Uw zoekacties: Le-Ezrath Ha-Jeled

197k Le-Ezrath Ha-Jeled ( NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies )

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

  • Kenmerken van het archief
  • Inleiding op het archief
  • Inventaris of plaatsingslijst
  • Eventueel bijlagen

    • De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

    De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

    De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

    Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

    beacon
     
     
    Naar boven om te zoeken
    197k   Le-Ezrath Ha-Jeled
    Openbaarheid
    Het archief is sinds 1 januari 2020 vrijwel volledig openbaar.

    De inventarisnummers 1e, 2c, 4c, 4e t/m 4i, 5a, 5b, 6h en 6a zijn slechts raadpleegbaar na verkregen schriftelijke toestemming van de directeur van het NIOD. Onderzoekers kunnen zich daartoe schriftelijk wenden tot de directeur van het NIOD.
    laatste wijziging 25-03-2020
    52 beschreven archiefstukken
    Inleiding
    De Stichting "Le-Ezrath Ha-Jeled" (Het Kind ter Hulpe), een Joodse stichting, hield zich bezig met de verzorging van Joodse oorlogspleegkinderen. De stichting bekommerde zich vooral, zoals uit de stukken blijkt, om het herstel van het specifiek Joodse karakter van de opvoeding der kinderen, die gedurende de bezettingsjaren dikwijls uitsluitend in niet-Joodse milieu's hadden verkeerd. Daartoe ijverde men ervoor, dat na de bevrijding de kinderen bij voorkeur aan Joodse pleegouders of tehuizen werden toegewezen. Dit streven bracht de stichting meer dan eens in conflict met de van regeringswege ingestelde Commissie voor Oorlogspleegkinderen, over welke conflicten in de collectie eveneens stukken zijn opgenomen.
    In de loop van 1950 ging "Le-Ezrath Ha-Jeled" een fusie aan met een drietal andere Joodse instellingen op het gebied van de kinderzorg, t.w. de Bergstichting, het Joods Jongenshuis en de S.A. Rudelsheimstichting, sindsdien tezamen geheten de Gefusioneerde Instellingen. Ook zijn in de collectie documenten aanwezig aangaande fusiepogingen en onderhandelingen met andere Joodse maatschappelijke instanties.
    De toegang is in april 1981 vervaardigd door drs. A.J. Heumakers.
    laatste wijziging 25-03-2020
    52 beschreven archiefstukken
    Inventaris
    aanvraaginstructie

