Uw zoekacties: Zaamslagpolder, (1648) 1650-1965

3727 Zaamslagpolder, (1648) 1650-1965 ( Zeeuws Archief )

Hulp bij uw onderzoek.
De informatie in deze website is zeer divers en bedoeld voor mensen met een belangstelling voor historisch of genealogisch onderzoek.
Wij trachten de informatie zo eenvoudig mogelijk te houden, maar beseffen ook dat de aard van de informatie soms wel enige studie of historische inzicht vereist.

Zoeken en bladeren

  • Bladeren
    De meest eenvoudige manier van werken is het zoeken te starten zonder zoekterm. U kunt dan bladeren door alle aanwezige toegangen.
  • Eenvoudig zoeken
    Wilt u een specifieker resultaat dan adviseren wij u te starten met één zoekterm. Het resultaat dat u krijgt voldoet aan de zoekterm. U kunt het resultaat verder verkleinen door meerdere zoektermen op te geven.
  • Uitgebreid zoeken
    Kiest u voor uitgebreid zoeken dan kunt u afhankelijk van de situatie meerdere zoekvelden invullen, waarna het resultaat zal voldoen aan de specifieke zoekactie. In iedere veld kunnen meerdere zoektermen worden ingevuld.
  • Zoektermen combineren
    Zoektermen worden gecombineerd De zoekfunctie voegt automatisch "en" toe tussen de verschillende zoekmogelijkheden die worden gebruikt. Zo kunnen 'zoeken met alle woorden' en 'zoeken met één van de woorden' worden gecombineerd.
  • Booleaanse operatoren
    Normaal worden meerdere zoektermen altijd gecombineerd met AND. U kunt bij het zoeken in een zoekveld ook gebruik maken van de Booleaanse operatoren: NOT en OR. De zoekacties met NOT beperken het zoekresultaat, terwijl OR veel meer resultaten oplevert.
    OR wordt vooral geadviseerd bij een bekende variatie op de schrijfwijze, bijvoorbeeld:
    - Den Haag OR ’s-Gravenhage
    - Vereeniging OR Vereniging
  • Woordcombinatie
    Wilt u zoeken met een woordcombinatie in een vaste volgorde (bijv. Vereniging tot behoud van natuurmonumenten), zet deze woorden dan "tussen aanhalingstekens".

Verfijnen
In de meeste gevallen zal naast het zoekresultaat een mogelijkheid tot verfijnen worden aangeboden. Verfijnen kan bijvoorbeeld op materiaalsoort, maar in andere gevallen op plaats en straat. Dit is afhankelijk van het archiefmateriaal dat geselecteerd is.

Sorteren
De resultaten staan gesorteerd in een standaard sortering. Dit kan per toegang verschillend zijn. In de meeste gevallen kan voor een andere sortering worden gekozen.

