een groot aantal arrestanten vrij te krijgen. Kort hierop vernam hij dat de Franse politie opdracht had gekregen hem op te pakken. Begin september 1942 vertrok hij uit Lyon, trok over de Pyreneeën en bereikte Madrid. Op de zwarte markt kocht hij valse papieren en een treinkaartje naar Lissabon. In december was hij in Londen. Tot zijn spijt werd hij afgekeurd voor militaire dienst en werd hij als ambtenaar op het ministerie van binnenlandse zaken geplaatst. De Engelandvaarders die hij geholpen had en behouden in Londen waren aangekomen, benoemden Noach tot erelid van hun club "Oranjehaven".
Na de oorlog vernam hij dat zijn ouders waren omgekomen. In 1946 trouwde hij met de secretaresse van minister Jaap Burger, die hij in Londen had ontmoet. Pas voor zijn zestigste verjaardag in 1969 ontving hij erkenning voor zijn verdiensten in de vorm van het Erekruis in de Huisorde van Oranje. Het verzetsherdenkingskruis werd hem, na zijn overlijden in 1980, posthuum toegekend.
laatste wijziging 02-10-2023
15 beschreven archiefstukken
6 gedigitaliseerd
totaal 138 bestanden
Literatuur en verwante collecties
Voor vervolgonderzoek raadplege men de volgende archieven en literatuur.
laatste wijziging 02-10-2023
15 beschreven archiefstukken
6 gedigitaliseerd
totaal 138 bestanden
Inventaris

aanvraaginstructie
Archiefstukken uit dit archief kunnen in de studiezaal van het NIOD worden aangevraagd
onder vermelding van: archief 506, inv.no. ...
Het inventarisnummer is vermeld in numeriek oplopende volgorde,
links naast de beschrijving van de stukken
Archiefstukken uit dit archief kunnen in de studiezaal van het NIOD worden aangevraagd
onder vermelding van: archief 506, inv.no. ...
Het inventarisnummer is vermeld in numeriek oplopende volgorde,
links naast de beschrijving van de stukken
laatste wijziging 02-10-2023
15 beschreven archiefstukken
6 gedigitaliseerd
totaal 138 bestanden
Kenmerken
Datering:
1940-1989
over het archief:
Tussen september 1941 en september 1942 hielp Sally Noach tientallen Engelandvaarders bij hun tocht van Frankrijk naar Spanje. Als tolk bij het Nederlandse consulaat in Lyon regelde hij - vaak vervalste - reisdocumenten en zorgde voor voedsel en kleding.
Openbaarheid:
Volledig openbaar
Omvang:
0,1 meter (10 inventarisnummers)
Status:
NIOD-KNAW collectie - private schenking
Trefwoorden:
Categorie:
Zie ook:
laatste wijziging 02-10-2023
15 beschreven archiefstukken
6 gedigitaliseerd
totaal 138 bestanden