Uw zoekacties: Proces Eichmann

270c Proces Eichmann ( NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies )

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

  • Kenmerken van het archief
  • Inleiding op het archief
  • Inventaris of plaatsingslijst
  • Eventueel bijlagen

    • De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

    De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

    De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

    Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

    beacon
     
     
    Naar boven om te zoeken
    270c   Proces Eichmann
    Openbaarheid
    Het archief is in zijn geheel openbaar.
    laatste wijziging 25-03-2020
    591 beschreven archiefstukken
    Geschiedenis
    Adolf Eichmann (1906-1962) kreeg in 1940 de leiding van Referat IVD4 van het Reichssicherheitshauptamt in Berlijn. De taak van het referaat was emigratie en gedwongen migratie (meestal naar ghetto’s) van joden. In maart 1941 kreeg zijn referaat een andere aanduiding, IVB4, en een andere taakomschrijving. Referat IVB4 werd toen het bureau dat de Endlösung moest organiseren.
    Op 11 mei 1960 werd Eichmann in Argentinië gearresteerd door de veiligheidsdienst van Israël. Op 11 april 1961 begon het proces tegen hem in Jerusalem. 1 juni 1962 werd de hem opgelegde doodstraf voltrokken.
    laatste wijziging 25-03-2020
    591 beschreven archiefstukken
    Inventaris
    Records 1 t/m 100
    Records 101 t/m 200
    Records 201 t/m 300
    Records 301 t/m 400
    Records 401 t/m 500
    568 Verklaring van Rabbijn Safran over de Jodenvervolging in Roemenië en de door Roemenië met Duitsland bezette gebieden, waarbij midden 1942 300.000 Joden vernietigd waren. Ambassadeur van Kallingen en "Judenberater" Richter oefenden druk uit op Boekarest om de resterende 300.000 Roemeense Joden te deporteren. Door bemiddeling van de Metropoliek Balan was Safran er ingeslaagd dit te verhinderen. Toen de Duitsers bleven aandringen intervenieerde de pauselijk nuntius en de ambassadeur van neutrale staten bij Antonescu, 10 januari 1961.
    569 Getuige-verklaring van mevr. Mark-Chaim over massa-executies in Czernowitz (Roemenië), de opsluiting van 70.000 Joden aldaar in een ghetto en de deportaties naar de vernietigingskampen, 26 oktober 1944.
    570 Telegram van de Duitse gezant te Boekarest Kallinger aan het Auswärtige Amt met het verzoek Eichmann mee te delen dat de Zionistische organisaties door de Roemenen opgeschreven zijn en het vermogen door de "Judenzentrale" overgenomen is, 8 augustus 1942.
    571 Telegram van de Duitse gezant te Boekarest, Kallinger aan het Auswärtige Amt met het verzoek Eichmann in te lichten. Antonescu heeft in aanwezigheid van de "Judenberater" Richter de emigratie van Roemeense Joden, individueel zowel als groepsgewijs, verboden. Een reeds vertrokken transport van 700 Joden keert uit Istanboel terug, 24 januari 1942.
    572 Briefje van de Duitse gezant te Boekarest, Kallinger, aan het Auswärtige Amt met als bijlage een rapport over de Aussiedlung uit Roemenië. Antonescu is principieel tot medewerking bereid: Het wachten was op de Duitse voorstellen". In werkelijkheid zoeken de Roemenen uitstel: "Gewacht moet worden tot het gunstige ogenblik gekomen is", 26 november 1942.
    573 Notitie van de Duitse "Judenberater" te Boekarest, Richter over een onderhoud met de plv. minister-president van Roemenië M. Antonescu. Besloten werd tot een volkstelling onder de Roemeense Joden, de opheffing van de vereniging van Joodse gemeenten en de oprichting van een "Judenzentrale" in Roemenië. Verder heeft Richter een toelichting gegeven op Himmler's motieven voor een emigratie-stop, 15 december 1941.
    574 Briefje van IV B 4 aan de "Judenberater" te Boekarest, Richter over een illegale Joodse organisatie, die zich met de emigratie van Roemeense Joden bezig houdt, 26 juni 1942.
    575 Briefje van Richter, de "Judenberater" te Boekarest aan het Duitse consulaat te Galatz met het voorstel een razzia te houden onder de Joden aldaar om na te gaan wie zich wel dan niet gemeld heeft, 3 september 1942.
    576-581 Brieven van Richter, de "Judenberater" te Boekarest aan de Roemeense gevolmachtigde voor Joodse zaken, Lecca, 1941-1943.
    582 Twee notities van Woermann van het Auswärtige Amt over meldingen van Bene en Mohr m.b.t. de februaristaking alsmede de oorzaken en gevolgen van de staking, 25 februari 1941.
    583 Verklaring van Smith Brookhart over zijn verhoor van Wisliceny in 1945 en '46 en de betrouwbaarheid ervan, 19 september 1960.
    584 G. Soc. 29.
    585 Notitie van Dannecker over een bespreking op het RSHA over verdere transporten van Joden uit Frankrijk. Uit Duitsland kunnen om militaire redenen geen Joden meer naar het Oosten gedeporteerd worden. Himmler heeft verordend dat daarvoor in de plaats grote aantallen Joden uit Roemenië op de bezette gebieden in het Westen gedeporteerd moeten worden. Leeftijdsgrenzen: 16 - 40 jaar, dan erboven 10 % Joden die niet meer kunnen werken. Uit Nederland: 15000, uit België 10.000 uit heel Frankrijk 100.000 personen. Begin van de transporten : 13 juli 1942. De Franse regering moet overgehaald worden tot statenloos-verklaring van de Joden uit Frankrijk. Zij moet ook de transportkosten dragen, 15 juni 1942.
    586 Briefje van de RFSS aan het Auswärtige Amt over de deportatie naar Auschwitz van enkele Nederlandse en statenloze Joden, die derhalve niet meer voor uitwisseling in aanmerking komen, 7 december 1944.
