Uw zoekacties: Tromp, Th.P.

243g Tromp, Th.P. ( NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies )

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

  • Kenmerken van het archief
  • Inleiding op het archief
  • Inventaris of plaatsingslijst
  • Eventueel bijlagen
  • De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

    De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

    De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

    Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

    beacon
     
     
    Openbaarheid
    Het archief is grotendeels openbaar.

    Inventarisnummer 24 is slechts raadpleegbaar na verkregen toestemming van de directeur van het NIOD. Voor bezoekers die deze toestemming willen hebben, is ter plekke bij balie van de studiezaal van het NIOD een archiefverklaring verkrijgbaar. Direct na ondertekening kunt u de stukken aanvragen en inzien.
    Inleiding
    titel archief
    archiefvormer
    omvang
    citeer en aanvraaginstructie
    periode van ontstaan
    aard van de archiefbestanddelen
    ordening van de archiefbestanddelen
    selectie, vernietiging en bewerking
    aanvullingen
    wettelijke status
    reproductiebeperkingen
    taal van de archiefbescheiden
    materiële staat
    plaatsing originelen/bestaan van kopieën
    bewerking
    dankwoord
    Levensloop
    Rol in het verzet
    Bedrijfsleider bij Philips
    Inlichtingenactiviteiten
    243g Tromp, Th.P.
    Levensloop
    Inlichtingenactiviteiten
    Vanaf 28 november 1942 functioneerde in Londen het Bureau Inlichtingen (BI), dat tot voornaamste taak had het inwinnen, verzamelen en doorgeven van allerlei inlichtingen op politiek en economisch terrein ten behoeve van de Nederlandse regering in ballingschap. Sinds het voorjaar van 1943 berustte de leiding van BI bij overste dr. J.M. Somer (schuilnaam "Karel"). In dezelfde periode zocht Tromp naar mogelijkheden om rechtstreeks contact met Londen te krijgen. Met veel moeite kreeg hij toestemming van de Duitse Verwaltung voor een reis naar Zweden, waar een fabriek voor radiobuizen gevestigd was. In mei 1943 stuurde hij één van zijn stafleden naar Stockholm. Deze W.J.H. Schreinemachers ("Rudi"), kwam daar eind augustus in contact met overste Somer. Op voorstel van Somer ging Schreinemachers mee naar Londen om nog datzelfde jaar als geheim agent naar Nederland terug te keren. In de nacht van 7 op 8 oktober 1943 werd Schreinemachers samen met een marconist gedropt boven Malden, nabij Nijmegen. Zijn opdracht was het verzamelen van economische, technische en wetenschappelijke gegevens met een accent op het herstel van de Nederlandse industrie en openbare nutsbedrijven. Daartoe droeg hij een lijst met vragen bij zich, die was opgesteld door de Nederlandse en Engelse inlichtingendiensten te Londen. Deze vragenlijst is bekend geworden als de "eleven questions regarding Philips Eindhoven" en bevindt zich tezamen met de beantwoording in het archief onder inventarisnummer 16. Daarnaast gaf Schreinemachers aan Tromp een opdracht van de Nederlandse regering door, om een noodzender bouwen voor het geval de Duitsers de grote radiozenders zouden opblazen als zij uit Nederland verdreven zouden worden.
    Voor het beantwoorden van de elf vragen, dat enkele maanden in beslag nam, legde Tromp contacten met zijn persoonlijke en zakelijke relaties. Deze kring werd bekend als de groep-Harry, al is eigenlijk niet te spreken van een samenhangende groep. Veeleer was het een netwerk van informanten die Tromp inschakelde bij het beantwoorden van uit Londen afkomstige vragen. Twee belangrijke informanten waren C. von Lindern ("Kok") en Prof.dr. H.J. Zwiers ("Frederik"). In de hierop volgende maanden gaf Tromp economische, sociale, politieke en militaire informatie door aan het BI. Tromp schatte dat in totaal zo'n 20.000 pagina's op microfilm naar Londen zijn gesmokkeld *  . Een aantal van deze rapporten is terug te vinden in rubriek III-d (Inlichtingenrapporten, blz. 10).
    Via de militair-attaché in Bern, generaal-majoor A.G. van Tricht, bereikten de rapporten Londen. De eerste rapporten werden medio januari 1944 via de Zwitserse Weg (Weg B) door een koerierster van de groep Fiat Libertas meegenomen en lagen al op 2 februari op de bureaus van BI. Aangezien de meeste rapporten enkele weken onderweg waren of helemaal niet aankwamen, was dit een snelle zending *  . Een groot deel van de rapporten werd echter meegesmokkeld door mr. W.E.A. de Graaff die onder valse voorwendselen herhaaldelijk toestemming van de Duitse autoriteiten wist te krijgen om naar Zwitserland te reizen. Sporadisch kwam het voor dat spoedeisende berichten via radiozenders werden doorgeseind. Meestal maakte Tromp dan gebruik van de zendapparatuur van andere verzetsgroepen. Enige tijd had hij de beschikking over een gedropte marconist wiens zender verstopt was in de kerktoren van Tongelre *  .
    De zo naar Londen gesmokkelde of geseinde informatie vormde een belangrijke bijdrage voor de aankooppolitiek en reconstructiepolitiek van de Nederlandse regering ten behoeve van de wederopbouw van de Nederlandse industrie *  .
    Ook had Tromp nauwe contacten met de spionagegroep Geheime Dienst Nederland (GDN). Deze was opgericht door J.M.W.C. Iansen ("Max") en vanaf eind maart 1944 geleid door W. Schoemaker ("Miki"). Nadat op 19 mei 1944 de contactpersoon tussen de groep-Harry en GDN (M.F. Elkerbout alias "Siem") was gearresteerd, onderhield Tromp namens GDN het contact met BI. Onder codenaam XYZ presenteerde Tromp zich op 30 mei 1944 als de verbindingsschakel met BI te Londen. Miki leverde de inlichtingenrapporten aan en Tromp zorgde voor de contacten met Londen en de financiering van de organisatie. Op deze wijze onderhield GDN een intensief berichtenverkeer met BI.
    Overige verzetsactiviteiten
    Na de bevrijding van het Zuiden
    Minister van Waterstaat
    Na de oorlog
    Literatuur en verwante collecties
    Voor vervolgonderzoek naar Tromp en zijn activiteiten binnen het verzet en het Philips-concern raadplege men de volgende archieven en literatuur:
    Literatuur
    Verwante collecties
    Inventaris
    aanvraaginstructie