Digitaliseren op verzoek
Zie http://www.zeeuwsarchief.nl/over-ons/tarieven

beacon
 
 
Naar boven om te zoeken
3727   Zaamslagpolder, (1648) 1650-1965
Inleiding
Ligging: Gemeente Zaamslag
Kadastrale grootte : 1782.76.91 ha.
Belastbare oppervlakte : 1687.99.28 ha.
Hoogteligging: 1,4 M.-N.A.P. tot 1,5 M. + N.A.P.
Bedijkt : 1649/50.
Op 12 december 1648, ruim tien maanden na het sluiten van de Vrede van Munster, verleenden de Staten-Generaal aan Gerard van der Nisse, sinds 1647 ambachtsheer van Zaamslag, en de andere grondeigenaren van de schorren van Nieuw Othene en de Pouckepolder vergunning "tot beversching van Zaamslag, Aandijck, Oud en Nieuw Otene en Poucquespolder" *  De polder kwam tot stand als herdijking van de militaire inundatie ter beveiliging van Axel in 1586 en kwam te liggen op ongeveer het gebied van de voormalige Pouckepolder, Genderdijke, West-Zaamslag, Nieuw en Oud Othene, Diepenee en de 's-Gravenpolder. De Pouckepolder was omstreeks 1350 bedijkt en gelegen ten oosten van de Capellepolder. De andere gebieden waren oorspronkelijk omstreeks het jaar 1200 bedijkt.
Al in 1610 werd er octrooi verleend om het westelijke deel te herdijken, maar tot uitvoering kwam het niet. * 
De herdijking bestond uit de aanleg van een zeedijk vanaf de Ser Lippenspolder bij Terneuzen tot aan het Hellegat om daar aan te sluiten op de oude zeedijk van de Capellepolder bij Axel. Deze dijkgedeelten heten nu nog Reuzenhoekse dijk, Zaamslagse dijk, Oude Zeedijk en Pouckepolderse dijk. *  In 1649 werd met de werkzaamheden begonnen; totale kosten ruim f 400.000,--. *  Er werden drie commissarissen aangesteld om toezicht te houden bij de bedijking en om op te kunnen treden tegen personen die weigerden financieel aan de bedijking bij te dragen. *  Ongeveer in het midden van de polder werd op een kruispunt van wegen zestien gemeten land beschikbaargesteld voor de stichting van het huidige Zaamslag. *  De bemoeienis van het polderbestuur met de stichting van het dorp was groot. Zo betaalde de polder mee aan de bouw van de nieuwe kerk. *  Op 29 november 1650 werd het bestuur aangesteld. *  De ambachtsheer van Zaamslag eiste het recht van benoeming van het bestuur, als ook het recht tot schouwing van dijken, wegen, watergangen, sluizen en duikers. *  Menig keer waren er met de ambachtsheren verschillen van mening, onder andere over het jachtrecht. * 
Aan de westzijde van de polder ligt een krekenstelsel, waarvan de Othenese kreek het merendeel vormt (4 kM. lang en 200 M. breed). De aftakking aan de zuidzijde naar de sluis van het buurtschap Spui heet de Bronkreek; meer oostwaarts liggen het Gat van Pinte met de Groote en Kleine Dulper. * 
De afwatering van de polder vindt plaats door middel van watergangen die allemaal naar de Othenese kreek lopen. De polder speelde een belangrijke rol bij de afwatering van de andere polders. Er waren in de zeventiende eeuw al suatiecontracten gesloten met de polders Zuid (1690), Noord (1697), Capelle (1687), Kats (1690), Oude Eglantier (1687), Visschers (1687), Koegors, Oude Zevenaar, Zeven Trinités en Ser Lippens. In de achttiende eeuw ook met de Margarethapolder (1742) *  .
De polder had de beschikking over twee sluizen die bij de bedijking al gebouwd waren: één op het einde van de Othenese kreek, die sueerde op de Honte en één nabij de Pouckepoldersedijk, die sueerde op het Hellegat Moeilijkheden met de afwatering deden zich voor het eerste voor in 1826. Door opslibbing van buitendijkse gronden waren de suaties door de twee sluizen in gevaar gekomen. De afwatering werd verlegd via de Spuikreek en de Nieuwe Zevenaar en Koegorspolder naar het kanaal van Gent naaar Terneuzen *  . Samen met de polder Beoosten Blij Benoorden sloot de polder met de Concessionarissen van het kanaal een overeenkomst over de capaciteit van de duikers en de watergangen, die nodig waren voor de afwatering van de beide polders in het kanaal *  . In de dijk met de polder Beoosten Blij Benoorden werd in 1826 een nieuwe sluis gebouwd *  .
