270c Proces Eichmann ( NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies )
270c
Proces Eichmann
Openbaarheid
Het archief is in zijn geheel openbaar.
laatste wijziging 25-03-2020
591 beschreven archiefstukken
Geschiedenis
Adolf Eichmann (1906-1962) kreeg in 1940 de leiding van Referat IVD4 van het Reichssicherheitshauptamt in Berlijn. De taak van het referaat was emigratie en gedwongen migratie (meestal naar ghetto’s) van joden. In maart 1941 kreeg zijn referaat een andere aanduiding, IVB4, en een andere taakomschrijving. Referat IVB4 werd toen het bureau dat de Endlösung moest organiseren.
Op 11 mei 1960 werd Eichmann in Argentinië gearresteerd door de veiligheidsdienst van Israël. Op 11 april 1961 begon het proces tegen hem in Jerusalem. 1 juni 1962 werd de hem opgelegde doodstraf voltrokken.
laatste wijziging 25-03-2020
591 beschreven archiefstukken
Inventaris
467 Verklaring van Max Burger, een Tsjechische Jood, die tijdens de bezetting van Tsjecho-Slowakije in Mariska-Ostrawa woonde, 4 augustus 1960.
270c Proces Eichmann
Inventaris
467
Verklaring van Max Burger, een Tsjechische Jood, die tijdens de bezetting van Tsjecho-Slowakije in Mariska-Ostrawa woonde, 4 augustus 1960.
laatste wijziging 15-04-2010
Deze verklaart dat grootscheepse anti-Joodse maatregelen aldaar pas goed op gang kwamen na de Duitse inval in Polen. Op 1 sept. 1939 werd door de Duitse politie begonnen met massale arrestaties en deportatie naar de Poolse grens. Er kwam een beroepsuitoefeningsverbod. In de 2de helft van die maand werden aanmelding en inlevering van sieraden, goud en radio's verplicht gesteld. Kort daarop verscheen Eichmann in Ostrawa en gaf bevel tot deportatie van 1000 Joden naar Polen voor diverse werkzaamheden. Dit transport vertrok op 18 oct. 1939 en kwam de volgende dag in Nisko aan. Naaat voedsel werden medicijnen, gereedschap en bouwmateriaal meegenomen. Het transport werd begeleid door Eichmann en Brunner; onder de Joden bevonden zich Friedmann, Edelstein en Murmelstein. Na aankomst werden de zieken en zwakken er uitgehaald en met hun bagage het niemandsland tussen de Russische en Duitse demarcatielijn ingedreven. De overigen kregen bevel op een open vlakte een kamp te bouwen als 'begin van een nieuwe Joodse staat' in dit gebied, dat daartoe aangewezen was. Aanvankelijk moesten de Joden barakken bouwen voor de SS-bewaking en zelf in de open lucht slapen. Later kwamen er twee nieuwe transporten van elk 1000 Joden, waarvan de meesten over de rivier de Sahn (demarcatielijn) gejaagd werden. Einde 1939-begin 1940 gingen de eerste Joden uit Nisko terug; het waren vnl. statenlozen uit Slowakije. Daarop zonden de Tsjechische Joden een delegatie naar General-gouvemeur H. Frank met het verzoek ook te mogen terugkeren. Frank wist niets van het bestaan van Nisko en weigerde aanvankelijk hun terugkeer. In de loop van 1940 tenslotte werden alle overgeblevenen (300 van de 3000 Joden) naar Tsjecho-Slowakije teruggestuurd. In Mariska-Ostrawa was de anti-Joodse wetgeving intussen al ver gevorderd. Alle Joden daar moesten dwangarbeid verrichten en mochten slechts op bepaalde plaatsen wonen. In september 1942 werden zij ten getale van 4000 man naar Theresienstadt gedeporteerd.
Burger bleef er tot october 1944. Hij vermeldt dat een deel van het kamp in 1943 helemaal opgeknapt en verfraaid moest worden voor de opnamen van een show-film getiteld: "Het transport van een Jood uit Praag naar Theresienstadt". Dergelijke schijnvertoningen werden ook opgevoerd bij bezoeken van journalisten en vertegenwoordigers van het Internationale Rode Kruis. In october 1944 werd Burger naar Auachwitz-Birkenau gedeporteerd, waar hij de selectie op het perron overleefde. Bij een latere selectie werd hij naar het zg. Todesblock gevoerd. Omdat hij uit Theresienstadt kwam, werd hij daar weer uitgehaald en in een Zigeunerkamp in Auschwitz ondergebracht. Hij werd tenslotte in Buchenwald bevrijd. Met de oprichting van IV B 4 (Räumung und Auswanderung) vervallen deze bezwaren. Een volgende deportatie van 40.000 Joden heeft prioriteit. Daarna volgt de "Räumung" van 120.000 Polen. Al deze maatregelen zijn bedoeld om plaats te maken voor "Volksduitsers". Het Generalgouvernement krijgt tot 15 febr. 1940 gelegenheid om opgave te doen van de "ontvangstcentra". Dezelfde termijn geldt voor de geannexeerde Poolse gebieden m.b.t. de opgaven van de te verwachten Volksduitsers. IV B 4 verzamelt deze gegevens i.v.m.de "Räumung". Om de landbouw niet te ontwrichten worden de Volksduitsers direct naar hun plaats van bestemming gebracht en daar tegen de Poolse landbezitters uitgewisseld. De Polen worden in kampen opgesloten en geselecteerd. Wie niet in aanmerking komt voor de geannexeerde gebieden gaat naar het Generalgouvemement, waarheen uit Rusland nog 60.000 vluchtelingen worden verwacht. Himmler heeft bevolen dat geen Volksduitsers of stamverwante groepen "abgeschoben" mogen worden. De laatsten kunnen t.z.t. nog door de racistische zeef, 1 miljoen Poolse landarbeiders (voor de helft vrouwen) worden zonder onderscheid in het Rijk tewerkgesteld; zij worden uit de geannexeerde gebieden gehaald en naast de krijgsgevangenen te werk gesteld.
laatste wijziging 25-03-2020
591 beschreven archiefstukken
Kenmerken
Datering:
[1937-1945] 1961-1962
over het archief:
Adolf Eichmann (1906-1962) kreeg in 1940 de leiding van Referat IVB4 van het Reichssicherheitshauptamt in Berlijn. De taak van het referaat was emigratie en gedwongen migratie (meestal naar ghetto’s) van joden. In maart 1941 kreeg zijn referaat een andere aanduiding, IVB4, en een andere taakomschrijving. Referat IVB4 werd toen het bureau dat de Endlösung moest organiseren.
Op 11 mei 1960 werd Eichmann in Argentinië gearresteerd door de veiligheidsdienst van Israël. Op 11 april 1961 begon het proces tegen hem in Jerusalem. 1 juni 1962 werd de hem opgelegde doodstraf voltrokken.
Op 11 mei 1960 werd Eichmann in Argentinië gearresteerd door de veiligheidsdienst van Israël. Op 11 april 1961 begon het proces tegen hem in Jerusalem. 1 juni 1962 werd de hem opgelegde doodstraf voltrokken.
Soort:
Collectie
aard van de documenten:
De collectie bestaat vooral uit stukken die vanuit Nederland zijn ingebracht in het proces tegen Eichmann.
Openbaarheid:
Volledig openbaar
Omvang:
4,3 meter, 34 dozen
Status:
NIOD-KNAW collectie
Trefwoorden:
Categorie:
Archiefvormer(s):
laatste wijziging 25-03-2020
591 beschreven archiefstukken