    Archiefstukken uit dit archief kunnen in de studiezaal van het NIOD worden aangevraagd
    onder vermelding van: archief 243g, inv.no. ...
    Het inventarisnummer is vermeld in numeriek oplopende volgorde,
    links naast de beschrijving van de stukken

    Kenmerken

    Datering:
    [1939] 1940-1945 [1982]
    over het archief:
    Theodoor Philibert (Theo) Tromp (9 juni 1903) was bedrijfsleider bij Philips. Vanuit die functie onderhield hij contact met de Duitse bezettingsautoriteiten, in het bijzonder de Verwaltung van het Philips-concern. Vanaf 1943 verzamelde hij militaire en economische gegevens die hij naar Londen doorspeelde. Deze spionage-activiteiten verrichtte hij via de “groep-Harry” en de Geheime Dienst Nederland (archief 191). Ook had hij banden met de Ordedienst en de Raad van Verzet (archief 185) en was hij betrokken bij hulp aan neergestorte geallieerde vliegers. Op 5 april werd hij beëdigd als minister van Waterstaat in het derde kabinet Gerbrandy. Op 24 juni werd dit laatste oorlogskabinet ontbonden.
    Openbaarheid:
    Enkele inventarisnummers van dit archief zijn beperkt openbaar. Details staan vermeld in de rubriek "openbaarheid".
    Omvang:
    0,6 meter (78 inventarisnummers)
    Status:
    Bruikleencollectie Nationaal Archief
    Archiefvormer(s):