    Archiefstukken uit dit archief kunnen in de studiezaal van het NIOD worden aangevraagd
    onder vermelding van: archief 197k, inv.no. ...
    Het inventarisnummer is vermeld in oplopende volgorde,
    links naast de beschrijving van de stukken
    1a Algemene documenten van de stichting "Le-Ezrath Ha-Jeled" (hieronder aan te duiden als: "Le-Ezrath"), t.w. de akte van oprichting, een drietal lijsten van resp. personeelsleden, commissies en medewerkers; voorts een rapport van de zgn. paedagogische commissie, bevattende richtlijnen inzake de Joodse opvoeding der aan genoemde stichting toevertrouwde kinderen en de ontwerptekst (met een tweetal begeleidende briefjes) van de stichtingsakte van het Opleidingsfonds van "Le Ezrath" , alsmede een organisatieschema en een pamflet, 30 augustus 1945 - 30 september 1946.
    1b Verslagen van besprekingen, een rapport, correspondentie en andere documenten betreffende fusieonderhandelingen tussen "Le-Ezrath" en andere Joodse maatschappelijke instellingen, hoofdzakelijk de Centrale Vereniging voor Joodse Geestelijke Volksgezondheid (Vereniging "CIK in Nederland"), 7 december 1945 - 12 oktober 1953.
    1c Agenda's en notulen van vergaderingen, hoofdzakelijk van het algemeen en het dagelijks bestuur van "Le-Ezrath"; voorts een drietal financiële overzichten, resp. over juli 1946 (Engelse tekst) en de jaren 1947 en 1949, alsmede een vertrouwelijke notitie inzake een bespreking tussen bestuursleden van de stichting "Le-Ezrath" en de Rudelsheimstichting, en een kort verslag der werkzaamheden van eerstgenoemde stichting in 1949, 21 april 1946 - 3 januari 1951.
    1d Correspondentie van "Le-Ezrath", intern, gericht aan de leden van het algemeen en het dagelijks bestuur, o.a. convocaties en mededelingen, merendeels inzake de organisatie van de stichting, alsmede enige interne nota's, 17 oktober 1945 - 20 maart 1951.
    1e Map met correspondentie, bevattende aankondigingen van opsporing, verhuizingen, emigratie e.d. van Joodse oorlogspleegkinderen, alsmede een aantal namenlijsten, 1945-1946.
    1f Geordende inhoud van een ringband, bevattende correspondentie van "Le-Ezrath" met de S.A. Rudelsheimstichting (directeur: K. Caneel), 1945-1947.
    1g Correspondentie van "Le-Ezrath" met de Commissie voor Oorlogspleegkinderen (OPK), betreffende de voogdijvoorziening van diverse Joodse oorlogspleegkinderen, alsmede een tweetal notities aangaande besprekingen tussen bestuursleden van "Le-Ezrath" en de Commissie OPK inzake de samenwerking tussen beide organisaties, 22 oktober 1945 - 20 februari 1948.
    1h Correspondentie van "Le-Ezrath" met diverse personen en instellingen (ged. Engelse tekst), o.a. met de Cefina, vermoedelijk een Joodse instantie die zich bezighield met het inzamelen van gelden (hiervan als bijlage aanwezig: het financieel gedeelte van het jaarverslag over 1947), met het American Joint Distribution Committee, het Rode Kruis en andere, veelal Joodse, maatschappelijke instellingen, hoofdzakelijk betreffende aan "Le-Ezrath" toevertrouwde kinderen, 22 oktober 1945 - 9 augustus 1954.
    1i Correspondentie van "Le-Ezrath" met mr. G. Polak, bestuurslid van het onder 1a genoemde Opleidingsfonds en sinds 1950 secretaris van de zgn. Gefusioneerde Instellingen (t.w. de Bergstichting, het Joods Jongenshuis "Le-Ezrath" en de S.A. Rudelsheimstichting), alsmede enige overige correspondentie van Polak, 21 augustus 1946 - 18 november 1953.
    2a Correspondentie van "Le-Ezrath" met notaris E. Spier te Amsterdam, lid van de Commissie OPK; hierbij afschriften van beschikkingen van diverse rechtbanken en gerechtshoven inzake oorlogspleegkinderen en rapporten (deels concepten), opgesteld ten behoeve van dezelfde soort rechtszaken door een tegen het meerderheidsadvies gekante Joodse minderheid in de Commissie OPK; voorts persoonlijke notities van mevr. R. Friedmann-van der Heide (bestuurslid van "Le-Ezrath" ), bestemd voor notaris Spier, alsmede de begeleidende briefjes, 18 januari 1948 - 9 augustus 1949.
    2b Diverse rapportjes, verslagen, notities e.d. van "Le-Ezrath" betreffende o.a. de Sociale Afdeling van de stichting, enkele onder toezicht van de stichting staande kindertehuizen, juridische kwesties inzake voogdijvoorziening, besprekingen met verscheidene personen en instanties, w.o. de Commissie OPK, en het ontwerp van een wet tot afschaffing van het Besluit Oorlogspleegkinderen van 13 augustus 1945, 1946-1954.
    2c Diverse rapportjes, verslagen, notities e.d. van "Le-Ezrath", bevattende uittreksels uit dossiers van diverse Joodse oorlogspleegkinderen, 1946-1955.
    2d Enkele documenten, t.w. rapporten, formulieren en correspondentie van "Le-Ezrath" betreffende aspirant-pleegouders, 1946-1955.
