0582 Hof en familie Te Vaarwerk te Olden Eibergen, 1669-1969 ( Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers )
0582
Hof en familie Te Vaarwerk te Olden Eibergen, 1669-1969
Inleiding
De archiefvormer
0582 Hof en familie Te Vaarwerk te Olden Eibergen, 1669-1969
Inleiding
De archiefvormer
De Hof te Vaarwerk in Olden Eibergen was een bezit van het kapittel van het Stift Vreden in Duitsland. Omstreeks 1340 blijken de Heren van Wisch de hof in handen te hebben. Zij wisten de hof erfelijk in pacht te krijgen en om te vormen tot een erfpachtleengoed, wat hij vervolgens bleef tot 1795. De naam wordt voor het eerst genoemd in de bekende goederenlijst van de graaf von Dahl, heer van Diepenheim, uit 1188. Daarin wordt melding gemaakt van de (water)molen Vorewerch bij Eibergen. Het vermoeden is dat deze al heel lang verdwenen watermolen oorspronkelijk deel uitmaakte van de hof. Tot de hof, die tot ca. 1340 in de Vredense inkomstenregisters bekend stond als ‘curtis Ecberghe’ (hof te Eibergen) behoorden tientallen hofhorige goederen, die vooral in de Heerlijkheid Borculo lagen, maar ook in Twente en Salland. Voor de hofhorige bewoners van al deze goederen functioneerde de hof te Eibergen als centrale hof waarop zij tweemaal ’s jaars moesten verschijnen om de hofdag bij te wonen. Van de zittingen van het hofgericht werd verslag gedaan in hofboeken of protocollen, waarvan er twee bewaard gebleven zijn. Transcripties daarvan zijn te vinden op www.heerlijkheidborculo.nl. Een bijzonderheid is het dat deze hof een eigen hofrecht had, los van dat van het kapittel van Vreden. Het hofrecht is in 1740 gepubliceerd door de Harderwijkse rechtsgeleerde Johannes Schrassert in zijn Codex Gelro-Zutphanicus. Toen het geslacht Van Wisch in de zestiende eeuw uitstierf in de rechte lijn, vererfde de hof op de familie Van Limburg Stirum. Toen deze familie ook de Heerlijkheid Borculo wist te verwerven (1615/1616), kwam de hof onder deze Heerlijkheid te vallen en deelde de verdere lotgevallen van Borculo. Dat betekende o.m. dat stadhouder Willem V in 1777 ook ‘heer van Vaarwerk’ werd.
Op de hof rustte de verplichting om jaarlijks met Martini aan het kapittel van het Stift Vreden een pacht af te leveren. Deze pacht werd de ‘Wisscherpacht’ genoemd, naar de oude erfpachters van de hof, de Heren van Wisch. De bewoner van de hof, scholte te Vaarwerk, was belast met de inning van de Wisscherpacht en het afleveren ervan in Vreden. Aan deze Wisscherpacht werd door zo’n 60 goederen, w.o. ook (voormalige) hofhorige goederen in de Heerlijkheid Borculo en ruime omgeving bijgedragen. Deze Wisscherpacht wordt al in de veertiende eeuw genoemd en eindigde pas in 1838 met een uitspraak van het gerechtshof in Arnhem.
De geschiedenis van deze hof is van belang voor de regio. In de Heerlijkheid Borculo was hij de enige die de tand des tijds min of meer heeft doorstaan. Met de Winterswijkse hoven Miste en Ahof heeft hij de appelrechtspraak van de Hof te Lohn (Stadtlohn) gemeen.
De geschiedenis van deze hof is van belang voor de regio. In de Heerlijkheid Borculo was hij de enige die de tand des tijds min of meer heeft doorstaan. Met de Winterswijkse hoven Miste en Ahof heeft hij de appelrechtspraak van de Hof te Lohn (Stadtlohn) gemeen.
laatste wijziging 13-07-2022
110 beschreven archiefstukken
Inventaris
laatste wijziging 13-07-2022
110 beschreven archiefstukken
Kenmerken
Datering:
1669-2015
Auteur:
Eibergen, 8 februari 2004. B.H.M. te Vaarwerk. Aanvulling door Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers, Doetinchem, december 2016. H.G. Nijman
Toegang:
Inventaris
Gemeente:
Berkelland
Omvang:
1,375
Citeerinstructie:
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste eenmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
Information obtained from our archives can not be used without crediting the source and our archive must be mentioned at least once in full without abbreviations.
VOLLEDIG/Full:
Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers, Doetinchem. Toegang 0582 Hof en familie Te Vaarwerk te Olden Eibergen, 1669-1969
VERKORT/Thereafter:
NL-DtcSARA 0582
Information obtained from our archives can not be used without crediting the source and our archive must be mentioned at least once in full without abbreviations.
VOLLEDIG/Full:
Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers, Doetinchem. Toegang 0582 Hof en familie Te Vaarwerk te Olden Eibergen, 1669-1969
VERKORT/Thereafter:
NL-DtcSARA 0582
Categorie:
Archiefvormer(s):
laatste wijziging 13-07-2022
110 beschreven archiefstukken