Verslag uit 1944 van F.P.J. Maatman uit Nijmegen, over zijn tijd als dwangarbeider in een fabriek in Berlijn. Op verzoek van een bevriend lid van de ondergrondse in Den Bosch, die een dergelijk verslag van belang acht voor hun verzetsactiviteiten, zet de dan vierentwintigjarige student rechten zijn een jaar eerder opgedane ervaringen uiteen. Wat ‘ze’ precies doen met de tekst, wordt nooit opgehelderd. Maar zoals afgesproken krijgt hij deze na verloop van tijd gewoon weer terug. Als Maatman in 1943 gehoor geeft aan de oproep zich aan te melden voor de arbeidsinzet, heeft hij daarvoor een reden: onlangs is zijn vader gearresteerd wegens het rondbrengen van illegale bladen. In de gevangenis in Arnhem, waar hij door de Gestapo wordt verhoord, lijdt zijn vader vreselijk. Vanwege zijn zwakke gezondheid wordt hij vrijgelaten, maar met het dreigement dat men hem weet te vinden als ‘er weer iets is’. Uit angst dat zijn vader iets wordt aangedaan meldt F.P.J. Maatman zich dus aan: ‘Zoals ik je al zei, was mijn plan niet om te gaan, maar zou het afhangen van mijn vader, die pas terug was uit Arnhem en nog ziek was. Ik kon niets anders beslissen dan mee naar Moffrika. Het afscheid was ellendig, mijn vader kon niets zeggen, mijn moeder huilde.’ Als later uit correspondentie met vrienden en familie blijkt dat de ouders van andere, wèl ondergedoken studenten met rust worden gelaten, voelt de rechtenstudent zich bedrogen. Omdat de Duitsers die ouders niets hebben gedaan, zo redeneert hij, had hij zich dus net zo goed niet kunnen aanmelden en gewoon in Nederland kunnen blijven. ‘Later heb ik er natuurlijk spijt van gehad en de beslissing was inderdaad ook onjuist, gezien vanuit het standpunt dat verzet plicht is. Die spijt was in Berlijn één van de beroerdste dingen die ik heb ondervonden.’