    2e Rapporten van in opdracht van "Le-Ezrath" uitgevoerde psychologische onderzoekingen van Joodse oorlogspleegkinderen (waarbij tevens een rapportje ten behoeve van de personeelsselectie, vermoedelijk voor een onder toezicht van de stichting staand kindertehuis), alsmede een vijftal door de betreffende psycholoog opgestelde verslagjes over de uitgevoerde onderzoekingen, 9 oktober 1946 - 29 juli 1947.
    2f Diverse handgeschreven notities, afkomstig van "Le-Ezrath", z.d..
    2g Map, bevattende documenten betreffende het regeringsbeleid t.a.v. Joodse oorlogspleegkinderen, t.w. correspondentie tussen verscheidene Joodse instellingen en personen, o.a. de Joodsche Coördinatie Commissie voor het bevrijde Nederlandsche gebied, en de minister van Justitie, veelal inzake klachten over de door de regering ingestelde Commissie OPK, alsmede correspondentie van laatstgenoemde commissie en van "Le-Ezrath", onderling en met de minister van Justitie, n.a.v. een door "Le-Ezrath" als discriminerend ervaren circulaire van de Commissie OPK (26 juli 1946) en het uittreden van elf "bewust-Joodse" leden uit voornoemde commissie; voorts een memorandum, ingediend door deze elf oud-leden, een verslag van een audiëntie verleend door de minister van Justitie aan vertegenwoordigers van de elf, alsmede een ongedateerd rapportje van de hand van mr. G. Polak, betreffende de verhouding van de Joodse gemeenschap tot de Commissie OPK, en een overzicht der in 1946 gevoerde onderhandelingen met betrekking tot de Joodse oorlogspleegkinderen, 8 mei 1945 - 1 april 1949.
    2h Verscheidene documenten, t.w. correspondentie, enkele notities en verslagen, van en betreffende de commissie (voorzitter: prof.mr. E.M. Meijers), welke door de minister van Justitie was benoemd om te bemiddelen in het geschil tussen de elf uitgetreden "bewust-Joodse" leden van de Commissie OPK en de overige leden van deze commissie, 13 november 1946 - 13 maart 1947.
    2i Tekst van het Koninklijk Besluit inzake oorlogspleegkinderen van 13 augustus 1945 (met toelichting), alsmede enkele andere hiermee verband houdende documenten, t.w. handelingen van de Eerste en Tweede Kamer, een wetsontwerp met bijbehoren en de definitieve wettekst, betreffende de afschaffing van het voornoemde Besluit Oorlogspleegkinderen; voorts de handelingen van de Tweede Kamer inzake de begroting over 1956 van de departementen van Justitie en Binnenlandse Zaken, 1945-1955.
    2j Enige bescheiden van de Commissie voor Oorlogspleegkinderen (OPK), t.w. correspondentie, circulaires, overzichten van oorlogspleegkinderen, nota's en ledenlijsten, 3 augustus 1945 - 17 oktober 1949.
    3-3 Notulen en agenda's van vergaderingen van de Commissie OPK, 1945-1949.
    3e Presentielijsten van vergaderingen van de Commissie OPK, 1945-1949.
    3f Uittreksels uit de notulen van vergaderingen van de Commissie OPK, bevattende voogdijbeslissingen en notities inzake diverse, oorlogspleegkinderen, 1946-1948.
    3g Notulen van vergaderingen van de sub-commissie (van de Commissie OPK) tot toezicht uitvoering Commissiebesluiten, alsmede de notulen van de eerste vergadering der sub-commissie van advies inzake "voortbestaan" van OPK, 21 maart 1947 - 28 mei 1948.
    3h Uittreksels uit de notulen der onder 3 g genoemde sub-commissie tot toezicht, 1947-1948.
    3i Afschriften van een drietal brieven van het Comité voor Joodsche Belangen in Friesland, o.a. gericht aan de minister van Justitie, betreffende het lot der Joodse oorlogspleegkinderen in Friesland, 23 juni -19 juli 1945.
    3j Enige bescheiden van de Joodsche Coördinatie-Commissie voor het bevrijde Nederlandsche gebied, t.w. een "Alphabetische lijst van zich in Nederland bevindende Joden", opgesteld door het Centraal Registratiebureau voor Joden (onderdeel van de JCC), enige correspondentie en de notulen van een vergadering van de Contact-Cominissie der JCC, alsmede een op verzoek van voornoemde Contact-Commissie door mr. I. van Creveld geschreven brochure, getiteld "De Strijd om het Joodsche Kind", juni 1945 - 16 juni 1948.
    4a Documenten (ged. Engelse tekst) betreffende een bezoek aan Nederland van dr. I. Herzog , opperrabbijn van Palestina, t.w. correspondentie, verslagen van ontmoetingen met Nederlandse ministers en kerkelijke autoriteiten, een invitatie voor een receptie en een presentielijst, alsmede een brief van Herzog aan de Nederlandse minister-president, betreffende de moeilijkheden inzake Joodse oorlogspleegkinderen, 3 februari - 12 juli 1946.