    587 Briefje van de BdS, Parijs IV J, aan de MBF met mededeling dat het RSHA levens is 6000 Joden "af te nemen" uit Frankrijk, waaronder 5 % vrouwen. In aanmerking komen: vroegere Duitse, Oostenrijkse, Poolse of Luxemburgse Joden, alsmede Franse Joden en statenlozen uit de kampen Drancy, Pithiviers en Beaunela Roland. De Joden moeten tot werken in staat zijn. Zo worden de kampen ontlast en kunnen er in Parijs nieuwe razzia's gehouden worden, 17 mrt. 1942.
    588 Briefje van Zoepf aan Seyss-Inquart en Fischböck over de emigratie van 7 Nederlandse Joden i.v.m. de overname van een bedrijf. Het RSHA stemt in, 14 december 1942.
    589 Rapport van Zoepf aan het RSHA over de "Entjudung" van Nederland tot 28 april 1943. Tot die datum hebben 68300 Joden het land verlaten. 6000 als emigrant of vluchteling, 4000 in concentratiekampen in Duitsland, 300 naar Theresienstadt en 58000 naar het Oosten. Van de overige 71.700 Joden bevinden zich 9.300 in Westerbork, 8.800 in Vught en 528 in Barneveld; de rest: 3500 in Amsterdam, 5.900 in de provincies en 10-15.000 illegaal over het hele land. 8.500 Joden kunnen niet gedeporteerd worden omdat zij gemengd gehuwd zijn. De 528 Joden in Barneveld zijn beschermd op last van de R.K. 25.000 Joden hebben voorlopig vrijstellingen als leden van de Joodse Raad, Rüstungs-juden, afstammingsonderzoeken, evangelische Juden en de arbeiders in de kampleidingen. In Vught komt een Rüstungsindustrie. De 10-15.000 ondergedokenen worden ondanks de "Kopfprämien" maar geleidelijk gepakt. Tenzij de stroom naar Westerbork aan houdt zal het niet mogelijk zijn de treinen altijd vol te krijgen, 27 april 1943.
    590 Telex van Zoepf aan het kamp Westerbork over de bezetting van de treinen naar het Oosten. Het RSHA eist voor de maand mei de deportatie van 8000 Joden. Daarvan ontbreken 2220 personen. Hoe dan ook moeten deze in de laatste week van mei naar Westerbork of door een ontruiming van het kamp Vught ( om psychologische redenen niet aan te bevelen) of door een razzia in Amsterdam (hiertoe ontbreken Orpo-eenheden). Ook een algemeen bevel tot ontruiming van Amsterdam is te tijdrovend en werkt afschrikwekkend. Het beste zou zijn alle Rüstungs-Juden met hun gezinnen met een politiekommando "schlagartig" op te pakken, 10 mei 1940.
    591 Notitie van Werner, BdS, Den Haag, IV B 5, over besprekingen met verschillende medewerkers van het RSHA in Berlijn. Met Wöhrn besprak hij de terugvoering van Mischlinge naar Duitsland en hun omscholing. Uitgezonderd zijn de Duitse vrouwen die door huwelijk met een Jood Nederlandse zijn geworden. Scheiding van kinderloze gemengde huwelijken, waarvan de Joodse partner al in Polen is moet door de Nederlandse autoriteiten geschieden. De laatste tijd worden uit Zwitserland grote aantallen passen voor Paraquay en Honduras gestuurd. Voorzover deze passen onderschept zijn, worden de adressanten dadelijk gedeporteerd. Met Hunsche werden vermogenskwesties besproken. De R.K. moet hierover zelf beslissen. Buitenlandse Joden moeten vóór 1 september '43 emigreren, anders worden zij als het Auswärtige Amt instant, gedeporteerd. De Joodse partner van een gemengd huwelijk moet in een Nederlands werkkamp worden opgesloten. Met Nowak werd over Theresienstadt en Bergen-Belsen gesproken. Het eerst blijft een kamp voor Duitse Joden. Europese Joden gaan voor eventuele uitwisseling naar Bergen-Belsen. Met Günther werd de sterilisatie besproken. Günther was verbaasd dat in Nederland zonder voorkennis van Berlijn met de vrijwillige sterilisatie begonnen was. Ook gesteriliseerden moesten worden gedeporteerd. Günther wees er verder op dat Himmler bevolen had dat Duitsland bij alle maatregelen voorop moest gaan. T.a.v. de Rüstungsjuden wees Günther uitstel van deportatie af. Industrie was er ook in het Oosten, 9 juli 1943.
    592 Notitie van Werner, BdS, Den Haag, IV B 5, over besprekingen met medewerkers van het RSHA, IV B 4. In Bergen-Belsen kunnen geen Juden meer opgenomen worden. Wanneer het kamp uitgebreid is kunnen uit Nederland de Joden, die voor uitwisseling in aanmerking komen, de zg. Palestina-joden, de zg. Barneveld-Joden, de Joden met dubbele nationaliteit allen naar Bergen-Belsen. De "evangelische Juden" gaan naar Theresienstadt; de 2400 Rüstungs-Juden uit Vught naar het Oosten. Wat het meubilair van naar Duitsland teruggevoerd "Mischlinge" en niet-Joden uit gemengde huwelijken betreft, dat moet niet in handen van de Einsatzstab Rosenberg vallen, maar zoveel mogelijk voor de gerepatriêerden beschikbaar blijven. "Mischlinge" van Duitse nationaliteit met niet-Joden gehuwd moeten in elk geval terugkeren evenals andere "Mischlinge" desnoods onder dwang in overleg met het RSHA. Werner voert als bezwaar aan dat verschillende partij-instanties en het Vierjahresplan de "Mischlinge" in Nederland willen houden, 20 september 1943.
    593 Telex van Zoepf aan Eichmann over de "Entjudung" van het kamp Vught, waar van de 1700 Joden slechts 300 voor deportatie in aanmerking komen, de overigen kunnen als vakarbeiders niet gemist of vervangen worden. Het betreft metaalsorteerders, diamantslijpers, en vakarbeiders in de Philipsfabrieken en in de kledingindustrie. Rauter en Naumann zijn het met de Rüstungsinspektion eens dat zij niet gemist kunnen worden zolang geen vervangende krachten geplaatst kunnen worden, 20 september 1943.
