Archieven.nl

Het gemeentelijk Evacuatiebureau bestond aanvankelijk uit een ambtenaar van de afdeling Bevolking en een ambtenaar van de afdeling Sociale Dienst, geassisteerd door een secretaresse. Een groot deel van de kontakten met overheidsinstanties verliep via de burgemeester. De dienst werd opgericht om huisvesting en verzorging te organiseren voor evacué's, nadat de gemeente in het najaar van 1942 was aangewezen voor de opneming van geëvacueerde inwoners uit de Randstad. Het dorp werd ter structurering van de organisatie ingedeeld in 18 blokken met elk een eigen evacuatiepost en blokhoofd.
Begin januari 1943 arriveerden ongeveer 800 personen uit Den Haag, die waren geëvacueerd vanwege de aanleg van de Atlantikwall in Scheveningen. Het merendeel van deze groep bestond uit bejaarden, grote gezinnen, zieken en hulpbehoevenden.
In september 1943 volgden geëvacueerde Duitse 'Bombengeschädigten', inwoners van het Duitse Ruhrgebiet, die door de geallieerde bombardementen hun woningen en inboedel hadden verloren. De provincie Gelderland kreeg 20.000 personen toegewezen, waarvan er 600 in Winterswijk terecht kwamen. Deze mensen werden ondergebracht in het dorp Winterswijk, in daartoe gevorderde woningen van spoorwegpersoneel en in plaatselijke hotels, café's, scholen en bedrijfsruimten.
Vanaf september 1944 kwamen daar ten gevolge van krijgsgeweld elders nog grote aantallen evacué's, vluchtelingen en terugkerende krijgsgevangenen en dwangarbeiders ('repatrianten') bij. Deze mensen werden eveneens ingekwartierd bij particulieren of gehuisvest in gevorderde openbare gebouwen ('kampen'), met name in de Winterswijkse buurtschappen.
Daarnaast moest het Evacuatiebureau de huisvesting regelen voor de eigen inwoners, de zogenaamde 'interne evacué's, die op last van de Luchtbeschermingsdienst hun woningen in gevaarlijke zones moesten verlaten.

Het Evacuatiebureau Winterswijk moest alle uitgaven ten behoeve van evacué's voorleggen ter beoordeling en goedkeuring aan het Districtsbureau Verzorging Oorlogsslachtoffers (DBVO) te Arnhem. De uitgekeerde inkwartieringsgelden en zakgelden konden worden gedeclareerd bij het Departement van Binnenlandse zaken. Het Evacuatiebureau Winterswijk administreerde tevens de afrekening van de kosten van de voedselvoorziening via de plaatselijke Centrale keuken en de medische verzorging via de plaatselijke Medische dienst met de 'commandanten' van de 'kampen'.
Na de oorlog werd het bureau vanwege de algemene woningnood voortgezet als gemeentelijk Huisvestingsbureau, voor de toewijzing van woonruimte aan woningzoekenden. Deze woningnood verminderde in de loop der jaren geleidelijk door het herstel van woningen (Wederopbouw) en de aanleg van nieuwe wijken ('Reinbouw'), zoals de Hakkelerkamp, de Bloemenbuurt en het Alma. Begin jaren "70 werd de huisvestingstaak overgeheveld naar de plaatselijke woningbouwvereniging 'Volkshuisvesting' en hield het gemeentelijk Huisvestingsbureau op te bestaan.