    4b Documenten (ged. Engelse tekst) betreffende de Stichting Joods Maatschappelijk Werk, t.w. een voorstel tot hervorming van de stichting, notulen van een algemene vergadering en de nieuwe statuten; voorts een aantal conclusies, opgesteld door een commissie van de stichting, inzake het Joodse zwakzinnigentehuis "Achisonog", een memorandum naar aanleiding van deze conclusies van de hand van mevr. R. Friedmann-van der Heide, alsmede een concept-resumé van onbekende hand inzake de na-oorlogse organisatie van het Joodse kinderbeschermingswerk, 15 maart 1948 - 27 februari 1953.
    4c Rapportjes ("overzichten") inzake pleegkinderen, een ledenlijst en een agenda van de Stichting "Hulp aan Oorlogspleegkinderen", welke de leden en de werkzaamheden van de in 1949 opgeheven Commissie OPK heeft overgenomen, 30 augustus - 24 oktober 1949.
    4d Correspondentie (deels telegrammen) van opperrabbijn J. Tal, o.a. met de onder 4 a genoemde dr. I. Herzog, betreffende de Joodse oorlogspleegkinderen in Nederland, 18 maart - 12 juli 1954.
    4-4 Statistische overzichten, alsmede namenlijsten van Joodse oorlogspleegkinderen en (aspirant-) pleegouders in Nederland, o.a. afkomstig van de Commissie OPK en van "Le-Ezrath", 1946-1957 en z.d..
    4-5 Requesten alsmede voogdijbeschikkingen gegeven door gerechtelijke instellingen, 1946-1950.
    5b Overige voogdijbeschikkingen en requesten, waarbij een tweetal afschriften van voogdijbeschikkingen uit de bezettingstijd, 20 januari 1943 - 22 juni 1949.
    5c Requesten, voogdijbeschikkingen en processen-verbaal met betrekking tot de Joodse oorlogspleegkinderen Anneke Beekman en Betty Melhado, alsmede processtukken met betrekking tot hun niet-Joodse pleegouders, 1948-1956.
    5d Overzicht, bestaande uit diverse notities, inzake het Joodse oorlogspleegkind Anneke Beekman, 1945-1953.
    5-5 Bijlagen, grotendeels bestaande uit correspondentie, bij de onder 5 d genoemde notities, 1945-1953.
    5g Overzicht, bestaande uit diverse notities, alsmede bijlagen, inzake het Joodse oorlogspleegkind Betty Kelhado, 1946-1957.
    5-6 Correspondentie, o.a. van "Le-Ezrath", betreffende de onder 5 c "genoemde oorlogspleegkinderen, 1947-1975.
    6b Diverse documenten (deels Franse en Engelse tekst), o.a. notities, machtigingen, formulieren en afschriften van artikelen, betreffende de onder 5 c genoemde oorlogspleegkinderen, waarbij de tekst van een aantal aan de minister van Justitie gestelde Kamervragen, 1947-1957.
    6c Afschriften van artikelen uit kranten en tijdschriften betreffende de Joodse oorlogspleegkinderen in Nederland, alsmede een ongedateerde beschouwing van de hand van A.J. de Leeuw-Aalbers, getiteld "Het kind als oorlogsslachtoffer", 1946.
    6d Diverse Engelse vertalingen van grotendeels elders in de collectie opgenomen stukken, betreffende oorlogspleegkinderen, 1945-1954.
    6e Memorandum (Engelse tekst; samensteller onbekend) inzake een historisch onderzoek naar de Joodse oorlogspleegkinderen in Nederland; voorts enige notities en uittreksels uit boeken, merendeels handelend over de geschiedenis der Joden in Nederland, alsmede een aanbevelingsbrief van mr. G. Polak voor mej. Van Weezel, die blijkens de brief een onderzoek heeft ingesteld naar de strijd om het Joodse oorlogspleegkind en van wie de in de onderhavige map opgenomen bescheiden wellicht afkomstig zijn, 1964.
    6f Diversen. Hierbij o.a. de notulen van een op 13 april 1945 te Maastricht gehouden vergadering van "belanghebbenden bij de Kinderbescherming", een rapport van het Nederlandsche Rode Kruis over het concentratiekamp Sobibor, een kort verslag over de instelling van de Belgische hulporganisatie "Aide Israélite aux victimes de la guerre" , een reglement betreffende de inrichting en het bestuur van het Nederlandsch-Israëlitisch Kerkgenootschap, alsmede enige niet te rubriceren correspondentie en notities, 1945-1954.
    laatste wijziging 25-03-2020
    52 beschreven archiefstukken

    Kenmerken

    Datering:
    1945-1964
    over het archief:
    De Joodse Stichting Le-Ezrath Ha-Jeled (Het Kind ter Hulpe) stelde zich de verzorging van joodse oorlogspleegkinderen ten doel. In de loop van 1950 ging Le-Ezrath Ha-Jeled een fusie aan met een drietal andere joodse instellingen op het gebied van de kinderzorg; de Bergstichting, het Joods Jongenshuis en de W.A. Rudelsheimstichting, sindsdien geheten de Gefuseerde Joodse Instellingen voor Kinderbescherming.
    aard van de documenten:
    Het gaat om een klein deel van het archief van Le-Ezrath Ha-Jeled. De stukken hebben vooral betrekking op de periode 1945-1950.
    Openbaarheid:
    Enkele inventarisnummers van dit archief zijn beperkt openbaar. Details staan vermeld in de rubriek "openbaarheid".
    Omvang:
    0,8 meter, 6 dozen
    Status:
    NIOD-KNAW collectie
    Trefwoorden:
    Categorie:
    Zie ook:
    Archiefvormer(s):
     
    Archiefvormer Le-Ezrath Ha-Jeled
    laatste wijziging 25-03-2020
    52 beschreven archiefstukken