    594 Notitie van de Afd. D. III van het Auswärtige Amt, dat het plan heeft op geval alle Nederlandse Joden hun staatsburgerschap te ontnemen, om zo aansluiting te vinden bij de Duitse anti-Joodse wetgeving. De uitschakeling van Zweden als Schutzmacht speelt hierbij minder een rol omdat die alleen voor het Rijksgebied geldt terwijl de Nederlandse Joden naar het Oosten worden gedeporteerd en de Duitse politie geen inlichtingen hierover verstrekt. Tot nu toe verlopen de deportaties in Nederland goed. Het Auswärtige Amt blijft bij zijn standpunt de Joden hun staatsburgerschap te ontnemen, 20 augustus 1942.
    595 Notitie van Zeitschel, verbonden als politie-attaché aan de Duitse ambassade. Op bevel van Himmler is de emigratie stopgezet. Wanneer een emigratie-aanvrage in het (economisch) belang van het Rijks is, kan de BdS eventueel toestemming geven, 19 januari 1942.
    596 Notitie van Zoepf voor Naumann over een bespreking tussen Eichmann, Zoepf en Hahnemann (Rüstungsinspektion in den Niederlanden). De laatste heeft daarbij over een schriftelijke beslissing van de EK gesproken, hem door de BRK Amsterdam, Schröder getoond. Volgens de inhoud is niet langer de BdS, maar Schröder samen, met Lages competent inzake de afhandeling van "Joodse kwesties", met name de zg.-Diamantjoden en de gemengd gehuwden. Ook Aus der Fünten heeft via Lages van de beslissing van de RK gehoord. Deze regeling is bij de BdS niet bekend; de mededelingen zijn alleen ter kennis genomen. Eichmann heeft er aan toegevoegd dat het besluit van de RK tegen het bevel van Himmler indruist. Ook Seyss-Inquart heeft de Endlösung als een zaak van de Sipo beschouwd en dat bevestigd. Naumann heeft Zoepf opgedragen de Diamant-joden snel te deporteren omdat hij anders bevreesd is voor de reactie van Rauter, 11 november 1943.
    597 Bundel stukken betreffende de behandeling in Duitsland van "Mischlinge", gehuwd of ongehuwd, en gemengd gehuwde "Voljoden" m.b.t. Endlösung. Begin 1942 bevinden zich in het Rijk en het Protektorat 70.000 "Mischlinge I. Grades" ("half-Joden") 55.000 "Mischlinge II. Grades" ("kwart-Joden") en 2800 gemengd gehuwde Joden. De vraag of deze groepen al dan niet gedeporteerd moeten worden werd op de Wannseekonferenz besproken. Daar werd in principe besloten de "half-joden" tot Joden en de "kwart-Joden" tot Duitsers te verklaren; de gemengd gehuwde "vol-Joden" moesten worden gedeporteerd of naar Polen of naar Thersiënstadt. De tot Joden gebombardeerde "half-Joden" moesten kiezen tussen sterilisatie of een gedwongen scheiding. Op een aansluitende bespreking in het RSHA op 6 maart 1942 werd de gedwongen sterilisatie tot na de oorlog uitgesteld, omdat anders de ziekenhuizen overbelast raken. Voorgesteld wordt de "Mischlinge I. Grades" te concentreren in een stad in Duitsland of het Generalgouvernement. T.a.v. de gedwongen echtscheiding bij wat van gemengd gehuwde "Vol-Joden" maken de ministeries van buitenlandse zaken, justitie en propaganda bezwaar. Besloten wordt de echtscheidingsprocedure te vereenvoudigen (Notities van Rademaker voor het Auswärtige Amt van 7 maart 1942). Het ministerie van binnenlandse zaken stelt op 16 maart 1942 voor de "half-Joden" niet te deporteren maar deze groep middels de sterilisatie te laten uitsterven. De gemengd gehuwden moeten zich laten scheiden; doen zij dit niet dan moet het openbare ministerie de eis stellen; eventueel moet de scheiding bij wet geregeld worden. De minister van justitie sluit zich, in een brief van 5 april '42 hierbij aan voor wat de gedwongen sterilisatie betreft, maar heeft bezwaar tegen een echtscheidingseis van het openbaar ministerie. Indien gemengd-gehuwden niet willen scheiden, dan moet men de Joodse zowel als de niet-Joodse partner naar Theresienstadt deporteren, 20 januari 1942-11 juni 1942.
    598 Briefje van de Zentralauftragstelle in Nederland aan Rauter over de deportatie van 2300 Joden, die in de textielindustrie werkzaam zijn. De Zentralauftragstelle zal Aus der Fünten een lijst van hen overhandigen. Zij zal er tevens voor zorgen dat in deze tak van industrie de dienstverplichting wordt ingevoerd, zodat niet-Joodse arbeiders die niet voor de Wehrmacht werken de plaats van de weg te voeren Joden kunnen innemen, 18 november 1942.
    599 Brief van de Rüstungs-Inspektion in Nederland aan Rauter met opgave van 1750 Joden, werkzaam in de industrie die gedeporteerd kunnen worden. De naamlijsten zijn of worden bij de Zentralstelle für jüdische Auswanderung overhandigd. Ook zal een lijst van zg. Diamantjoden worden gestuurd, 2 december 1942.
    600 Briefje van Eichmann aan Zoepf over het verwerven van de nationaliteit van een neutraal land voor Joden. Wanneer de naturalisatie rechtsgeldig is moet van deportatie van de betrokkene worden afgezien. Daarentegen moeten zij, wier naturalisatie nog in bewerking is, met het eerstvolgende transport naar Polen gedeporteerd worden. Verder wijst Eichmann er op dat Joden van Roemeense nationaliteit gerepatrieerd kunnen worden, 26 juni 1943.