In 1836 verzocht de polder aan de Gouverneur van Zeeland om een betere afwatering te verkrijgen naar de vestingwerken van Terneuzen of er één te mogen leggen door de schorren gelegen voor de boezem van de Othenese kreek bij het gehucht Othene of verbetering van de situatie van de afwatering in de Koegorspolder. In 1837 werd besloten tot uitvoering van de laatste mogelijkheid *  . De afwatering leverde echter problemen op. De waterstand in de polder bleef te hoog *  .
Ingevolge het verdrag met België van 5 november 1842, waarbij geen lozing meer op het benedenpand van het kanaal van Gent naar Terneuzen mocht plaatsvinden, werd in 1845 de Oostelijke Rijkswaterleiding aangelegd. De Othenese kreek ging hierbij een belangrijke rol spelen, omdat het ging fungeren als boezem voor het afgevoerde water van de achtergelegen polders *  . Vandaar werd het water naar de nieuwe uitwateringssluis in de Oostbeer, gelegen tussen de kreek en de vestinggracht van Terneuzen gevoerd. Sinds 1961 wordt geloosd door de uitwateringssluis in de zeedijk van de Nieuw Othenepolder *  . Met de omliggende polders sloot de Zaamslagpolder overeenkomsten voor het delven en onderhouden van de watergangen in de polder, die de afvoer van het water van deze polders verzorgde *  . Omstreeks 1880 ontstonden er moeilijkheden met de afwatering van het oostelijke deel van de polder. Door de afwatering naar de uitwateringssluis bij de Oostbeer in 1845 was de stroomrichting van het water in de polder van oostelijke naar westelijke richting veranderd in westelijke naar oostelijke richting naar de sluis in de Pouckepolderse dijk, die sueerde in het Hellegat. Door de plaatsing van een duiker werd het probleem opgelost *  .
De aard van de polder is vrij, niet-waterkerend.
Er kan gesproken worden van een min of meer compleet archief. Vooral de stukken betreffende de bedijking zijn interessant. Al in 1655 werd besloten een inventaris te maken van alle stukken betreffende de bedijking *  . In 1674 werd besloten een koffer te laten maken "met drij slooten en sleutels om de Jaerlijkse reekeningen daarin te sluyten en de andere b-scheyden, waarvan een sleutel zal berusten onder den heer van Saemslagh, een onder de hoofdgecommitteerde Lammens tot Axel en een onder den dij-schout op Saemslagh" *  . Al in 1734 werd besloten een boek aan te schaffen om daarin alle stukken betreffende de polder neer te schrijven. Iedereen werd verzocht "resolutien, acten en documenten deese polder concerneere-de" in te leveren *  . Na herhaalde oproep werd pas in 1774 aan notaris Samuel du Pont opdracht gegeven alle stukken van de polder in tweevoud over te schrijven; één exemplaar voor de polder, het andere voor de ambachtsheer van Zaamslag *  . In de loop der tijd zijn er meerdere inventarissen van het archief gemaakt *  .
Voor de inventarisatie besloeg het archief een lengte van 5,9 M. Na inventarisatie en selectie tot vernietiging bleef er 3,5 M. over.
laatste wijziging 19-07-2018
237 beschreven archiefstukken
1 gedigitaliseerd
totaal 10 bestanden

Kenmerken

Datering:
(1648) 1650-1965
Andere namen:
Polder Zaamslag
Regio:
Midden Zeeuws-Vlaanderen
Openbaarheid:
Geen beperkingen
Toegankelijk:
Inventaris
Jaar bewerking:
1989
Titel publicatie:
L.M. Hollestelle, ‘Inventaris van het archief van de polder Zaamslag, (1648) 1650-1965’, in: Gebundelde inventarissen van de archieven van de polders en waterschappen van het voormalige Waterschap Axeler Ambacht, 1595-1965 (Terneuzen : Waterschap De Drie Ambachten, 1989) 193-216
Inzage:
Waterschap Scheldestromen, kantoor Terneuzen (op afspraak)
Raadpleegvestiging:
Terneuzen, Kennedylaan
Collectie:
Waterschap Scheldestromen
Categorie:
laatste wijziging 19-07-2018
237 beschreven archiefstukken
1 gedigitaliseerd
totaal 10 bestanden