3592 Elisabethpolder (Biervliet), 1865-1939 ( Zeeuws Archief )
3592
Elisabethpolder (Biervliet), 1865-1939
Inleiding
De Elisabethpolder bij Biervliet heeft een oppervlakte van 242 hectare en behoort tot het afwateringsgebied Nol Zeven. De polder ligt in de gemeente Terneuzen, ingeklemd tussen Biervliet en de Westerschelde. Met ingang van 1 januari 1942 werd de polder opgenomen in het Waterschap Het Vrije van Sluis en maakte daarin deel uit van het district IJzendijke.
De Staat der Nederlanden verleende bij Koninklijk Besluit van 15 april 1865 nr 37 vergunning aan o.a. Jacobus Thomaes tot bedijking van de domaniale schorren gelegen in de Braakman voor de Beukelspolder en voor de Paulinapolder. De Minister van Financiën keurde de eerste aanbesteding van het bedijkingswerk af.
Bij een herbesteding in 1866 werd het werk gegund voor 152.900 gulden. Men groef een suatiekanaal, bouwde een suatiesluis aan de mond van het kanaal, men legde een los- en laadplaats aan en bouwde een sluiswachterswoning. De aanleg van wegen en graven van sloten werd apart aanbesteed. De aanleg van de wegen en het graven van sloten joeg de polder op de kosten van 7.798 gulden. In 1866 was de bedijking gereed. Met het uitwateringswaterschap 'de Verenigde polders van de sluis te Biervliet' werd een overeenkomst gesloten voor de afwatering. De polder werd verdeeld in ongeveer zeventig, bijna alle rechthoekige kavels.
De polder werd genoemd naar de echtgenote van Thomaes, Elisabeth van Remoortel. Door de bedijking werd de haven van Biervliet afgesloten van het buitenwater. De haven werd ingedijkt als Kompolder. De vervangende loswal aan de Elisabethpolder heeft enige decennia dienst gedaan, voornamelijk in de zomer voor het vervoer van landbouwproducten.
Opvallend aan de polder is dat de oeververdediging grote problemen heeft opgeleverd. In de noordoosthoek van de Elisabethpolder trad een zestiental vallen op. De oever in deze hoek werd sterk aangevallen door de stroom; de tegenoverliggende zandplaat had zich na de bedijking (1866) snel naar de landzijde verplaatst. De geul werd smaller en dieper. In 1866, 1868 en 1869 werden zinkstukken aangebracht. In 1869 werd ook een inlaagdijk gelegd. Maar alle moeite bleek tevergeefs; vallen en afschuivingen bleven optreden.
In 1865 probeerde A. Magielse van Rijkswaterstaat aan te tonen, dat aanleg van dammen op de tegenoverliggende plaat tot stroomafleiding van bedreigde oevers kon dienen. Men besloot tot een proef. Het bestuur der Domeinen als mede-ingeland en de overige ingelanden van de Elisabethpolder stemden in met een proef met het systeem. In de periode juli-oktober 1869 werden vijf dammen op de zandplaat aangelegd. Men bouwde uit zand- en kleidammen, verdedigd met krammat terwijl aan de kop een grondstuk werd aangebracht. Ondanks dat ontstonden tijdens de aanleg en direct daarna vele vallen en afschuivingen: zelfs de dijk werd aangetast. De dijkkruin viel op 29 september 1870 weg. Een ramp werd voorkomen, doordat door het gunstige weer een overstroming beperkt bleef tot de inlaag. Men moest een eind maken aan de proef en in oktober 1870 werden de dammen verwijderd. De betrekkelijk ondiepe geul bleef zorgen baren, in 1874 en 1875 werden tien en in 1885 nog twee zinkstukken aangebracht.
Bij de inventarisatie zijn stukken van de Elisabethpolder bij Breskens afgescheiden en tot een afzonderlijk archief gemaakt (zie aldaar).
laatste wijziging 24-05-2018
115 beschreven archiefstukken
Inventaris
2. Stukken betreffende bijzondere onderwerpen
3592 Elisabethpolder (Biervliet), 1865-1939
Inventaris
2.
Stukken betreffende bijzondere onderwerpen
laatste wijziging 24-05-2018
115 beschreven archiefstukken
Kenmerken
Datering:
1865-1939
Andere namen:
Polder Elisabeth bij Biervliet
Regio:
West Zeeuws-Vlaanderen
Openbaarheid:
Geen beperkingen
Toegankelijk:
Inventaris
Jaar bewerking:
2003
Titel publicatie:
M.J. Louisse, ‘Inventaris van het archief van de Elisabethpolder (Biervliet), 1865-1939’, in: ‘[Gebundelde inventarissen van de archieven van de polders en waterschappen van het voormalige Waterschap Het Vrije van Sluis 1518-1977]’ (Terneuzen : Waterschap Zeeuws-Vlaanderen, 2005)
Inzage:
Waterschap Scheldestromen, kantoor Terneuzen (op afspraak)
Raadpleegvestiging:
Terneuzen, Kennedylaan
Collectie:
Waterschap Scheldestromen
Categorie:
laatste wijziging 24-05-2018
115 beschreven archiefstukken