    601 Briefje van Eichmann aan de BdS te Parijs en Den Haag aan de Beauftragte van de CdS te Brussel over filosemietische propaganda van de Evangelische kerk. In Zürich is een boek verschenen getiteld "Judenrat und Christunglande". Het bevat o.m. dagboeknotities van een Franse geestelijke over zijn werk in doorgangskampen tijdens de deportaties in Frankrijk. Dit is schadelijk; geestelijken moeten naar vermogen buiten de "deportatie-kampen worden gehouden, 10 juni 1943.
    602 Notitie van Zoepf over de behandeling van de Joodse handelaren en arbeiders in de diamantindustrie en hun gezinnen. De handelaren (Lijst A) en arbeiders (lijst B) worden na de opheffing van de quarantaine uit Westerbork ook vrijgelaten terwijl hun gezinnen in Westerbork worden geconcentreerd. Handelaren en arbeiders worden in één huis in Amsterdam geconcentreerd. Over bezoeken van hun gezinnen beslist Gemmeker. Deze beslissingen zijn genomen tijdens een bespreking tussen Eichmann, Zoepf en Hahnemann, Bevollmächtigter bij het Rijksbureau voor Diamanten onder voorbehoud van de toestemming van Himmler, die ook zal beslissen over Hahnemann's verzoek om de Joodse diamantbewerkers uit Vught vrij te laten, 11 november 1943.
    603 Afschrift van een telegram van Eichmann aan Harster over de deportaties uit Vught en Barneveld. Met het WVHA werd overeengekomen de 2400 Joden in Vught in de komende weken naar Auschwitz te deporteren, tenzij Rauter anders beslist. Vrijgesteld blijven nog de 80 Joden die voor de Luftwaffe werken en de "Diamant Juden". Eichmann verzoekt Harster hem de beslissing van Rauter mee te delen. De 700 Joden in Barneveld gaan binnenkort naar Bergen-Belsen, zodra daar plaats is, 28 augustus 1943.
    604 Telegram van Eichmann aan Zoepf over de emigratie van prof. Lagneur en zijn gezin. De zaak is in onderzoek. Hieronder een notitie van Slottke: Dr. Holz van de VVRA op de hoogte gesteld, 23 mei 1942.
    605 Telexbericht van Eichmann aan de BdS in Parijs en Den Haag en de Beauftragte van de CdS in Brussel over de deportaties uit West-Europa. Eichmann verzoekt de richtlijnen inzake de deportaties van 11 juli 1942 uiterst precies op te volgen i.v.m. verschillende nota's van buitenlandse missies over de repatriëring van hun Joodse landgenoten, 9 februari 1943.
    606 Expresse-brief van Eichmann aan de BdS, Naumann, over het verstrekken van passen door buitenlandse consulaten aan Joden in Nederland. Uit streng vertrouwelijke berichten is gebleken dat door bemiddeling van de Joodse Raad en enkele particulierenpassen voor Midden en Zuidamerikaanse landen en certificaten voor Palestina worden verstrekt. Eichmann doet een opgave van de Justitie dergelijke papieren ontvingen en de landen die ze verstrekten. Op grond van deze gegevens verzoekt Eichmann om een onderzoek en aansluitend bericht. Verder verzoekt hij het postverkeer in Westerbork te reorganiseren en evenals de binnenkomende post aldaar naar het RSHA te zenden voor controle. Binnenkort zal Moes naar Nederland komen om nadere toelichting te geven, 5 november 1943.
    607 Notie van Slottke over een verzoek van een medewerker van Fiebig om vrijstelling of vrijlating van 7 Joden, die voor de aankoop van metalen nodig zijn. Het verzoek is afgewezen gezien de vergevorderde stand van de "Entjudung" in Nederland. Aan Moes is als vertegenwoordiger van het RSHA verzocht dit van uit Berlijn te bevestigen, .4 januari 1944.
    608 Telegram van Günther aan Zoepf inzake het verzoek van IV B 4, Den Haag (cf.doc.607) geen vrijstelling te verlenen van Joodse metaalverkopers, 21 januari 1944.
    609 Telegram van Günther aan Zoepf over de aankomst van Moes, medewerkersvan het RSHA, IV B 4, 4 februari 1944.
    610 Telexbericht van Zoepf aan Aus der Fünten over 3 Joodse metaalinkopers; deze zijn uit Westerbork ontslagen maar moeten opnieuw gearresteerd worden om naar Theresienstadt te worden gedeporteerd, 10 februari 1944.
    611 Brief van Zoepf aan Günther over het toewijzen van passen aan Joden door Zuid-Amerikaanse consulaten in Zwitserland. Een groot aantal van deze passen is in aangetekende brieven door de Abwehrstelle in Nederland onderschept. Op aanwijzing van de vertegenwoordiger van het RSHA, Moes zijn deze passen niet aan de betrokkene uitgereikt. De Joden voor wie ze bestemd waren zijn naar Bergen Belsen, Theresienstadt en Auschwitz gedeporteerd. Het postkantoor te München en G.K. für Finanz und Wirtschaft, Abteilung Post- und Fernmeldewesen, vragen namens de Zwitserse posterijen om opheldering: worden de in beslag genomen aangetekende stukken weer vrijgegeven of moet aan de afzender de reden van de inbeslagname meegedeeld worden dan wel de schade (300 - 400 Zw. frs. per aangetekend stuk) vergoed worden? Zoepf vraagt het RSHA om verantwoording van deze vragen, 8 april 1944.
    612 Antwoord van Günther aan de BdS, Den Haag op de vragen over het in beslag nemen van de passen (cf.doc. 611). Bij navraag moet geantwoord worden dat de aangetekende stukken bij bombardementen verloren zijn gegaan van teruggave of schadevergoeding kan geen sprake zijn, 15 juni 1944.
    613 Notitie van Slottke over de paspoortzendingen uit Zwitserland (cf.docs. 611 en 612), 31 juli 1944.
    614 Telegram van de CdS aan de BdS, Den Haag over de behandeling van de Portugese Joden in Nederland. Deze zijn tot nu toe niet gedeporteerd omdat middels een rapport betoogd is dat deze groep eigenlijk niet als Joden aangemerkt kunnen worden en een afzonderlijke behandeling verdienen. De CdS verwerpt deze opvatting. Het zijn - ook volgens Joodse opvattingen - Joden, afkomstig uit Zuid-Europa en dientengevolge gekenmerkt door Zuidelijke trekken. Zij moeten echter direct gedeporteerd worden.
    615 Notitie van Rauter aan Harster over de vrijstelling van de gedoopte Joden. Bij een bespreking van Seyss-Inquart met de Generalkommissare wekte Schmidt de indruk dat bij de kerken een definitieve vrijstelling van de 2000 gedoopte Joden had beloofd. De RK verklaarde daarentegen dat dit niet het geval was en dat deze Joden naar zijn mening na de deportatie de andere Joden ook "naar het Oosten overgeplaatst" moesten worden. Hij zou zijn uiteindelijke beslissing laten afhangen van de stellingname van de kerken t.a.v. de deportaties in hun kanselboodschappen. Mocht het hem gelukken de kerken in deze tot zwijgen te brengen dan zou er veel gewonnen zijn. In een kanttekening schrijft Rauter dat ook Schmidt hem verzekerde dat de gedoopte Joden tenslotte ook gedeporteerd konden worden, 18 juli 1942.
    616 Brief van Harster aan Eichmann over de gedoopte Joden in Nederland. Op bevel van de R.K. worden de Joden die voor 9 mei 1940 gedoopt zijn voorlopig niet gedeporteerd. Het gaat om 694 Rooms-Katholieke en 1061 Protestantse Joden, 20 juli 1942.
    617 Notitie van Harster over de emigratie van Joden, die tot voor kort lid van de NSB waren. De RK en Rauter vinden het niet juist deze Joden met de anderen op een hoop te gooien, bijv. bij de Aussiedlung. De RK, Schmidt en Rauter verzoeken deze Joden te laten emigreren. Harster vraagt SR"J" het RSHA om toestemming te verzoeken hen met V-Männer te laten emigreren, 6 december 1941.
    618 Notitie van Rajakowitsch voor Harster i.v.m. de zg. NSB-Joden (cf. doc. 617). Eichmann is principieel tegen Auswendung in dit geval. Deze Joden kunnen voorlopig vrijgesteld worden bij de Aussiedlung en als laatsten gedeporteerd worden. Tegen die tijd is de Aussiedlung zo'n alledaagse zaak dat er geen moeilijkheden meer zullen ontstaan. In een kanttekening wordt vermeld dat de zg. NSB-Joden op 21 april 1943 naar There-sienstadt zijn "umgesiedelt", 20 december 1941.
    619 Notitie van Zoepf over verzoeken om vrijstelling van deportatie. Eichmann heeft meegedeeld dat ook in Nederland Joden wegens hun hoge leeftijd of verdiensten van deportatie naar Auschwitz kunnen worden vrijgesteld. In Nederland kunnen zij echter niet blijven, maar: "Wir können nämlich zu beliebiger Zeit einmal von Westerbork einen Zug nach dem Propagandalager Theresienstadt fahren lassen. Slottke wordt met de behandeling erven belast, 5 oktober 1942.
    620 Briefje van Günther aan de BdS, Den Haag, over verzending van Nederlandse boeken uit Westerbork. De Nederlandse Joden in Theresienstadt hebben om toezending hiervan verzocht. Indien mogelijk kan een deel van de boeken in Westerbork naar Theresienstadt, 17 mei 1944.
    621 Brief van Eichmann aan Zoepf over de deportatie van 800-1000 Joden naar Theresienstadt om toezending van de voorschriften die in Duitsland voor overbrenging daarheen gelden. Het transport moet echter nog wachten omdat de opname in Theresienstadt tijdelijk niet mogelijk is, 2 maart 1943.
    622 Telexbericht van Zoepf was de Aussendienststelle in het kamp Westerbork. Bevel tot overbrenging van 7 Joodse opkopers uit de gevangenis in Amsterdam naar Westerbork, waar zij geprivilegieerd behandeld en te werk gesteld moeten worden, 14 januari 1944.
    623 Notitie van Slottke voor Zoepf over de voorwaarden tot opname in Theresienstadt. Günther heeft meegedeeld dat de volgende categorieën in aanmerking komen: Joodse militairen uit de 2e Wereldoorlog in het bezit van het IJzeren Kruis I en van het "zwarte gewondeninsigne"; voor vroegere Oostenrijkse staatburgers gelden overeenkomstige onderscheidingen. Ook vrouwen met zulke onderscheidingen (verpleegsters) komen in aanmerking. De kinderen onder de 14 jaren van deze mannen en vrouwen gaan met hen mee. Van 14 jaar af gelden zij als zelfstandig en gaan naar Polen. Ook Nederlandse Joden met bijzondere verdiensten (kunstenaars, artsen, wetenschapsmensen) komen voor Theresienstadt in aanmerking. Bij twijfelgevallen heeft Theresienstadt de voorkeur, 25 januari 1943.
    624 Telexbericht van Zoepf aan het RSHA, IVB4, over een aanstaand transport naar Theresienstadt. Zoepf verzoekt om toestemming personenwagens te gebruiken; het materiaal is er en kan aan een normale trein worden gekoppeld. Op die wijze is het ook niet nodig de trein verscheidene dagen onderweg op te houden. De RK hecht er juist in Nederland en juist bij deze trein, die uit Amsterdam vertrekt, waarde aan propaganda te bedrijven met deze "Wohnsitzverlegung", 15 april 1943.
    625 Notitie van een medewerker van het Auswärtige Amt, afd. SD III voor Weiszäcker over de vergoeding die de Slowaakse regering mocht betalen voor de kosten van de deportaties van Slowaakse Joden (500 RM per persoon). Het vermogen van Slowaakse Joden in Duitsland en van Duitse Joden in Slowakije zou op voorstel van het Auswärtige Amt aan het land vervallen waar deze Joden zich bevinden volgens het zg. Territorialprinzip. Een voorstel van de Slowaken de deportatiekosten te fourneren uit het vermogen van de Slowaakse Joden in Duitsland en de Joden in het Protektoriat is te omslachtig en te tijdrovend. Het Auswärtige Amt heeft daarop het Reichswirtschaft ministerium voorgesteld de deportatiekosten per persoon van 500 op 300 RM terug te brengen. Dit is afgewezen omdat de Duitse schuld aan Slowakije al 280 miljoen RM bedraagt. Daar het "Territorialprinzip" ook als basis moet dienen voor onderhandelingen met andere staten inzake de behandeling van het Joodse vermogen, blijft het Auswärtige Amt bij zijn voorstel, januari 1943.
    626 Telegram van de Duitse gezant in Slowakije, Ludin, aan het Auswärtige Amt over de deportaties uit Slowakije, die tot stilstand zijn gekomen. Als gevolg van kerkelijke invloed en van corruptie onder de ambtenaren is aan 35000 Joden vrijstelling verleend. De Aussiedlung is algemeen impopulair mede door krachtige Engelse propaganda. De minister-president, Tuka wenst echter voortzetting van de deportaties en vraagt om krachtige diplomatieke steun van het Rijk. Ludin vraagt om instructies, 26 januari 1942.
    627 Telexbericht van Weiszäcker aan Ludin in antwoord op diens telegram van 26 juni 1942 (cf. doc. 627). De door Tuka gevraagde diplomatieke steun kan bestaan uit een mededeling aan Tiso dat de stopzetting van de deportaties en de vrijstelling van 35000 Joden Duitsland onaangenaam verrast heeft, te meer gezien de Slowaakse medewerking tot nu toe, 29 juni 1942.
    628 Telegram aan een medewerker van het Auswärtige Amt, afd. Inland II aan de Duitse gezant in Slowakije, Ludin. De Reichsbevollmachtigter in Hongarije, Veesenmayer heeft om machtiging gevraagd om met Ludin over een grondige aanpak van de Jodenvervolging te spreken, te meer nu als gevolg van de deportaties uit Hongarije veel Joden illegaal naar Slowakije vluchten. Ribbentrop heeft toestemming gegeven; Ludin wordt verzocht om een verslag van het besprokene te geven, 16 juni 1944.
    629 Notitie van Schmidt, het hoofd van de "Nachrichten- und Presseabteilung" van het Auswärtige Amt aan de staatssecretaris van dit ministerie over de komende "Grossaktion auf die Budapesten Juden". Deze zal in het buitenland hevige reacties oproepen. Er zal van "Menschen jagd" gesproken worden en er zal gruwelpropaganda bedreven worden. Schmidt wekt op dit te voorkomen door de actie te motiveren, bijv. door het vinden van springstoffen in synagogen, sabotageplannen en pogingen tot revolutie te ontdekken, overvallen op politie-ambtenaren en deviezensmokkel op grote schaal. De directe aanleiding voor een dergelijke actie moet dan een bijzonder kras geval zijn, 27 mei 1944.
    630 Telegram van Thadden van het Auswärtige Amt aan de Duitse ambassadeur te Boedapest, Veesenmayer, waarin de suggesties van Schmidt (cf. doc. 629) worden doorgegeven met het verzoek om reactie, 1 juni 1944.
    631 Notitie van Thadden van het Auswärtige Amt voor het hoofd van de afd. Inland II van dit ministerie. I.v.m. het negatieve antwoord van Veesenmayer (cf. doc. 632) op de suggesties van Schmidt (cf. doc. 629 en 630) wordt de propagandistische actie tegen de Hongaarse Joden nog niet uitgevoerd. Als deze helemaal afgelast wordt zou het zin hebben de razzia's in Boedapest te vervoegen i.v.m. de invasie. Tegen de achtergrond van dat gebeuren verdwijnt de actie in Boedapest in het niet. Wordt daarentegen een mislukking van de invasie gevolgd door de razzia's in Boedapest dan krijgt de vijand een middel om de openbare mening van het militaire echec af te leiden, 6 juni 1944.
    632 Telegram van Veesenmayer aan het Auswärtige Amt over de deportaties uit Hongarije en de relaties van het buitenland hierop. Van belang waren deze reacties niet; dat wordt ook niet verwacht bij de actie tegen de Joden in Boedapest. Het nieuws van de voltooing van een ghetto aldaar is reeds lang bekend. De voorgestelde propagandistische voorbereiding (cf. doc. 629) zou averechts werken, omdat iedereen weet dat Joodse verenigings- en gebedshuizen al onder politie toezicht staan of gesloten zijn, het Joodse vermogen in beslag genomen is en de bewegingsvrijheid van de Joden zeer beperkt is. Mochten zich tijdens de actie toch incidenten voordoen dan wordt dit doorgegeven, 8 juni 1944.
    633 Telegram van de Duitse gezant in Slowakije, Ludin, aan het Auswärtige Amt over het bezoek van Dunant, een gedelegeerde van het Internationale Rode Kruis aan Bratislawa. Dunant heeft deze gedelegeerde opgezocht met de mededeling dat de Slowaakse instanties met wie hij moest onderhandelen, voortdurend verklaarden dat zij door de maatregelen van de Duitse Wehrmacht en de Sicherheitspolizei in hun vrijheid van handelen beperkt werden en hem niet konden helpen. Dunant heeft Ludin het volgende verzocht: a) concentratie en deportatie van Joden te verhinderen of althans tegen die niet konden werken daarvan uit te zonderen; b) "Mischlinge" en gemengd gehuwden net zo te behandelen als in Duitsland; c) bezoek aan een kamp en toestemming voor postverkeer met de reeds gedeporteerden; d) verzorging van krijgsgevangenen. De verzoeken m.b.t. de Joden heeft Ludin afgewezen. T.a.v. de krijgsgevangenen heeft hij meegedeeld dat hun behandeling in overeenstemming met het Landoorlogreglement is, 16 november 1944.
    634-636 Twee brieven en een telegram van het Auswärtige Amt, het RSKA en de "Judenberater" te Boekarest, Richter, over de gedwongen terugkeer van Dr. H.E. Wolff, een Duitse "half-Jood". Wolff is gemengd gehuwd en woonachtig te Boekarest. Het Auswärtige Amt beslist dat de kosten van terugkeer niet door het Rijk maar door Wolff gedragen moeten worden. Stemt hij daar niet in toe dan wordt hij direct statenloos. Richter tenslotte deelt het RSHA mee dat Wolff op 14 oktober 1943 naar Duitsland is teruggekeerd. Hij verzocht het RSHA om Wolff, die zich in Boekarest, met name op de Duitse legatie arrogant en provocerend heeft gedragen aan "entsprechenden sicherheitspolizeilichen Massnahmen zu unterwerfen.", 25 september 1943 - 16 oktober 1943.
    637 Telegram van de Duitse gezant in Slowakije, Ludin, aan het Auswärtige Amt. Van Slowaakse zijde is meegedeeld dat bij doorreis van transporten van Hongaarse Joden over Slowaaks grondgebied plunderingen zijn begaan door de Duitse bewakers. Bij een oponthoud op een station werden de Joden onder bedreiging van executie van waardevolle voorwerpen en geld beroofd. De Joden wierpen tijdens de reis hun bezittingen uit de trein, waar ze door arbeiders en kinderen opgeraapt werden. Deze gebeurtenissen hebben algemeen opzien gebaard en kunnen van nadelige invloed zijn op de houding van de Slowaakse regering bij de uitvoering van de Endlösung, 14 juni 1944.
    638 Telegram van het Auswärtige Amt aan de Duitse legatie te Boedapest, waarin de melding van Ludin (cf. doc. 637) wordt doorgegeven met het verzoek om opheldering en eventuele maatregelen tegen de daders, 15 juni 1944.
    639 Telegram van Veesenmayer aan het Auswärtige Amt in antwoord op de melding van Ludin (cf.doc. 637 en 638). Volgens Eichmann is het Slowaakse bericht waarschijnlijk juist. De laatste tijd zijn i.p.v. ervaren SD-leden SS-recruten (in hoofdzaak jonge Volksduitsers van de Balkan) als bewakers gebruikt. Gebleken is dat deze recruten zich in de hoogste mate ongeremd tonen, 20 juni 1944.
    640 Mededeling van het Duitse gezantschap te Boedapest aan het Auswärtige Amt inzake transporten van Hongaarse Joden over Slowaaks grondgebied (cf.doc. 637-639). De kwestie valt niet onder de competentie van het Sonderkommando Eichmann, maar onder die van de BdS voor Hongarije. Deze heeft zijn bevindingen aan het RSHA meegedeeld. Tijdens de transporten hebben executies plaats gehad ter handhaving van de orde. Daarbij is ondoelmatig opgetreden; de betrokken ambtenaren zijn ter verantwoording geroepen, 2 augustus 1944.
    641 Brief van Günther aan von Thadden over de transportkwestie (cf.doc. 637-640). De beschuldigingen tegen de Duitse transportbewaking zijn verzonnen. Alleen een Hongaarse Jood is op het Slowaakse station wegens verzet neergeschoten. Het Slowaakse bericht dat Joden zelden enkele waardevolle voorwerpen uit de trein gegooid hebben is juist en bewijst het wederrechterlijk optreden van deze Joden. Afschrikwekkende maatregelen waren derhalve noodzakelijk, 22 september 1944.
    642-654 Bundel telegrammen en notities van het Auswärtige Amt en zijn vertegenwoordigers in Belgrado Benzier en Veesenmayer m.b.t. de deportatie, resp. liquidatie van alle mannelijke Servische Joden (8000 personen), 8 september 1941 - 12 december 1941.
    655 Telegram van von Thadden van het Auswärtige Amt aan de politie-attaché bij de Duitse ambassade te Agram. Streng vertrouwelijk is in Berlijn gemeld, dat o.m. in Kroatië nog 800 vnl. Joodse vrouwen en kinderen in kampen zitten. Om onmiddellijke deportatie naar het Oosten, voor zover de richtlijnen dat mogelijk maken, wordt verzocht, 15 juli 1943.
    656 Rapport van 22 april 1944 van de Duitse gezant in Kroatië, Kasche aan het Auswärtige Amt over de "Judenfrage" in Kroatië, 18-22 april 1944.
    270c Proces Eichmann
    Inventaris
    656
    Rapport van 22 april 1944 van de Duitse gezant in Kroatië, Kasche aan het Auswärtige Amt over de "Judenfrage" in Kroatië, 18-22 april 1944.
    Organisatie: NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies
    laatste wijziging 15-04-2010
    Deze kwestie is grotendeels afgedaan, afgezien van de volgende uitzonderingsgevallen: 1. de "Ehrenarier"; zij vallen niet onder de anti-Joodse maatregelen, maar komen evenmin met de Duitse instanties in contact: 2. de gemengd gehuwden; hier ligt het initiatief bij de Kroaten, die speciaal maatregelen m.b.t. hun woningen hebben genomen; 3. "de half-joden"; zij worden, tenzij gehuwd met "vol-joden", niet meer als Joden beschouwd. Zowel t.o.v. de gemengd gehuwden als de "half-Joden" kan, indien politiek onmogelijk, opgetreden worden. De Kroatische instanties hebben volledig begrip voor het "Joodse probleem". Interventies hebben zich tot enkele gevallen beperkt. De Kroatische politie treedt radicaal en snel op. Het enige probleem vormen de Joden, die van buiten Kroatië in Duitse opdracht ambtelijke of economische kwesties komen regelen. Kasche heeft aanwijzing gegeven deze Joden te arresteren en naar het Rijk te deporteren. Hij voegt een rapport van de Duitse politie-attaché Helm in, aan zijn stuk toe. Deze refereert in zijn overzicht aan een brief van het RSHA inzake Himmler's bevel de "Judenfrage in Kroatiën im schnellsten Zeit" op te lossen; het Duitse gezantschap te Agram zou door het Auswärtige Amt op de hoogte zijn gesteld. Helm wijst er op dat dit in Kroatië al einde 1942 zodanig uitgevoerd was, dat juist hier "die Judenfrage im grossen und ganzen als gelöst anzusehen war". Hij maakt een uitzondering voor de volgende categorieën: 1. Joden in openbare dienst en verscheidene artsen. De Kroaten stellen de oplossing hiervoor afhankelijk van de plaatsing van de nodige Duitse vervangers. 2. De gemengd gehuwden; hiervoor is ook in het Rijk geen oplossing gevonden. 3. Joden met belangrijke relaties; zij kunnen niet zonder verwikkelingen "ausgesiedelt" worden (als voorbeeld noemt Helm het geval van een Jood, die voor het Ustasa-hoofdkwartier in Hongarije en Italië inkopen doet).
    Een moeilijkheid is ook het feit, dat de Kroatische leiders zelf Joodse familieleden hebben. De enige oplossing is het uitoefenen van druk op de Kroatische regering om de Joodse invloed in het openbare en economische leven uit te schakelen en haar er toe te bewegen spaarzamer met het "Ehrenarierrecht" om te springen. Op grond van het bevel van Himmler zal de BdS samen met Helm na gaan hoe de deportaties met instemming van de Kroaten in individuele gevallen voortgezet kunnen worden.
    657 Telegram van Wagner van de afdeling Inland II van het Auswärtige Amt aan de Duitse ambassade te Sofia over de inmiddels begonnen deportaties van de Joden uit het door de Duitsers bezette deel van Griekenland. Hiervan zijn tot 15 juni 1943 de niet-Griekse Joden uitgezonderd. Ook de regering te Sofia is in de gelegenheid gesteld de Bulgaarse Joden uit dit deel van Griekenland te repatriëren. Zij heeft echter meegedeeld geen belangstelling te hebben voor Bulgaarse Joden in het buitenland en in te stemmen met hun deportatie, 30 april 1943.
    658 Notitie van Luther voor Weiszäcker en Ribbentrop over de afwijzende Italiaanse houding t.o.v. de Aussiedlung van Kroatische Joden uit het door Italië bezette deel van Kroatië. De Italiaanse legerleiding heeft verklaard alle inwoners gelijk te zullen behandelen, anti-Joodse maatregelen werden als onverenigbaar met de eer van het Italiaanse leger beschouwd. Daarentegen heeft de Kroatische regering toegestemd in de deportatie van alle Kroatische Joden. De Duitse gezant te Agram, Kasche, stelt daarom voor met de Aussiedlung te beginnen en het op eventuele moeilijkheden in de Italiaanse zone aan te laten komen. Hieraan verbindt F. Sonnleithner, verbonden aan de staf van Ribbentrop de opmerking: "Kan niet eerst nog Markensen (Duits ambassadeur te Rome) gehoord worden?". Lohmann stuurt deze suggestie (eveneens van de staf van Ribbentrop) door in een notitie voor Weiszäcker en Luther; Weiszäcker stemt er mee in, 24 juli 1942-8 augustus 1942.
    659 Telegram van Wagner van het Auswärtige Amt aan de politie-attaché van het Duitse gezantschap te Agram: Günther, plv. van Eichmann, heeft geïnformeerd wanneer de laatste 2000 Joden uit Kroatië naar Auschwitz gedeporteerd worden. Ook heeft hij gevraagd hoe ver de onderhandelingen met de Italiaanse bezettingsautoriteiten zijn gevorderd inzake de deportatie van de Joden in hun zone (cf. doc. 658), 10 april 1943.
    660 Telegram van het Duitse gezantschap in Kroatië aan het Auswärtige Amt over de aanstaande deportatie van 2000 Joden. Verzocht wordt om Duitse transportbegeleiding bij de grensoverschreiding naar Duitsland. Dit alles ter informatie van het RSHA, IV B 4, 4 maart 1943.
    661 Telegram van het Duitse gezantschap in Kroatië aan het Auswärtige Amt en ter informatie aan het RSHA, IV B 4. In de Italiaanse zone is bekend geworden dat de internering der Kroatische Joden onder Duitse druk plaats heeft. De Italianen wensen geen inmenging en wijzen de wegvoering van deze Joden in "arbeidsbataljons" naar Duitsland af. Een internering ter plaatse is volgens de Italianen een delicate zaak met het oog op de steun van Amerikaanse Joden aan de Dalmatische Joden. Inmenging of actieve medewerking bij de internering en de confiscatie van Joods bezit door de Kroaten wijzen de Italianen eveneens af, 20 november 1942.
    662 Document in het Efriet.
    laatste wijziging 25-03-2020
    591 beschreven archiefstukken

    Kenmerken

    Datering:
    [1937-1945] 1961-1962
    over het archief:
    Adolf Eichmann (1906-1962) kreeg in 1940 de leiding van Referat IVB4 van het Reichssicherheitshauptamt in Berlijn. De taak van het referaat was emigratie en gedwongen migratie (meestal naar ghetto’s) van joden. In maart 1941 kreeg zijn referaat een andere aanduiding, IVB4, en een andere taakomschrijving. Referat IVB4 werd toen het bureau dat de Endlösung moest organiseren.
    Op 11 mei 1960 werd Eichmann in Argentinië gearresteerd door de veiligheidsdienst van Israël. Op 11 april 1961 begon het proces tegen hem in Jerusalem. 1 juni 1962 werd de hem opgelegde doodstraf voltrokken.
    Soort:
    Collectie
    aard van de documenten:
    De collectie bestaat vooral uit stukken die vanuit Nederland zijn ingebracht in het proces tegen Eichmann.
    Openbaarheid:
    Volledig openbaar
    Omvang:
    4,3 meter, 34 dozen
    Status:
    NIOD-KNAW collectie
    Trefwoorden:
    Categorie:
    Archiefvormer(s):
     
    Archiefvormer Eichmann, A.O.
    laatste wijziging 25-03-2020
    591 beschreven archiefstukken